Ông đánh giá thế nào về chủ trương nghiên cứu định hướng sáp nhập một số đơn vị cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, sáp nhập một số đơn vị cấp xã trong Kết luận số 127-KL/TW của Bộ Chính trị?
- Kết luận số 127-KL/TW đã vạch ra một hướng đi rõ ràng, với quan điểm “tinh gọn để phát triển”, chứ không phải “tinh gọn để cắt giảm”. Đây là sự nhất quán, quyết đoán, quyết liệt và quyết tâm của Đảng ta, nhận được sự đồng thuận từ Trung ương đến cơ sở, từ ý Đảng cho đến lòng dân. Diễn tiến nhanh mạnh, dứt khoát là việc tạm dừng tổ chức đại hội đảng bộ cấp xã, cấp huyện, sớm trình đề án sáp nhập một số tỉnh, không tổ chức cấp huyện cho thấy sự sáng tạo, đột phá của Trung ương, nhất là vào thời điểm sắp chuyển giao sang nhiệm kỳ mới. Đó thực sự là “vừa chạy, vừa xếp hàng”. Vừa không gián đoạn công cuộc tinh gọn bộ máy, vừa tiết kiệm nhiều nguồn lực, nhất là trí tuệ, tài chính tập trung cho đầu tư phát triển. Do vậy, tạm dừng đại hội đảng các cấp cơ sở tạo điều kiện để quá trình chuẩn bị nhân sự cho cơ cấu tổ chức mới được thực hiện một cách bài bản, khoa học, với một đội ngũ mới, khí thế mới vì lợi ích quốc gia, dân tộc.
Theo ông, việc sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh, bỏ cấp huyện có thuận lợi và khó khăn gì?
- Chúng ta có thuận lợi là sự đồng tâm, đồng lòng, thống nhất và nhất quán hành động của Đảng và Nhà nước. Tổng Bí thư Tô Lâm cũng chỉ đạo “vừa chạy, vừa xếp hàng” cho nên các cơ quan liên quan phải sớm xác định được bước đi, lộ trình, quy trình và cách thức định hình công việc cụ thể trong bối cảnh sáp nhập này. Hơn nữa, chúng ta cũng có kinh nghiệm của Bộ Công an đã nhiều lần tiến hành sáp nhập; các Bộ, ban, ngành cũng triển khai thực hiện Nghị quyết 18/NQ-TW về một số vấn đề tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả trong những năm vừa qua, để đến thời điểm này là then chốt thực hiện cải cách mạnh mẽ về thể chế, không thể chậm trễ so với lịch sử và yêu cầu đặt ra.
Hưởng lợi nhất là Nhân dân, bởi vì mọi hoạt động của chính quyền là phục vụ Nhân dân, do đó, khi bỏ cấp trung gian là cấp huyện, cấp cơ sở sẽ đảm trách các chức năng của cấp huyện, từ đó phát huy tính tinh gọn, cải cách hơn nữa thủ tục hành chính và kết quả đến với người dân được nhanh chóng, tiết kiệm hơn. Cho nên, người dân đang rất kỳ vọng vào cuộc cách mạng này. Việc bỏ cấp huyện, sáp nhập một số đơn vị cấp tỉnh còn mở rộng không gian phát triển và phát huy tối đa những điều kiện, động lực thúc đẩy phát triển vùng, phát triển địa phương mà không có rào cản hành chính hay phân định, phân khu nhỏ lẻ như hiện nay.
Tuy nhiên, cuộc cách mạng này diễn ra nhanh chóng, tác động cả hệ thống chính trị toàn quốc, cho nên có rất nhiều khó khăn, thách thức đặt ra. Điều đầu tiên là trình độ nhận thức không đồng đều, chưa rõ việc hoặc thậm chí chỉ trông chờ và thực hiện khi có chỉ đạo, lãnh đạo của Trung ương, của các nhà lãnh đạo tỉnh, đội ngũ chuyên gia hoạch định, các cán bộ chủ chốt và đảng viên cơ sở. Khó khăn nữa là chưa có trong tiền lệ, khối lượng công việc đòi hỏi nhanh, diễn ra trong thời gian ngắn, nên lực lượng tham gia tập trung chủ yếu ở cơ quan, đơn vị làm công tác tham mưu, giúp việc về công tác tổ chức và công tác cán bộ, chính sách, chế độ, chắc chắn không tránh khỏi thiếu sót… Trong khi thực hiện chủ trương này có số lượng cán bộ đến hàng trăm ngàn người, việc sắp xếp để ổn định vị trí, việc làm sẽ mất nhiều thời gian, thậm chí nhiều năm. Điều này còn liên quan đến môi trường sống, an cư và điều kiện sinh kế của thân nhân gia đình cán bộ…
Việc sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị sẽ không tránh khỏi gây xáo trộn về tổ chức và con người. Theo ông, làm thế nào để bảo đảm hoạt động của chính quyền địa phương thông suốt, hiệu quả?
