Không phải đến thời gian gần đây, khi tình trạng thiếu điện ngày càng trầm trọng, việc tiết kiệm điện mới được đặt ra. Đây là vấn đề đã được hầu hết các DN quan tâm ngay từ khi xây dựng DN. Đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) thì vấn đề này càng quan trọng, vì các DNNVV nói chung thường eo hẹp về tài chính, nhỏ về quy mô và rất hạn chế về thị trường, vì vậy, để tồn tại, các DN phải tiết kiệm điện triệt để, nhằm hạ giá thành, tăng sức cạnh tranh.
 |
| Một số thiết bị tiết kiệm điện dùng trong ngành điện do Công ty CP Cơ điện Hòa Cầm sản xuất đang được tiêu thụ mạnh trên thị trường. |
Tuy nhiên, để tiết kiệm điện ngoài việc quản lý và sử dụng điện hiệu quả, khoa học, việc đầu tư các thiết bị tiết kiệm điện có ý nghĩa rất quan trọng. Việc làm này phải được thực hiện ngay từ khi lựa chọn công nghệ và mua sắm thiết bị. Do nguồn tài chính hạn chế nên các DNNVV chỉ mua sắm được các thiết bị công nghệ trong nước nhằm sản xuất các mặt hàng tiêu thụ nội địa, chưa có hướng và chưa dám tính đến việc đưa sản phẩm xuất khẩu. Tiến sĩ Huỳnh Ngọc Thạch, nguyên Phó Giám đốc Công ty Cổ phần ICTI Đà Nẵng, cho biết: Các DN tại các khu công nghiệp (kể cả doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài) đều sử dụng công nghệ lạc hậu so với hiện tại.
Theo số liệu của Bộ Khoa học và Công nghệ, có rất ít (chưa tới 10%) các công nghệ trong các DN Việt Nam ngang tầm với các DN của các nước tiên tiến, phần còn lại hầu hết là các thiết bị và công nghệ lạc hậu hơn so với các nước từ 2 đến 3 thế hệ (kể cả các thiết bị và công nghệ vừa được đổi mới). Công nghệ sản xuất phổ biến của các DN là bán thủ công, nhất là ngành dệt may. Theo đánh giá của Sở Khoa học – Công nghệ thành phố, hầu hết trình độ công nghệ và thiết bị trong các DN của thành phố ở mức độ lạc hậu, hoặc trung bình so với thế giới, nhiều thiết bị được sản xuất từ những năm 70 của thế kỷ 20. Phần vì thiếu tiền, phần vì các thiết bị đã mua sắm chưa khấu hao hết, nên việc đổi mới thiết bị công nghệ tiết kiệm điện hiện nay đối với các DNNVV là bài toán rất nan giải.
Việc kiểm toán để có các giải pháp tổ chức lại sản xuất và tăng cường các biện pháp quản lý đang là sự lựa chọn của nhiều DN. Tuy nhiên, do sản xuất thiếu tính ổn định, phần vì do thị trường không ổn định, phần thiếu nguyên vật liệu, nhất là các đơn vị chế biến hải sản nên sản xuất cầm chừng. Mặc dù vậy, các thiết bị làm lạnh là các thiết bị tiêu tốn nhiều điện năng vẫn phải hoạt động đủ công suất để bảo đảm việc bảo quản sản phẩm, nguyên liệu nên rất tốn điện, cũng là một khó khăn cho việc tiết kiệm điện hiện nay. Việc mua sắm trang thiết bị nhằm đổi mới thiết bị và công nghệ chỉ dừng lại ở việc thay đổi các thiết bị thắp sáng (từ bóng đèn truyền thống sang bóng đèn tiết kiệm điện). Nhưng ngay cả việc làm này cũng gặp không ít khó khăn do giá các bóng đèn và các thiết bị kiểu này đắt, lại hạn chế về chủng loại.
Việc đổi mới thiết bị và công nghệ tiết kiệm năng lượng đối với các DNNVV là một quá trình còn lâu dài. Ngoài việc các DN phải cẩn trọng và đưa tiêu chí tiết kiệm điện khi mua sắm, đổi mới công nghệ thiết bị thì một chính sách, nhất là chính sách về tài chính nhằm hỗ trợ các DN đổi mới công nghệ là rất quan trọng. Đồng thời, việc tăng cường công tác quản lý Nhà nước về nhập khẩu các thiết bị là rất cần thiết. Cần kiên quyết và mạnh tay hơn đối với các DN cố tình nhập các thiết bị lạc hậu, tiêu tốn điện năng nhiều, từng bước đẩy mạnh việc sản xuất các thiết bị tiết kiệm điện trong nước với giá cả hợp lý, phù hợp với khả năng tài chính của các DN, tạo điều kiện để DN đổi mới công nghệ và thiết bị.
Bài và ảnh: Đức Thịnh
