Tình trạng phổ biến
17 năm tham gia công tác tại địa phương nhưng khi nghỉ hưu chỉ được giải quyết chế độ một lần với 4 triệu đồng. Đó là trường hợp của ông Nguyễn Văn Múa, nguyên Chủ tịch Hội Nông dân xã Quốc Tuấn (huyện An Lão). Ông Múa tham gia công tác tại địa phương từ năm 1984, từng giữ các chức vụ Thường trực Đảng ủy; Chủ tịch MTTQ Việt Nam xã, Chủ tịch Hội nông dân, cán bộ văn hoá. Năm 1999, ông Múa làm đơn xin về nghỉ theo “09”-Nghị định 09 về việc tuyển dụng, sử dụng và quản lý cán bộ, công chức trong cơ quan nhà nước. Khi giải quyết chế độ, Bảo hiểm xã hội thành phố chỉ công nhận thời gian đóng bảo hiểm của ông Múa từ năm 1987 đến 1999 với lý do từ năm 1984 đến năm 1987, ông Múa là cán bộ văn hóa xã và chức danh này không được tính trong ngạch công chức. Cho dù, thời gian này ông vẫn đóng bảo hiểm xã hội. Điều này được lãnh đạo xã, Bảo hiểm xã hội huyện An Lão xác nhận. Như vậy, với 12 năm 5 tháng tham gia bảo hiểm xã hội được công nhận, ông chưa đủ điều kiện hưởng chế độ hưu trí theo quy định. Ông Múa đề nghị được tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội cho đủ 15 năm để được nhận sổ hưu nhưng không được Bảo hiểm xã hội thành phố chấp thuận. Năm 1999, ông xin về nghỉ sớm 1 năm. Năm 2003, sau nhiều lần kiến nghị và chờ đợi, ông mới được nhận quyết định về chế độ một lần.
Tương tự như vậy, Bí thư Đảng ủy xã Quốc Tuấn (An Lão) Vũ Văn Cương cho biết: “Tôi công tác ở địa phương từ năm 1980. Lúc đầu làm cán bộ thôn, sau tham gia ban quản trị HTX, nhưng phải đến năm 2003, khi được bầu vào chức danh phó chủ tịch HĐND, mới được tham gia đóng bảo hiểm xã hội”. Như vậy, dù có được tiếp tục tín nhiệm bầu lại làm phó chủ tịch HĐND, số năm tham gia bảo hiểm xã hội của ông cũng chỉ hơn 10 năm, không đủ điều kiện hưởng chế độ hưu trí theo quy định của nhà nước. Điều đó có nghĩa ông Cương tham gia công tác hơn 20 năm nhưng khi nghỉ hưu sẽ chỉ được hưởng chế độ một lần. Đây là tình trạng phổ biến trong cán bộ xã, phường, thị trấn hiện nay. Chỉ từ năm 2003, cán bộ HTX và một số tổ chức đoàn thể mới được tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Chính sách thiếu đồng bộ
Nghị định 121 đánh giá cao vai trò và thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với chính quyền cấp cơ sở trong hệ thống chính trị. Để tinh giản, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của bộ máy chính quyền cơ sở, Nghị định 121 xác định 7 nhóm lao động được hưởng ngạch công chức cấp xã. Theo đó, các chức danh phó chỉ huy trưởng và phó trưởng công an xã, phường, thị trấn xếp vào ngạch không chuyên trách, chỉ được hưởng phụ cấp 400 nghìn đồng/tháng, không được đóng bảo hiểm xã hội. Trong khi đó, Nghị định 184 quy định xã đội phó là cán bộ chuyên trách cấp xã, được xếp ngạch 1,46 và được tham gia bảo hiểm xã hội. Song, thông tư hướng dẫn thực hiện không có nội dung này. Như vậy, trong vòng chưa đầy một năm, Chính phủ ban hành 2 nghị định có những điểm trái ngược nhau khiến các địa phương lúng túng, khó thực hiện.
Thời gian qua, các địa phương liên tục kiến nghị Chính phủ sửa đổi Nghị định 121 nhằm bảo đảm quyền lợi của đội ngũ cán bộ cấp xã. Tại kỳ họp thứ 2, Quốc hội khoá 12, nhiều đại biểu Quốc hội chất vấn nội dung này. Bộ trưởng Bộ Nội vụ Trần Văn Tuấn cho biết cơ quan chủ quản đang kiến nghị với Chính phủ sửa đổi Nghị định 121.
Theo Trưởng Ban Tổ chức Huyện ủy An Lão Bùi Văn Bùi, chế độ, chính sách đối với một số chức danh cán bộ xã, phường, thị trấn hiện nay thấp. Ngoài chức danh được định biên công chức theo Nghị định 121, một số vị trí khác như xã đội phó, phó bí thư chi bộ, phó trưởng công an xã, trưởng thôn, trưởng làng văn hóa...không được xếp lương mà chỉ được hưởng phụ cấp khoảng hơn 200 nghìn đồng/tháng. Với mức thu nhập thấp như vậy, khó có thể động viên cán bộ yên tâm công tác, hết lòng với công việc.
Điều đáng quan tâm là cán bộ cấp xã ít có cơ hội học tập, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ mà nguyên nhân một phần từ chế độ chính sách. Phó Chủ tịch UBND xã Quốc Tuấn Ninh Văn Tỉnh cho biết: Cán bộ cấp xã hiện nay chủ yếu theo học chuyên ngành phù hợp với chuẩn đầu vào để được xếp ngạch lương theo chức vụ đang công tác. Dù tiếp tục học thêm nâng cao trình độ hoặc chuyên ngành khác cũng không được xét điều chỉnh lương. Theo Nghị định 121, bí thư, phó bí thư đảng uỷ, chủ tịch, phó chủ tịch HĐND-UBND cấp này được hưởng chế độ cán bộ chuyên trách. Cụ thể, mức lương khởi điểm của bí thư đảng uỷ xã 2,35. Nếu tiếp tục được tín nhiệm giữ cương vị này nhiệm kỳ thứ hai được cộng thêm 5% phụ cấp thâm niên. Nếu tái cử lần 2, chủ tịch UBND xã được hưởng hệ số 2,65; phó chủ tịch xã hưởng lương hệ số 2,45…Điều này hoàn toàn khác so với cán bộ, công chức đang công tác tại các cơ quan, đơn vị hành chính nhà nước, được tăng lương định kỳ 2 năm/bậc với những người có trình độ trung cấp, 3 năm/ bậc với người có trình độ đại học. Anh Tỉnh bức xúc: Không đổi mới chính sách đối với công chức cấp xã sẽ khó khuyến khích đội ngũ này học tập nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, trong khi yêu cầu công việc ngày càng cao đối với đội ngũ cán bộ cơ sở. Hàng loạt các sai phạm trong quản lý đất đai phát hiện trong thời gian vừa qua có nguyên nhân từ vấn đề này.
(Còn tiếp)
Hoàng Dương - Thu Thủy
