Doanh nghiệp Hải Phòng thờ ơ với sản xuất sạch hơn

Khoản vay ưu đãi hơn 14 triệu USD trong thời hạn 5 năm từ Ngân hàng Công Thương Việt Nam; 5 triệu cu-ron Đan Mạch (tương đương hơn 174 tỷ đồng Việt Nam) trong chương trình hợp tác phát triển lĩnh vực môi trường giữa Việt Nam và Đan Mạch, là những cơ hội cho các doanh nghiệp có thể tranh thủ sự giúp đỡ để tham gia chương trình sản xuất sạch hơn trong công nghiệp. Tuy nhiên, các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố sao vẫn thờ ơ, ngoài cuộc?

Bã thải gyp trong quá trình sản xuất của nhà máy DAP Đình Vũ đổ ngay phía ngoài doanh nghiệp, mưa xuống dễ gây ô nhiễm môi trường

Hiệu quả thiết thực

Sản xuất sạch hơn (SXSH) là việc áp dụng liên tục chiến lược phòng ngừa tổng hợp về môi trường vào các quá trình sản xuất, sản phẩm, dịch vụ nhằm nâng cao hiệu suất sinh thái, giảm thiểu rủi ro cho con người và môi trường. Đối với quá trình sản xuất , SXSH bao gồm bảo toàn nguyên liệu và năng lượng, loại trừ các nguyên liệu độc hại, giảm tính độc hại của tất cả chất thải ngay tại nguồn thải. Đối với sản phẩm, SXSH bao gồm việc giảm các ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường trong suốt vòng đời của sản phẩm, từ khâu thiết kế đến thải bỏ. Đối với dịch vụ, SXSH đưa các yếu tố về môi trường vào trong thiết kế và phát triển dịch vụ.

Khói từ một số nhà máy, doanh nghiệp sản xuất công nghiệp, đây là hiểm họa đối với môi trường sống

Để tham gia vào chương trình này, các doanh nghiệp phải đầu tư kinh phí ban đầu. Nhằm giúp các doanh nghiệp có thể tham gia tích cực trong việc áp dụng SXSH vào sản xuất kinh doanh, trong những năm qua, Ngân hàng Công thương Việt Nam đưa ra khoản vay ưu đãi 14.100.000 USD trong thời hạn 5 năm cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các tổ chức dịch vụ tiết kiệm năng lượng thực hiện chương trình cho vay các dự án áp dụng SXSH. Đặc biệt, hoạt động của hợp phần SXSH trong công nghiệp sát cánh cùng doanh nghiệp trong chương trình này. Đây là một trong 5 hợp phần của chương trình mới về hợp tác phát triển trong lĩnh vực môi trường (DCE) giữa hai Chính phủ Việt Nam và Đan Mạch giai đoạn 2005- 2010, với tổng kinh phí 5 triệu Cua ron Đan Mạch (174,908 tỷ đồng Việt Nam). Hợp phần SXSH trong công nghiệp sẽ cung cấp chiến lược SXSH cho các doanh nghiệp gây ô nhiễm lớn, trong đó có phương hướng giải quyết những bất cập của hoạt động SXSH trước kia tại Việt Nam, củng cố các cam kết của Chính phủ đối với SXSH, đồng thời thiết lập một phương pháp luận và hạ tầng SXSH nhằm khắc phục những rào cản, đưa kế hoạch hành động quốc gia về SXSH vào hoạt động an toàn, hiệu quả. Những doanh nghiệp được chọn trình diễn trong chương trình của hợp phần được tài trợ một phần kinh phí thực hiện chương trình SXSH.

Doanh nghiệp Hải Phòng sao chưa vào cuộc?

Ông  Đinh Mạnh Thắng, chuyên gia cao cấp tư vấn sản xuất sạch hơn - tiết kiệm năng lượng của Trung tâm Sản xuất sạch Việt Nam thuộc Đại học Bách khoa Hà Nội cho biết: “Hải Phòng là thành phố lớn , ngành công nghiệp có tốc độ phát triển cao và số lượng doanh nghiệp thành lập mới tăng nhanh. Tuy nhiên, hiện chỉ có một số doanh nghiệp lớn như Công ty ắc quy Tia Sáng, Công ty nhựa Thiếu niên Tiền Phong…đang áp dụng chiến lược SXSH. So với tổng số doanh nghiệp thì số  doanh nghiệp tham gia chương trình này ở Hải Phòng còn hạn chế”

Nhà máy bột canxit của Công ty sản xuất và thương mại hữu nghị giảm thiểu ô nhiễm môi trường, cải thiện điều kiện làm việc cho người lao động nhờ áp dụng chiến lược SXSH

