“Bệ đỡ” nông nghiệp
Trải qua gần 2 năm kể từ khi đại dịch COVID-19 bắt đầu bùng phát, kinh tế Việt Nam đang phải đối mặt với những khó khăn, thách thức to lớn. Nhìn chung, các chỉ số kinh tế vĩ mô đều cho thấy nền kinh tế đã bị “tổn thương” trên nhiều phương diện và cần nhiều nỗ lực để hướng đến một giai đoạn hồi phục và tiếp tục tăng trưởng.
Năm 2020, mặc dù thành công trong việc duy trì mức tăng trưởng dương nhưng tăng trưởng kinh tế của Việt Nam đã giảm xuống mức 2,9%. Tuy nhiên, với những giải pháp giãn cách xã hội nghiêm ngặt để phòng chống dịch thì đến quý III/2021, tăng trưởng kinh tế suy giảm kỷ lục với mức -6,17% so với cùng kỳ năm 2020. Tính chung trong 9 tháng đầu năm 2021 thì tỷ lệ tăng trưởng của nền kinh tế chỉ đạt 1,42% và đây là mức tăng trưởng chậm nhất kể từ khi Việt Nam tiến hành công cuộc Đổi mới (năm 1986) cho đến nay.
Tỷ lệ tăng trưởng kinh tế 9 tháng đầu năm 2021 chỉ tăng 1,42% so với cùng kỳ năm trước đã cho thấy hậu quả của đợt bùng phát đại dịch COVID-19 gần đây nhất tại Việt Nam. Đợt bùng phát trên diện rộng tại nhiều tỉnh, thành phố đã ảnh hưởng nghiêm trọng tới nhiều lĩnh vực của nền kinh tế, đặc biệt là Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam phải thực hiện giãn cách xã hội kéo dài để phòng chống dịch bệnh.
Trong bức tranh ảm đạm của nền kinh tế 9 tháng qua thì khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản vẫn là “bệ đỡ” vững chắc cho an ninh lương thực quốc gia khi có mức tăng 2,74%, bên cạnh đó là khu vực công nghiệp và xây dựng tăng 3,57% nhưng khu vực dịch vụ lại giảm 0,69%.
Số liệu nghiên cứu từ Bảng xếp hạng VNR500 năm 2021 so với Bảng xếp hạng VNR500 năm 2020 cũng cho thấy tổng doanh thu của nhóm ngành nông - lâm - thủy sản có mức tăng đáng kể 25,7%, trong khi khu vực công nghiệp - xây dựng và khu vực dịch vụ tương ứng giảm 14,8% và 5,9% so với năm ngoái.
“Đầu tàu” kinh tế nhà nước…
Không có số liệu về tỷ lệ doanh nghiệp nhà nước (DNNN) trong top 500 doanh nghiệp (DN) lớn nhất Việt Nam năm 2021 (VNR500) vừa được Vietnam Report công bố nhưng trong Top 10 DN lớn nhất Việt Nam năm 2021, DNNN vẫn chiếm ưu thế.
Cụ thể, trong Top 10 DN lớn nhất Việt Nam năm 2021 (Công ty TNHH Samsung Electronics Việt Nam Thái Nguyên; Tập đoàn Điện lực Việt Nam; Tập đoàn Dầu khí Việt Nam; Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội; Tập đoàn Vingroup - Công ty CP; Ngân hàng NN&PTNT Việt Nam; Tập đoàn Xăng Dầu Việt Nam; Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam; Công ty CP Đầu tư Thế giới Di động; Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam) có 7 DNNN, 1 DN FDI và 2 DN tư nhân.
Xét về các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của toàn bộ DN trong Bảng xếp hạng VNR500 năm nay, tỷ suất sinh lời trên tài sản (ROA) bình quân và tỷ suất sinh lời trên doanh thu (ROS) bình quân của các DN bị giảm so với Bảng xếp hạng VNR500 năm ngoái.
Cụ thể, ROA bình quân của các DN VNR500 năm nay đạt 5,31% - giảm 0,42 điểm phần trăm so với Bảng xếp hạng VNR500 năm 2020. Chỉ số ROS bình quân cũng giảm xuống 6,15% so với mức 6,58% của năm ngoái. Ở chiều ngược lại, tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE) bình quân tăng nhẹ từ 16,24% trong Bảng xếp hạng VNR500 năm 2020 lên 16,42% trong năm nay.
Khu vực có FDI vẫn ghi nhận hiệu quả sử dụng tài sản và vốn chủ sở hữu cùng hiệu suất sinh lời trên doanh thu tốt hơn rất nhiều so với hai khu vực kinh tế còn lại là khu vực nhà nước và khu vực tư nhân.
Đối với khu vực kinh tế nhà nước, các chỉ số đo lường hiệu quả sử dụng tài sản, vốn, khả năng sinh lời trên doanh thu có dấu hiệu tăng, đặc biệt chỉ số ROS có mức tăng nhiều nhất, 1,82 điểm phần trăm so với Bảng xếp hạng năm 2020.
Hiệu quả hoạt động của DNNN và khả năng chống chịu các cú sốc, như COVID-19 vừa qua, đóng vai trò hết sức quan trọng do khu vực này có ảnh hưởng lớn đến toàn bộ nền kinh tế.
“Với các chỉ số trên có thể thấy về tổng thể, DNNN đạt kết quả hoạt động tốt hơn so với mức bình quân của các DN trong nước trong thời gian qua...” - Chuyên gia Vietnam Report đánh giá.
Khảo sát của Vietnam Report cũng cho thấy, dịch bệnh COVID-19 tác động đến các DNNN và nới rộng khoảng cách về hiệu quả hoạt động, dù không đồng đều giữa các ngành. Dịch bệnh tác động đặc biệt nặng nề đến ngành vận tải và các ngành nhà hàng, khách sạn và du lịch (với mức suy giảm 14 ngàn tỷ đồng - từ lợi nhuận 3,5 ngàn tỷ đồng năm 2019 sang thua lỗ 11,1 ngàn tỷ đồng năm 2020), do những ngành này bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi các biện pháp giãn cách xã hội và hạn chế đi lại (báo cáo của WB)…
