Độc đáo cổng làng giữa phố

lCon đường từ cổng làng đến đình làng xưa. (được vẽ lại từ một tấm ảnh tư liệu)
lCon đường từ cổng làng đến đình làng xưa. (được vẽ lại từ một tấm ảnh tư liệu)
(PLO) - Đi trên con phố Láng Hạ sôi động, hiện đại bậc nhất Hà thành - nơi có Đại sứ quán Mỹ, Khách sạn Fortuna nổi tiếng, Trung tâm Chiếu phim Quốc gia… du khách bỗng thấy lòng lắng dịu khi bắt gặp hình ảnh cổng làng Thành Công cổ kính, yên bình giữa chốn phồn hoa đô hội. 

Cổng làng xưa đã mất…
Ông Bùi Ngọc Nhân, Trưởng ban Di tích làng Thành Công cho biết, thực tế chiếc cổng làng Thành Công hiện nay mới được xây dựng khoảng đầu thập niên 90 của thế kỷ trước và ông là người trực tiếp được tham gia đội xây dựng cổng làng. 
Cổng được xây dựng nhờ sự góp công, góp của của bà con trong làng mà người khởi xướng là ông Lê Đình Hậu (một người con của làng Thành Công), cựu chiến sĩ lái xe Trường Sơn. Chiếc cổng cũ được những người cao niên trong làng mô tả lại để nhà điêu khắc Lê Minh Đỉnh vẽ thành hình dáng chiếc cổng hiện nay. 
Ông Nhân cũng cho biết, vị trí đặt cổng cũ cũng không phải nơi đặt chiếc cổng làng hiện nay. Vì nhiều điều kiện và lý do khách quan mà người làng quyết định đặt chiếc cổng làng hiện nay ở một địa thế độc đáo khi nằm cạnh Khách sạn Fortuna và chếch bên kia đường là Đại sứ quán Mỹ. 
Ông Nguyễn Đại Việt, một người con của làng Láng kể lại, khoảng 80 năm về trước, cha ông đã nhiều lần ra vào cổng làng thăm người quen, nhớ rằng người làng này có học vấn, giỏi giang, có đủ bốn giới sĩ, nông, công, thương và có đóng góp nhiều cho kinh thành Thăng Long xưa. Cha ông vẫn nhớ chiếc cổng làng xưa đẹp lắm, uy nghi bề thế, trên vòm cổng đề chữ Do Chi, với hàm ý mọi sự phát triển sinh, thành của dân làng đều bắt nguồn từ trước chiếc cổng làng. 
Ông Việt cũng đã từng được theo cha qua cổng làng Thành Công, nghe các cụ chuyện trò với nhau về chiếc cổng làng. Ai nấy đều khẳng định, dù người làng có đi làm ăn nơi đâu, làm nên sự nghiệp hiển hách gì thì khi về đến chiếc cổng làng sẽ thấy như trẻ thơ, xốn xang, cảm giác như được chở che, bao bọc. Và ai ai cũng ngồi lại cổng làng chuyện trò, chào hỏi các cụ già qua lại như một cách để trở về tuổi thơ. 
Theo trí nhớ của ông Việt, cha ông còn nói cổng làng cũ có đôi cột hoa, trên đó có đắp nổi chữ Nho, nét bút tài hoa như rồng bay phượng múa. Cha ông cũng đã cố gắng tìm các tư liệu để có thể biết được tên người vẽ lên những nét chữ này nhưng không thể tìm được. Cha ông bảo, cứ nhìn nét chữ thì thấy đây hẳn là chữ của một “cây đại thụ” chữ Nho hoặc bậc túc nho xứ kinh kỳ. 
Trên mỗi vế đối đều ghi đủ những thứ làm nên niềm tự hào của người làng: Tạo thứ tứ dân thành đại nghiệp/Do chi thiên tải kỷ tiên công.
Tạm dịch: Từ ấy tứ dân thành nghiệp lớn/Do đây vạn thuở nhớ công xưa. 
Cổng làng mới hiện nay cũng ghi lại đôi câu đối này, bởi truyền thống làng Thành Công vẫn được viết tiếp và giữ gìn cho con cháu đời sau; cũng như gốc gác Thành hoàng làng vẫn được các cụ truyền lại cho con cháu vào mỗi dịp lễ rước của làng. 
Cổng làng Thành Công nay.
Cổng làng Thành Công nay. 
Thần phả làng còn lưu…