Các tỉnh, thành phố lân cận, nhất là Phú Thọ, Nghệ An, Thái Nguyên, Quảng Nam… có sự quan tâm, chú trọng nhất định đến chiến lược SXSH. Tại Phú Thọ có một số doanh nghiệp lớn tích cực triển khai áp dụng sản xuất sạch hơn đạt hiệu quả cao, điển hình là: Công ty Supe phốt phát và hóa chất Lâm Thao, Giấy Việt Trì, Giấy Lửa Việt, Giấy Bãi Bằng, Dệt Vĩnh Phú, Xi măng Hữu Nghị, Bia Viger, dệt Trí Đức... Trong đó có những doanh nghiệp liên tục áp dụng SXSH nhiều năm liền như Công ty Cổ phần xi măng Phú Thọ (tham gia từ năm 2007)... Trong lần tham quan Công ty Cổ phần sản xuất - Thương mại Hữu Nghị tại tỉnh Phú Thọ, phóng viên  được thấy rõ những chuyển biến tích cực của Nhà máy sản xuất bột can-xít nhờ áp dụng chiến lược SXSH. Ông Vũ Hùng Sơn, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc công ty phấn khởi khoe: “Trước đây, toàn bộ Nhà máy bột can-xít lúc nào cũng trắng bụi. Không chỉ người lao động bị ảnh hưởng trực tiếp, mà người dân sống quanh khu vực này cũng thường xuyên kêu ca, phàn nàn về tình trạng ô nhiễm. Nhưng hiện nay sau khi nhà máy đầu tư 260 triệu đồng để thực hiện 36/45 giải pháp SXSH, công ty đã tiết kiệm mỗi năm hơn 1 tỷ đồng thông qua việc giảm tiêu hao tiêu thụ đá 1%, điện 1%, axít tráng phủ 24%..; cắt giảm 380 tấn chất thải rắn và 1600m3 nước thải/năm”.

Trở lại hiện trạng sản xuất của các doanh nghiệp tại Hải Phòng, ngoài một số doanh nghiệp lớn hiện đã áp dụng công nghệ sản xuất sạch hơn, còn lại khá nhiều doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn ngoài cuộc với chương trình này. Không ít doanh nghiệp nhỏ có công nghệ sản xuất lạc hậu tạo ra nhiều chất thải nguy hại đang gây hiểm họa đối với môi trường sống. Lãnh đạo thị trấn An Lão cho biết, gần đây, sự xuất hiện của doanh nghiệp sản xuất sắt xốp (còn gọi là thép các bon thấp) trên địa bàn gây nhức nhối về tình trạng ô nhiễm. Hàng ngày, công ty chở quặng sắt về chất đống khu vực bãi ven sông, mưa xuống, nước rỉ sắt chảy nhuộm đỏ sông. Mùi khét và khói đen từ các xưởng sản xuất lan tỏa trong không khí gây ngột ngạt. Lãnh đạo địa phương nhiều lần nhắc nhở, thậm chí phạt hành chính.

Mới đây, đồng loạt kiểm tra 4 cơ sở sản xuất rau câu nằm dọc bờ sông Đa Độ, tại khu vực Quán Rẽ, xã Mỹ Đức,  (An Lão), cảnh sát môi trường phát hiện các cơ sở này bỏ qua hệ thống xử lý nước thải, xả thẳng ra sông Đa Độ, mỗi ngày  hàng nghìn mét khối nước thải độc hại. Qua quá trình kiểm tra, một số cơ sở bị đình chỉ hoạt động.

Là một doanh nghiệp lớn với dây chuyền sản xuất khá hiện đại mới đưa vào hoạt động nhưng nhà máy DAP Đình Vũ thường xuyên bị các doanh nghiệp sản xuất trong khu công nghiệp và người dân sống lân cận phàn nàn về tình trạng mùi nồng nặc từ sản xuất phân bón lan tỏa trong không khí, bã thải Gyp trong quá trình sản xuất chất đống ngay phía ngoài hàng rào doanh nghiệp gây bụi và nhiễm độc nguồn nước chung quanh…

Nếu các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố tham gia tích cực vào chương trình SXSH, không những mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp mà còn giải quyết tốt vấn đề môi trường. Tuy nhiên để thu hút được sự tham gia của các doanh nghiệp, các ngành chức năng như Sở Công Thương, Sở Tài Nguyên - Môi trường thành phố cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tổ chức cho doanh nghiệp hội thảo tham quan, học hỏi kinh nghiệm các doanh nghiệp đã áp dụng chiến lược SXSH trong và ngoài thành phố nhằm nâng cao nhận thức cho các chủ doanh nghiệp về chương trình này. Đặc biệt, để kết nối các doanh nghiệp với các ưu đãi của Chính phủ cho chương trình SXSH, cần hướng dẫn doanh nghiệp cách thức tiếp cận một cách công khai, minh bạch. Năm 2010, thành phố chọn chủ đề là Năm tăng cường bảo vệ môi trường và bảo đảm an sinh xã hội, vì vậy, áp dụng chiến lược SXSH trong công nghiệp càng có ý nghĩa thiết thực nhằm giải quyết thực trạng ô nhiễm môi trường do các doanh nghiệp gây ra. Nên chăng, thành phố dành sự quan tâm  hơn đến vấn đề này.

Bài và ảnh Hồ Hương