Bảo đảm sự lãnh đạo thống nhất, kịp thời của các cấp ủy Đảng là nhân tố quyết định thành công của việc đổi mới, sắp xếp tổ chức, bộ máy. Mọi chương trình, kế hoạch hành động đều quán triệt sâu sắc chủ trương, nghị quyết, chỉ thị của Đảng, trên cơ sở bảo đảm mục tiêu chung và kết hợp hài hòa giữa các lợi ích; phải hành động quyết liệt, quyết tâm cao và nỗ lực lớn của toàn lực lượng. Phát huy sức mạnh tập thể, đoàn kết thống nhất, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; phối hợp chặt chẽ với các ban, Bộ, ngành, địa phương; thực hiện đúng nguyên tắc tập trung dân chủ, khách quan, công tâm; lắng nghe, tiếp thu những ý kiến đóng góp xác đáng trong quá trình nghiên cứu, đổi mới, sắp xếp lại tổ chức bộ máy.
Bên cạnh đó, cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp về thể chế liên quan chức năng, nhiệm vụ tổ chức mới, địa phương mới, đồng thời có phương án cụ thể cho cán bộ nhận công tác mới có thể bắt tay vào việc ngay, nhưng có xem xét yếu tố sở trường, đúng chuyên môn, nguyện vọng cá nhân chính đáng, tránh tâm tư, tiêu cực; cùng với đó là giải quyết các chế độ, chính sách, hỗ trợ cho họ yên tâm công tác.
Theo lộ trình, thời gian để xây dựng đề án sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh không còn nhiều. Theo ông, cần làm gì để bảo đảm triển khai hiệu quả?
- Quốc hội, Chính phủ và các địa phương có rất nhiều việc phải làm ngay, từ thể chế đến thiết chế để có căn cứ pháp lý và thực thi trên thực tế. Do đó, cần sửa Hiến pháp, luật, nghị định, thông tư hướng dẫn và Đề án để có sự đồng bộ, thống nhất và thông suốt triệt để cho toàn hệ thống chính trị cả nước thực hiện. Cụ thể là sửa Điều 110, Hiến pháp 2013 có quy định các đơn vị hành chính của nước ta được phân định là “Nước chia thành tỉnh, tỉnh chia thành huyện, huyện chia thành xã”. Thực hiện sửa Luật Tổ chức chính quyền địa phương để chỉ còn quy định về tổ chức bộ máy chính quyền cấp tỉnh và cấp xã. Rà soát nếu cần thì sửa Luật Cán bộ, công chức, Luật Quốc phòng (quy định về phòng thủ dân sự, cơ quan quân sự địa phương…), các nghị định, thông tư, trên cơ sở có kế thừa hợp lý và sửa đổi những rào cản để có quy trình, trình tự, thủ tục nhất quán.
Cần phải sớm có sự thống nhất phương án chức năng, nhiệm vụ, cơ chế hoạt động bộ máy theo đơn vị hành chính mới đi đôi với xây dựng chế độ, chính sách thống nhất nền công vụ từ Trung ương đến cơ sở. Nghiên cứu, rà soát, bổ sung vị trí việc làm, chế độ chính sách (tuyển dụng, sử dụng, đánh giá, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, tạo nguồn, thang bảng lương...) đối với đội ngũ cán bộ, công chức. Chú trọng bồi dưỡng cán bộ đảm trách vị trí công tác mới, cán bộ cấp xã nhằm nâng cao chất lượng phục vụ Nhân dân. Đặc biệt là việc ứng dụng triển khai đồng bộ, liên thông chính quyền số và công dân số trong quản lý hành chính...
Trân trọng cảm ơn ông!
