Quy định lãi vay ảnh hưởng quyền tự chủ của DN
Như Báo Pháp luật Việt Nam đã thông tin trong bài “Quy định khống chế chi phí lãi vay: DN mất chủ động trong sản xuất?” số 344 ra ngày 10/12/2018, tại khoản 3 Điều 8 Nghị định số 20/2017/NĐ-CP (quy định về quản lý thuế đối với các DN có giao dịch liên kết) nêu rõ: “Tổng chi phí lãi vay phát sinh trong kỳ của DN được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập DN không vượt quá 20% tổng lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh, công với chi phí lãi vay, chi phí khấu hao của DN”.
Quy định này dẫn đến những bất cập khiến DN nhiều lĩnh vực nói chung, DN lĩnh vực BĐS nói riêng “kêu cứu” vì ảnh hưởng đến quyền tự chủ trong sản xuất kinh doanh của DN, nhất là DN tổ chức hoạt động theo mô hình Tập đoàn công ty mẹ - công ty con.
Ông Trương Anh Tuấn – Chủ tịch Cty TVTMDV Địa ốc Hoàng Quân cho hay, những bất cập của Nghị định 20/2017/NĐ-CP ảnh hưởng đến rất nhiều DN trong nước. “Trên thị trường BĐS, các DN làm nhà ở xã hội (NOXH) thì ảnh hưởng còn lớn hơn nhiều DN làm nhà ở thương mại. Đối với các DN NOXH, sau khi gói 30.000 tỷ đồng hết, các DN phải vay với lãi suất thương mại nhưng lại bị khống chế trần lãi vay 20%, khống chế mức lợi nhuận 10% vô tình sẽ làm hạn chế sự phát triển đầu tư dự án NOXH” – ông Trương Anh Tuấn cho hay – “Ở góc độ ngân hàng, họ sẽ hạn chế các DN làm NOXH. Với các cổ đông, họ bị hạn chế do vốn liên kết. Vậy, có nên chăng cần sửa đổi là đối với DN làm NOXH nên có những quy định riêng”.
Hơn nữa, hầu hết các tập đoàn về BĐS đều có công ty liên kết. Việc liên kết này còn diễn ra ở cá nhân, ở một dự án hay một sản phẩm. Vì vậy, các cá nhân cũng bị ảnh hưởng bởi Nghị định này. Chưa kể, một dự án cũng được tính vào quy định này. Khi hợp tác, DN bỏ vốn vào dự án cũng sẽ bị ảnh hưởng, điều đó khiến không ai dám bỏ vốn vào đầu tư dự án. “Chúng ta rất mừng là Chính phủ đã khuyến khích các startup. Nhiều hộ gia đình, cá thể đã chuyển sang mô hình startup. Nhưng việc áp dụng Nghị định 20/2017/NĐ-CP sẽ khiến việc kêu gọi vốn gặp khó khăn vì các nhà đầu tư phải đặt cược rất lớn” – ông Tuấn nhận định.
Ông Tuấn và nhiều DN mong quy định này nhanh chóng được sửa đổi và có thể áp dụng sửa đổi ngay trong kỳ quyết toán thuế 2018, để các DN thật sự sống được, tồn tại được và hợp tác được với các DN FDI, đặc biệt có quy định, chính sách riêng cho những dự án NOXH.
Sửa hay bỏ?
Trong một hội thảo chuyên sâu về vấn đề này diễn ra sáng 14/12 tại Hà Nội, TS. Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính – tiền tệ Quốc gia, đã đưa ra các giải pháp sửa đổi quy định giới hạn chi phí lãi vay, như xác định chi phí để tính thuế trong một số trường hợp cụ thể đối với DN có giao dịch liên kết đặc thù, làm rõ chi phí lãi chỉ áp dụng đối với giao dịch liên kết hay tất cả các khoản vay; Nâng tỷ lệ chi phí lãi từ 20% lên ngưỡng 30% có xem xét đặc thù một số ngành sử dụng vốn vay lớn như BĐS, điện lực, cơ sở hạ tầng…
Khẳng định quy định về quản lý thuế đối với DN có giao dịch liên kết là cần thiết nhưng Luật sư Trương Thanh Đức - Chủ tịch Hội đồng thành viên Cty Luật Basico – cho rằng, cơ sở pháp lý và nội dung đang được quy định tại Nghị định số 20/2017/NĐ-CP còn những điểm chưa hợp lý.
“Thứ nhất, trường hợp DN thật sự phải chi trả chi phí lãi vay cao hơn tỷ lệ khống chế nói trên, thì quy định của Nghị định là trái luật, vi phạm quyền huy động vốn từ mọi nguồn một cách hợp pháp để phục vụ nhu cầu kinh doanh. Thứ hai, quy định “tổng chi phí lãi vay” “không vượt quá 20% của tổng lợi nhuận thuần...” không phù hợp với một số DN, chưa tính đến yếu tố có hay không có “giao dịch liên kết”. Vì nhìn chung, DN Việt Nam rất thiếu vốn nên phải đi vay, nếu “tổng chi phí lãi vay” trên 20%, thậm chí 50% mà là chi phí thật, hợp lý, hợp lệ thì cũng cần phải được chấp nhận” – Luật sư Đức nói.
Bà Nguyễn Thị Cúc – Chủ tịch Hội tư vấn thuế Việt Nam – cho rằng, việc sửa Nghị định là khả thi: “Chúng tôi cũng cố gắng nỗ lực để kiến nghị lên trên để vừa chống chuyển giá, vừa để các DN thuận lợi hơn trong hoạt động”. Còn TS. Lê Xuân Nghĩa – chuyên gia kinh tế - khẳng định, Nghị định 20/2017/NĐ-CP chỉ nên áp dụng cho DN xuyên biên giới, không nên phân biệt đối xử theo ngành nghề, quy mô, càng gây rắc rối.
“Đây là một bài học đắt giá với Bộ Tài chính, các cơ quan của Chính phủ, là bất cập rất lớn trong bối cảnh Việt Nam đang ngày càng hội nhập, minh bạch hơn. Cần có những nội dung sửa đổi căn cơ, căn bản” – TS Võ Trí Thành, nguyên Viện phó Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương nói.
Ông Nguyễn Trần Nam – Chủ tịch Hiệp hội BĐS Việt Nam – cho hay, Hiệp hội sẽ tổng hợp các ý kiến để tiếp tục kiến nghị Chính phủ xem xét. “Kiến nghị đầu tiên là bỏ khoản 3 Điều 8 Nghị định 20/2017/NĐ-CP. Thứ hai là kiến nghị hoãn, lùi thời hạn thực hiện, hoặc kiến nghị quy định giao dịch liên kết là chỉ tính cho giao dịch xuyên biên giới” – ông Nam cho biết.
