Quyết định điều chỉnh tên gọi của di sản văn hóa phi vật thể được Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng ký ngày 28/10, nêu rõ, việc đổi tên theo đề nghị của UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và Cục Di sản văn hóa. Quyết định này nhằm điều chỉnh tên gọi di sản văn hóa phi vật thể quốc gia lễ giỗ bà thứ phi Hoàng Phi Yến trong quyết định ngày 4/4 của bộ trưởng Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VHTTDL)
Việc điều chỉnh tên gọi nhằm tránh “gây hiểu nhầm về một nhân vật lịch sử”. Cụ thể là yếu tố được Hội đồng Nguyễn Phúc tộc Việt Nam (con cháu vua triều Nguyễn) cho rằng không đúng lịch sử, là "thứ phi" của vua Gia Long, đã được bỏ khỏi tên gọi di sản.
Cùng với việc điều chỉnh tên gọi, một số thông tin trong hồ sơ di sản quốc gia của lễ hội này cũng được điều chỉnh theo hướng làm sâu sắc hơn những giá trị đặc trưng văn hóa, tín ngưỡng truyền thống của cư dân biển đảo…
Như đã đưa tin, đầu năm 2022, lễ giỗ bà thứ phi Hoàng Phi Yến được Bộ VHTTDL công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Trong hồ sơ để xét công nhận di sản quốc gia với lễ hội này, có những thông tin khiến Hội đồng Nguyễn Phúc tộc và một số nhà nghiên cứu bức xúc.
 |
(Ảnh: TTXVN) |
Hội đồng Nguyễn Phúc tộc Việt Nam kiến nghị Bộ VHTTDL hủy bỏ hoặc thu hồi ngay quyết định công nhận lễ giỗ bà thứ phi Hoàng Phi Yến ở Côn Đảo là di sản phi vật thể quốc gia. Việc này nhằm bảo vệ tính chính đáng của hồ sơ khoa học, thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn với vị vua khởi nghiệp triều đại để đất nước có được hình hài như hôm nay, không xuyên tạc lịch sử, xúc phạm anh linh hoàng đế Gia Long.
Trong văn bản, Hội đồng Nguyễn Phúc tộc Việt Nam khẳng định "thứ phi Hoàng Phi Yến chỉ là nhân vật hư cấu".
Cuối tháng 5/2022, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chỉ đạo Bộ VHTTDL phối hợp đơn vị liên quan xem xét xử lý kiến nghị rút lễ giỗ bà Phi Yến khỏi danh sách di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Ngày 20/6, Bộ VHTTDL có văn bản gửi UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu về thư kiến nghị của Hội đồng Nguyễn Phúc tộc Việt Nam rút lễ giỗ bà thứ phi Hoàng Phi Yến khỏi danh mục di sản phi vật thể quốc gia. Trong đó khẳng định việc tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đề xuất gọi tên di sản là lễ giỗ bà thứ phi Hoàng Phi Yến, cùng một số chi tiết trong hồ sơ đề cập tới truyền thuyết của bà "có thể gây hiểu nhầm về một nhân vật lịch sử".
Để đảm bảo nguyên tắc tôn trọng cộng đồng chủ thể di sản "tránh gây hiểu nhầm về lịch sử, hoặc gây xung đột giữa các cộng đồng trong khối đại đoàn kết các dân tộc Việt Nam", bộ đề nghị UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu phối hợp với chủ thể của di sản nghiên cứu điều chỉnh tên gọi chính thức của di sản tại hồ sơ và các thành phần kèm theo cho phù hợp, tránh dùng tên gọi có thể gây ra hiểu nhầm về một nhân vật lịch sử.