Lật giở cuốn thần phả của làng, ông Nguyễn Văn Thành (74 tuổi, nguyên Trưởng ban Di tích đình Thành Công) say sưa kể: Nghề thủ công phát triển mạnh mẽ ở Kinh thành Thăng Long dưới triều Lý Huệ Tông (1210-1224). 
Nhiều người ở các châu về Thăng Long học nghề, mở phố xá buôn bán. Ông Nguyễn Diệu ở châu Ái (Thanh Hóa) cùng vợ là Mai Thị Huyền ra Thăng Long mở một xưởng dệt vải. Họ nhanh chóng nổi tiếng vì giỏi nghề, nhưng tiếc một điều lại bị muộn con.  
Năm 39 tuổi, một đêm bà vợ mơ thấy được lên mây gặp các nàng tiên đang quây quần thêu dệt. Thấy bà, họ liền tặng một tấm gấm vuông rất đẹp rồi bay về trời. Bà bừng tỉnh, sau đó liền mang thai. Đến ngày 8 tháng 3 năm Bính Thìn, bà hạ sinh được một cô con gái mặt đẹp như hoa, da trắng như tuyết. Ông Diệu bèn đặt tên là nàng La. 
Năm nàng La 18 tuổi nhan sắc khuynh thành, cơ thể toát lên mùi hương thơm ngát, văn tự tinh thông lại giỏi nghề thêu dệt, cắt may. Vải nàng dệt vừa bền vừa đẹp, thao tác lại nhanh gọn nên ai cũng phục tài. Nhiều chàng trai mong ước được kết duyên cùng nàng.
Trong số những người làm công cho ông Diệu lúc ấy có chàng trai Đoàn Thưởng quê ở Hồng Châu (Hải Dương). Cha mẹ mất sớm, Đoàn Thưởng phải gác mộng đèn sách để đi làm thợ dệt kiếm kế sinh nhai. Vốn là một tay thợ dệt lành nghề nên Đoàn  Thưởng rất hay thi tài với nàng La. Dần dần hai người cảm mến nhau và ông Diệu cũng bằng lòng nhận Đoàn Thưởng làm con rể.
Biết chồng vẫn ôm mộng văn chương nên nàng La khuyên chồng dùi mài kinh sử để lên kinh ứng thí. Nghe lời nàng, Đoàn Thưởng quyết tâm đèn sách và cuối cùng thi đỗ. Sau khi được bổ nhiệm làm quan coi sóc việc hộ, Đoàn Thưởng liền xin vua cho lập một phường thủ công ven hồ Tây. Còn nàng La nhận việc dạy nghề dệt cho dân chúng. Cách dạy của nàng được nhiều người ủng hộ, tham gia. 
Tiếng lành đồn xa, nhà vua nhiều lần mời nàng vào cung dạy cho công chúa và các cung nữ. Được nàng La chỉ dạy, các con vua, con quan ai nấy đều tinh thông văn tự, nữ công gia chánh. Trong lúc đó thì Đoàn Thưởng được thăng chức làm Đốc học ở châu Hoan, châu Ái. 
Nghe tin người anh em là Đoàn Thượng và Nguyễn Nộn muốn khôi phục nhà Lý, chống lại Trần Thủ Độ, Đoàn Thưởng kéo quân về giúp sức. Thuyền đi gặp bão bị đắm, Đoàn Thưởng bị sóng cuốn đi mất tích. Nàng La nghe tin khóc cạn nước mắt. Nàng làm lễ cúng chồng rất lớn. Lễ xong, nàng liền trở về doanh trại, đem toàn bộ vàng bạc, châu báu, tiền của trong doanh trại giao cho dân bản phường để dùng vào việc hương hỏa sau này rồi  uống thuốc độc tự tử theo chồng. 
Vua hay tin rất thương xót, sai đình thần đến bản phường nơi nàng hóa làm lễ an táng và cho tu sửa doanh trại, cung điện, dựng miếu thờ tự; lại sai người dựng thêm một ngôi đền tại phường trên khoảnh đất hình đầu rồng có ấn triện hai bên tả hữu, có thế đất như chim bay, như hỏa tinh, có dòng chảy bao bọc, hai sông giao nhau. Vua còn cấp cho phường 500 quan tiền để lo việc tế tự và miễn thuế, dịch cho làng.
Cụ Trần Văn Lâm (85 tuổi) người làng Thành Công bảo, trước đây làng Thành Công bốn bề là nước nên để chọn được thế đất làm đình làng phải mất rất nhiều công sức mới lựa được gò đất cao hơn một chút. Đình làng được đặt gần cổng làng cổ trước đây như một hàm ý rằng, Thành hoàng làng luôn che chở, bảo vệ và chăm lo cho cuộc sống ấm no của người làng./.

