Nằm trên cao nguyên đá vôi, ở độ cao hơn 1.000m so mực nước biển, khí hậu quanh năm mát mẻ, Bắc Hà nổi tiếng với những vườn mận được trồng bạt ngàn trên sườn đồi và thung lũng bằng phẳng nằm giữa những ngọn núi cao ngút ngàn. Khắp các sườn đồi hay trên vách đá cao nguyên đâu đâu cũng bắt gặp trái mận Tam hoa sai trĩu cành. Tên gọi mận Tam hoa được người dân dựa vào vẻ ngoài của quả mận gồm 3 lớp: lớp phấn (bao hết quả), lớp vỏ (màu tím khi chín), lớp thịt màu đỏ.
Cây mận Tam hoa có nguồn gốc từ Trung Quốc được di thực về trồng tại Hoành Bồ (Quảng Ninh). Năm 1968 được mang về trồng tại Quốc doanh rau quả Bắc Hà (nay là Trại nghiên cứu và sản xuất rau quả Bắc Hà thuộc Trung tâm giống cây nông nghiệp tỉnh Lào Cai). Đến nay, toàn huyện Bắc Hà có khoảng 350ha mận Tam hoa nguyên chủng, tập trung ở thị trấn Bắc Hà và các xã: Tà Chải, Bản Phố, Lùng Phình, Thải Giàng Phố, Na Hối và Nậm Mòn.
Trồng mận mang lại hiệu quả kinh tế khá cao cho người dân nơi đây. Năm nay, nhờ thời tiết thuận lợi nên cây mận tam hoa sinh trưởng và phát triển tốt, năng suất, sản lượng khá cao, ước đạt hơn 3.000 tấn. Mặc dù sản lượng có giảm so với năm 2021 nhưng bù lại sản phẩm có chất lượng cao, quả to và sai, mẫu mã quả cũng đẹp hơn. Tùy thuộc vào từng thời điểm và kích thước, chất lượng của quả mà giá mận được bán khác nhau. Vào thời điểm chính vụ, giá mỗi kg mận dao động từ 15 – 80 nghìn đồng/kg tùy từng mẫu mã. Để phân loại mận, người dân nơi đây đặt tên tùy theo kích cỡ quả với những cái tên gọi như: mận ngố, mận chọn, mận to, mận xô và mận bi...
Một trong những điểm thu hút khách du lịch đến với Bắc Hà là được trải nghiệm hái mận Tam hoa. Đây là loại hình dịch vụ mới nhằm tạo điểm đến hấp dẫn cho du khách khi đến với cao nguyên trắng và là cơ hội để quảng bá và phát triển đặc sản mận Tam hoa, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Anh Nguyễn Văn Hoàng du khách đến từ tỉnh Kiên Giang cho biết: “Tôi đã nghe nói nhiều đến mận Bắc Hà, tuy nhiên giờ mới được trực tiếp tham quan và hái mận, được thưởng thức hương vị của thứ quả này, đúng là không phải hư danh. Quả mận giòn, rất giòn, ngon, không có vị đắng. Tôi cảm thấy rất vui và thích thú, chắc chắn sẽ quay lại đây”.
Ông Nguyễn Xuân Giang – Trưởng phòng nông nghiệp huyện Bắc Hà cho biết: Những năm gần đây, huyện Bắc Hà đã đẩy mạnh quảng bá và bán trên các trang thương mại điện tử để giúp bà con nông dân có đầu ra cho nông sản cũng như phục vụ rộng rãi hơn tới những khách hàng trong cả nước. Để thúc đẩy sự phát triển cây trồng chủ lực trên địa bàn, giúp người dân phát triển kinh tế, địa phương đã hỗ trợ giống cây, phân bón để bà con mở rộng diện tích, nâng cao chất lượng nông sản. Đặc biệt là mở lớp tập huấn cho đội ngũ công nghệ cộng đồng tại các xã có sản lượng mận lớn.
