Đôi lời về Tổng tập Đào Công Chính

     Lớp người đầu tiên có đồng chí đã về với Bác Hồ. Nhưưng còn nhiều đồng chí đang giữ những kỷ niệm, những ấn tưượng sâu sắc về tờ báo qua các thời kỳ. Họ sẽ viết, sẽ kể những mẩu chuyện sống động, tuyệt đẹp về tờ báo mà họ đã dồn hết tâm lực cho nó.

    Người viết bài này muốn ghi vài dòng về một thời xa xưa. Nhiều người đã nghe, đã đọc về lịch sử báo chí Việt Nam. Hải Phòng là địa danh đầu tiên của xứ Bắc Kỳ thời bảo hộ được phép ra báo. Dẫu chủ báo là người Tây, dẫu báo xuất bản để phục vụ chính quyền đô hộ và phong kiến Nam Triều, nhưng chính sự xuất hiện tờ báo đã mang đến cho lớp sĩ phu Hán học và những trí thức, sinh viên, học sinh thời đó một phương tiện, một hình thức mà từ đó có thể truyền bá tới quần chúng những thông tin trong nước và quốc tế, động viên lòng yêu nước, tinh thần đấu tranh chống áp bức và giải phóng dân tộc. Thật dễ hiểu khi chính quyền thuộc địa đã không ít lần phải đình bản tờ báo do chính họ chủ trương. Nhiều đồng chí Cộng sản tiền bối của Đảng ta đã từng nói vui “Kẻ thù dạy mình biết làm báo như thế nào”.

     Và từ những năm 30 cho đến trước ngày có Hải Phòng hằng ngày, đã có bao loại hình báo và nội san của Đảng bộ Hải Phòng. Đặc biệt là trước năm 1945. Chưa tìm được trong lưu trữ. Ta cũng biết Cảng Hải Phòng từng là một trọng điểm tiếp nhận báo chí cách mạng từ nước ngoài chuyển về. Bởi vậy Hải Phòng luôn được coi là mảnh đất đào luyện báo chí và văn hóa cách mạng.

      Còn nhớ Cách mạng Tháng Tám cho đến ngày Hải Phòng kháng chiến, Hải Phòng vẫn ra báo. Câu thơ bi tráng “Đứng trên đỉnh núi ta thề, Không diệt hết giặc chưa về núi Voi” chính là tứ thơ bột phát từ một bài xã luận chưa kịp in lên báo thì ta đã phải rút khỏi Hải Phòng.

     Vài dòng này chỉ muốn nhấn mạnh giá trị lịch sử  50 năm Hải Phòng hằng ngày là sự nối tiếp rực rỡ của lịch sử có từ xa xưa của báo chí và báo chí cách mạng trên thành phố Cảng  để cùng tôn vinh thế hệ hôm nay đang kế tục, đang viết tiếp trang sử vẻ vang của báo chí cách mạng trên đất Cảng.

                                                                                                   ***

 Cùng với Hải Phòng số Xuân, Nhà xuất bản Thông tấn cũng xuất bản trong dịp này "Tổng tập Đào Công Chính". Sách in khổ lớn dày 600 trang giới thiệu 4 tác phẩm lớn: "Trung san lam sơn thực lục", "Đại Việt Lê triều đế vương trung hưng Công nghiệp thực lục", "Bảo sinh diên thọ" và "Bắc sứ thi tập" của Bảng nhãn Đào Công Chính sinh năm 1639 ở làng Hội Am, xã Cao Minh, huyện Vĩnh Bảo. Đào Công Chính còn là đồng tác giả "Đại Việt Sử ký tục biên" - Sử ký tục biên đã được biên dịch xuất bản nhiều lần trong bộ "Đại Việt Sử ký toàn thư" nên không in lại trong tổng tập này.