Tin cùng chuyên mục

Nhạc sĩ Văn Cao - tác giả ca khúc “Mùa xuân đầu tiên”. (Ảnh: TL)

Những khúc ca mùa xuân đi cùng năm tháng

(PLVN) - Những ngày giáp Tết thật rộn ràng bởi những khúc ca xuân. Trong đó, không thể nào thiếu những ca khúc bất hủ đã đi cùng âm nhạc Việt nhiều thập kỉ. Đó không chỉ là bản hòa ca của niềm vui, tình yêu mà còn là giai điệu của những kí ức hào hùng đẹp đẽ, của niềm tin và hy vọng vào tương lai tươi sáng.

Đọc thêm

'Cánh chim đầu đàn' của nền âm nhạc cách mạng Việt Nam

Nhạc sĩ Đỗ Nhuận có cống hiến to lớn cho nền âm nhạc cách mạng Việt Nam. (Ảnh: Tư liệu)
(PLVN) - Được biết đến là người tiên phong trong sáng tác nhạc cách mạng, nhạc sĩ - chiến sĩ Đỗ Nhuận sở hữu kho tàng những tác phẩm âm nhạc cách mạng bất hủ, sống mãi với thời gian. Ngày nay, trong các buổi hòa nhạc hay đêm nhạc tôn vinh trang sử hào hùng và chói lọi của dân tộc Việt Nam, âm nhạc của ông vẫn vang lên như ngọn lửa bất diệt của lòng yêu nước và niềm tự hào dân tộc.

MV “Đà Nẵng vẫy gọi yêu” chính thức phát hành

MV “Đà Nẵng vẫy gọi yêu” chính thức phát hành
(PLVN) - MV “Đà Nẵng vẫy gọi yêu” chính thức phát hành vào tháng 12/2024. Đây là dự án âm nhạc mới nhất của nhạc sĩ Lê Minh Phương và đạo diễn Phan Ngọc Trung - được lấy cảm hứng từ ý thơ của nhà thơ Dương Quyết Thắng.

Lý do Kiều Duy đăng quang Hoa hậu Quốc gia Việt Nam 2024

Lý do Kiều Duy đăng quang Hoa hậu Quốc gia Việt Nam 2024
(PLVN) - Theo Trưởng Ban tổ chức Phạm Kim Dung, Kiều Duy được chọn vì sở hữu hình thể cân đối, hài hòa, trí tuệ xuất sắc và đáp ứng tiêu chí của cuộc thi. Cô có tố chất cần thiết để tham gia cuộc thi sắc đẹp quốc tế.

NSND Mai Hoa ra mắt đĩa than “Nốt trầm”

“Nốt trầm” không chỉ là một phong cách âm nhạc mà còn là thương hiệu giọng hát của NSND Mai Hoa (ảnh BTC).
(PLVN) - “Nốt trầm” không chỉ là một phong cách âm nhạc mà còn là thương hiệu giọng hát của NSND Mai Hoa. NSND Mai Hoa thích hát những bài buồn, nhưng là buồn ánh lên tia hy vọng, ánh lên niềm lạc quan về cuộc sống chứ không phải buồn não nề, bi ai.

