Đổi mới hoạt động bảo hiểm tiền gửi, góp phần bảo đảm an toàn tài chính - ngân hàng

Giữ vững sự ổn định hệ thống tài chính - ngân hàng

Tính đến thời điểm hiện tại, BHTGVN đang bảo vệ cho khoảng 8 triệu tỷ đồng tiền gửi của người gửi tiền tại 1.280 tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi (BHTG). Sau 24 năm hoạt động, BHTGVN đã chi trả cho 39 quỹ tín dụng nhân dân (QTDND) với 1.793 người gửi tiền với tổng số tiền gần 27 tỷ đồng. Việc chi trả tiền bảo hiểm kịp thời đã thể hiện vai trò của BHTGVN trong việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người gửi tiền, góp phần ngăn ngừa ảnh hưởng đổ vỡ dây chuyền trong hệ thống ngân hàng.

Quyền hạn của BHTGVN ngày càng được mở rộng thông qua việc tham gia sâu hơn vào quá trình tái cơ cấu các TCTD yếu kém nhằm bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền.

Cụ thể, theo quy định tại Luật Các TCTD năm 2017 và Thông tư 01/2018/TT-NHNN về cho vay đặc biệt đối với TCTD được kiểm soát đặc biệt, BHTGVN được trao thêm một số quyền hạn như: Thực hiện cho vay đặc biệt để hỗ trợ thanh khoản khi TCTD có nguy cơ mất khả năng chi trả, đe dọa sự ổn định hệ thống trong thời gian TCTD bị kiểm soát đặc biệt; cho vay đặc biệt đối với TCTD để hỗ trợ thanh khoản khi tổ chức có nguy cơ mất khả năng chi trả, đe dọa sự ổn định hệ thống trước khi phương án cơ cấu lại được phê duyệt hoặc để hỗ trợ phục hồi theo phương án đã được phê duyệt;

BHTGVN được mua trái phiếu dài hạn của TCTD hỗ trợ dựa trên quyết định của NHNN nhằm tăng cường khả năng tài chính cho TCTD lành mạnh tham gia quản trị, kiểm soát, điều hành, hỗ trợ tài chính và hoạt động của TCTD yếu kém được kiểm soát đặc biệt; Tham gia phối hợp với Ban kiểm soát đặc biệt, Ngân hàng Hợp tác xã để đánh giá tính khả thi của phương án phục hồi QTDND, tổ chức tài chính vi mô, công ty tài chính; Tham gia xây dựng phương án phá sản TCTD được kiểm soát đặc biệt trình Ngân hàng nhà nước (NHNN) xem xét, quyết định.

Hiện tại, BHTGVN cấp chứng nhận tham gia BHTG, thu phí BHTG; theo dõi, giám sát thường xuyên và kiểm tra định kỳ đối với 100% QTDND. Trường hợp các quỹ có vấn đề, BHTGVN sẽ thực hiện giám sát chuyên sâu để theo dõi diễn biến, nắm vững thực trạng và biến động của các loại tiền gửi, nhất là tiền gửi thuộc đối tượng bảo hiểm. Công tác giám sát, kiểm tra việc chấp hành các quy định pháp luật về BHTG được triển khai đồng bộ nhằm kịp thời phát hiện các sai phạm cũng như phòng ngừa các hiện tượng gian lận, trục lợi.

Đặc biệt, BHTGVN còn thường xuyên diễn tập, mô phỏng các "kịch bản" chi trả khi có đổ vỡ để luôn chủ động, sẵn sàng trong bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền.

Luật Các TCTD năm 2017 đã cụ thể hóa các quy định về thẩm quyền trong quá trình tái cơ cấu các TCTD, từ đó nâng cao vị thế của tổ chức BHTG nói riêng, góp phần hoàn thiện cơ sở pháp lý nói chung giúp xây dựng một hệ thống TCTD lành mạnh, phù hợp với thông lệ quốc tế và cơ chế thị trường, bảo đảm quyền lợi của người gửi tiền và giữ vững sự ổn định, an toàn hệ thống.

Tháng 6/2023, BHTGVN đã ban hành quy định tạm thời về việc cử nhân sự giữ chức danh Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc QTDND được kiểm soát đặc biệt. Đây là văn bản nội bộ đầu tiên được BHTGVN ban hành nhằm hướng dẫn việc thực hiện cử nhân sự giữ các vị trí chủ chốt tại QTDND có vấn đề, hỗ trợ quá trình phục hồi, là tiền đề để BHTGVN tham gia sâu hơn, trực tiếp hơn vào quá trình tái cơ cấu các TCTD. Việc triển khai quy định tạm thời này là cơ hội cho cán bộ BHTGVN được rèn luyện phẩm chất, năng lực cá nhân, trực tiếp tham gia hoạt động thực tế của QTDND, qua đó thu nhận kiến thức, kinh nghiệm có ích đối với hoạt động nghiệp vụ như kiểm tra, giám sát, tham gia kiểm soát đặc biệt… của BHTGVN trong tương lai.

Sửa đổi Luật BHTG để hỗ trợ tốt hơn quá trình tái cơ cấu các TCTD

Để Luật BHTG có hiệu quả thực thi, là cơ sở pháp lý cho hoạt động cũng như phát huy được vai trò, vị thế của tổ chức BHTG; đồng thời đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế, hiện tại, BHTGVN đã cơ bản hoàn thiện đề xuất các nội dung dự kiến trong Luật sửa đổi, bổ sung Luật BHTG, trong đó, tập trung vào các vấn đề chính:

Hoàn thiện quy định về phí BHTG mà cụ thể là sửa đổi, bổ sung quy định về mức phí BHTG, thời điểm tính và nộp phí BHTG đối với tổ chức tham gia BHTG mới thành lập, nghĩa vụ tính phí BHTG của tổ chức tham gia BHTG.

Nâng cao năng lực tài chính, hoạt động của tổ chức BHTG trong đó chú trọng hoàn thiện quy định pháp luật về nguồn vốn, doanh thu hoạt động, hoạt động đầu tư của BHTGVN.

Bổ sung quyền, nghĩa vụ của tổ chức BHTG để BHTGVN thực hiện tốt hơn chức năng bảo vệ người gửi tiền đồng thời tham gia hỗ trợ cơ quan quản lý nhà nước trong việc kiểm tra, giám sát tổ chức tham gia BHTG, tham gia vào quá trình tái cơ cấu các TCTD.

Hoàn thiện quy định về trả tiền bảo hiểm bao gồm sửa đổi, bổ sung quy định để xác định thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm rõ ràng, cụ thể và sớm hơn quy định hiện nay; bổ sung quy định về nguyên tắc làm cơ sở để xác định hạn mức trả tiền bảo hiểm; bổ sung quy định về mức chi trả trong trường hợp đặc biệt để tránh phản ứng dây chuyền hệ thống hay khủng hoảng.

Trong quá trình xây dựng Luật Các TCTD (sửa đổi), để đảm bảo sự thống nhất các văn bản quy phạm pháp luật liên quan, đặc biệt các nội dung có liên quan trực tiếp đến BHTG, BHTGVN sẽ chủ động cập nhật, nghiên cứu, rà soát và báo cáo các nội dung đề xuất đưa vào Luật sửa đổi, bổ sung Luật BHTG sau khi Luật Các TCTD (sửa đổi) được thông qua.