     Hội đồng chỉ đạo biên soạn Tổng tập gồm, giáo sư sử học, Nhà giáo Nhân dân Phan Huy Lê, Thầy thuốc Nhân dân, bác sĩ Nguyễn Xuân Hướng, các nhà sử học Dương Trung Quốc, Ngô Đăng Lợi cùng nhà báo Đỗ Phượng với sự hợp tác hết lòng của cố Tiến sĩ Hoàng Văn Lâu và các nhà Hán nôm học Lê Xuân Khải, Đỗ Quang Liên. Tổng tập phải trải qua gần chục năm sưu tầm, đối chiếu, biên dịch, hiệu đính mới hoàn thành. Để đáp ứng yêu cầu của nhân dân, năm 2004 Nhà xuất bản Thông Tấn đã cho xuất bản tập "Bảo sinh diên thọ". Sau một cuộc hội thảo khoa học về "Bảo sinh diên thọ", Hội Đông y Việt Nam đã nhất trí tôn vinh Đào Công Chính là nhà dưỡng sinh học đầu tiên của Việt Nam. "Bảo sinh diên thọ" cũng được coi là cuốn sách về y lý sớm nhất nước ta. Câu nói “Thánh thuốc Nam – Hội Am – Vĩnh Bảo” chính là nói về Đào Công Chính. Có nhà sử học và y học đang chuẩn bị thủ tục đưa cụ vào y miếu để thờ cả ba vị Thánh thuốc nam. Tập hợp chưa đầy đủ các tác phẩm của ông, các nhà sử học và khoa học chuyên ngành đã xác định Đào Công Chính là một tác giả lớn thế kỷ thứ 17 cả về sử học và văn học.

    Tìm hiểu về Đào Công Chính, ngưười ta tìm hiểu lịch sử quê hương ông và phát hiện ra rằng làng khoa bảng đầu tiên của Hải Phòng lại chính là ở đây. Theo Đăng Khoa lục và bia ký còn lại ở Văn Miếu thì làng Hội Am và xã Cao Minh đã vượt qua lời truyền miệng “đông Cổ Am- nam Hành Thiện”. Cổ Am chỉ có 2 tiến sĩ thời Lê Trung Hưng và một số phó bảng thời Nguyễn. Hành Thiện chỉ có các tiến sĩ từ thời Tự Đức trở về sau.

     Còn xã Cao Minh có 4 tiến sĩ thời Lê. Từ năm Mậu Thìn (1448), Phạm Đức Khản, làng Hội Am đậu Hoàng Giáp. Năm Ất Mùi (1475). Nguyễn Duy Tiếu làng Đông Lại đậu đồng Tiến sĩ. Năm Mậu Tuất (1478), Nguyễn Cối Làng Hội Am cũng đậu đồng tiến sĩ. Đến năm Tân Sửu (1661), Đào Công Chính đậu Bảng nhãn.

    Tuy nhiên so với 3 bậc tiền bối, Đào Công Chính ra đời sau một thế kỷ rưỡi. Nhưng ông đã để lại nhiều tác phẩm và sử sách viết về ông khá nổi trội. Ông được coi là thần đồng vì mới 13 tuổi mụ đã đậu cử nhân (Hương Cống), 23 tuổi mụ đậu Tiến sĩ.

     Trong "Tổng tập Đào Công Chính", nhiều nhà nghiên cứu đã viết về ông. Trong khi chuyển những quyển đầu tiên của "Tổng tập Đào Công Chính" tới Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Thuận, nhà báo Đỗ Phượng đã nói với đồng chí  Bí thư: Đào Công Chính là một danh nhân thế kỷ thứ 17 của Hải Phòng. Nối tiếp nhà văn hóa lớn Nguyễn Bỉnh Khiêm, Đào Công Chính cùng những tác phẩm của ông đã sưu tầm đưược, góp phần làm rạng rỡ lịch sử văn hóa đất Hải Phòng.

 Nhân 50 năm Báo Hải Phòng, xin thân thiết chúc mừng tờ báo của Đảng bộ và nhân dân thành phố cùng với món quà văn hóa: Tổng tập Đào Công Chính./.