"Hoa hậu Việt Nam năm 2024" góp phần nhân lên niềm tự hào dân tộc

Các Hoa hậu: Tiểu Vy, Ngọc Hân, Đỗ Thị Hà, Đỗ Mỹ Linh cùng hội ngộ (ảnh BTC).
(PLVN) - Được thiết kế chuỗi hoạt động giàu tính thực tế, đậm chất nhân văn, cuộc thi Hoa hậu Việt Nam năm 2024 sẽ góp phần nhân lên niềm tự hào dân tộc, lan tỏa lòng nhân ái và khát khao chinh phục những đỉnh cao mới trong mỗi người dân đất Việt, để từ đó làm "Rạng rỡ Việt Nam".

Nguyễn Mộc An dành Quán quân "Tiếng hát Hà Nội 2024"

Thí sinh xứ Nghệ Nguyễn Mộc An đã giành giải thưởng cao nhất của cuộc thi (ảnh BTC).
(PLVN) - Tối 25/12/2024 tại Nhà hát Hồ Gươm, Chung kết cuộc thi Tiếng hát Hà Nội 2024 do Đài Hà Nội tổ chức đã diễn ra với 15 thí sinh tranh tài. Với ca khúc "Lời ru" (sáng tác: Quang Thái) và "Mênh mang một khúc sông Hồng" (sáng tác: Phó Đức Phương), thí sinh xứ Nghệ - Nguyễn Mộc An đã giành giải thưởng cao nhất của cuộc thi.

Cần “luồng gió mới” cho phim truyền hình Việt Nam

Cần “luồng gió mới” cho phim truyền hình Việt Nam
(PLVN) - Sau giai đoạn thành công với các bộ phim về đề tài gia đình, phim truyền hình Việt Nam đang đứng trước thách thức lớn khi các mô típ quen thuộc dần trở nên nhàm chán. Trong bối cảnh đó, sự xuất hiện của những tác phẩm khai thác các đề tài mới mẻ cho thấy tín hiệu đáng mừng, khẳng định sự cần thiết của một “luồng gió mới” để làm phong phú mảng phim truyền hình và đáp ứng nhu cầu khán giả hiện nay.

Triển lãm “Thiên Quang” - câu chuyện ánh sáng đất trời Thăng Long

Triển lãm truyền tải ý nghĩa về ánh sáng đất trời, tri thức, văn hóa và lịch sử lâu đời đất Thăng Long (ảnh P.V)
(PLVN) - Triển lãm “Thiên Quang” khai thác câu chuyện về ánh sáng thiêng liêng của trời và đất soi chiếu Thăng Long - nơi hội tụ văn hóa, lịch sử và tinh hoa nghề thủ công truyền thống diễn ra tại khu Thái Học, Di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội). Từ ngày 22/12/2024 đến ngày 25/3/2025

Câu chuyện thoát nghèo của người phụ nữ Mường chinh phục Liên hoan phim quốc tế

Chị Bùi Thị Thu Huyền cầm trên tay hai chiếc cúp danh dự của Liên hoan phim SineMaya 2024. (Ảnh: TYM)
(PLVN) - Những ngày cuối năm 2024, tin vui đã đến khi bộ phim ngắn mang tên “Escaping Poverty: A Story of a Muong Woman Supported by TYM” được xây dựng dựa trên câu chuyện có thật của chị Bùi Thị Thu Huyền, một phụ nữ dân tộc Mường sống tại Thanh Sơn, Phú Thọ, đã đạt giải tại Liên hoan phim quốc tế SineMaya 2024. Bộ phim gây ấn tượng khi chị Huyền và các thành viên trong gia đình tự đóng vai chính, mang đến cảm xúc chân thực và sâu sắc.

Cuộc đời buồn của 'ông hoàng bolero' Trúc Phương

Những bản nhạc sầu thương đã vận vào đời nhạc sĩ Trúc Phương. (Nguồn: Amnhac.net)
(PLVN) - Nhạc sĩ Trúc Phương nổi tiếng khoảng những năm 60 của thế kỷ trước với dòng nhạc bolero uyển chuyển, hấp dẫn. Mỗi câu hát, lời ca của ông đều gắn liền với thân phận con người trôi nổi, đau thương, buồn khổ. Có lẽ, âm nhạc đã vận vào cuộc đời của nhạc sĩ Trúc Phương “chữ tài đi với chữ tai một vần”.