Điều kiện phải chấp hành xong các nghĩa vụ dân sự để được đặc xá: Cần bảo đảm sự chặt chẽ trong sửa đổi

Phạm nhân được đặc xá nhận hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng.
Phạm nhân được đặc xá nhận hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng.
(PLO) - Theo quy định của Luật Đặc xá năm 2007, một trong những điều kiện hết sức quan trọng và cần thiết để phạm nhân được đề nghị đặc xá là “phải chấp hành xong hình phạt bổ sung là phạt tiền, bồi thường thiệt hại, án phí hoặc nghĩa vụ dân sự khác”. 

Dự thảo Luật Đặc xá (sửa đổi) đang tính đến việc sửa đổi, bổ sung điều kiện này nhưng theo góp ý của Bộ Tư pháp thì cần cân nhắc thêm một số vấn đề nhằm bảo đảm sự chặt chẽ. 

Thi hành các hình phạt bổ sung được chia thành 2 loại

Thực tế trong các đợt đặc xá trước đây thì các quyết định về đặc xá của Chủ tịch nước đều quy định cụ thể điều kiện này như sau: “Đã chấp hành xong hình phạt bổ sung là hình phạt tiền, bồi thường thiệt hại, tiền truy thu, án phí hoặc nghĩa vụ dân sự khác, trừ những phạm nhân không bị kết án phạt tù về các tội phạm về tham nhũng đã 70 tuổi trở lên hoặc từ 60 tuổi trở lên nhưng thường xuyên ốm đau hoặc người đang mắc bệnh hiểm nghèo mà bản thân người đó và gia đình không có khả năng thực hiện”. 

Theo Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thi hành án dân sự (THADS - Bộ Tư pháp) Nguyễn Thanh Thủy, quy định này có thể được hiểu rằng mọi trường hợp đều phải chấp hành xong hình phạt bổ sung là phạt tiền, bồi thường thiệt hại, án phí hoặc nghĩa vụ dân sự khác, trừ khi phạm nhân đó đáp ứng đủ 2 điều kiện: không bị kết án phạt tù về các tội phạm về tham nhũng và đã 70 tuổi trở lên hoặc 60 tuổi trở lên nhưng thường xuyên ốm đau hoặc người đang mắc bệnh hiểm nghèo mà bản thân người đó và gia đình không có khả năng thực hiện. Riêng loại tội phạm về tham nhũng thì bắt buộc phải chấp hành xong các nghĩa vụ dân sự, không có trường hợp đặc biệt. 

Còn tại dự thảo Luật Đặc xá (sửa đổi) mới nhất, điều kiện này được quy định theo hướng: “ Đã chấp hành xong hình phạt bổ sung là phạt tiền, đã nộp án phí. Trường hợp chưa chấp hành xong thì do Chủ tịch nước xem xét, quyết định; Đã thực hiện xong nghĩa vụ bồi thường thiệt hại hoặc nghĩa vụ dân sự khác, trừ trường hợp có thỏa thuận bằng văn bản không yêu cầu bồi thường thiệt hại hoặc đồng ý bồi thường thiệt hại sau khi được đặc xá”. 

Quy định trên là hoàn toàn phù hợp đối với Luật THADS được sửa đổi, bổ sung năm 2014. Theo đó, thi hành các hình phạt bổ sung là hình phạt tiền, bồi thường thiệt hại, án phí và các nghĩa vụ dân sự khác được chia làm 2 loại, căn cứ vào người được thi hành án. Loại thứ nhất là thi hành hình phạt tiền, án phí là thi hành cho ngân sách nhà nước. Loại thứ hai là thi hành các khoản bồi thường thiệt hại và các nghĩa vụ dân sự khác là thi hành cho các tổ chức, cá nhân trong xã hội. 

Cân nhắc quy định về thỏa thuận bồi thường thiệt hại sau đặc xá 

Đại diện Vụ Pháp luật hình sự - hành chính (Bộ Tư pháp) đánh giá điều kiện này được quy định rõ ràng hơn nhằm bảo đảm sự phù hợp với thực tiễn công tác đặc xá và tiếp thu quy định của Chủ tịch nước tại các quyết định về đặc xá cũng như hướng dẫn của Hội đồng tư vấn đặc xá TƯ qua các đợt đặc xá. Vụ này phân tích: Việc chấp hành xong hình phạt bổ sung là hình phạt tiền, án phí và bồi thường thiệt hại là điều kiện bắt buộc không chỉ đối với các tội phạm về tham nhũng hoặc một số tội phạm khác được Chủ tịch nước quyết định trong mỗi lần đặc xá mà mở rộng đối với bất kỳ tội phạm nào có các loại chế tài này. Đồng thời quy định cơ chế Chủ tịch nước quyết định trường hợp chưa chấp hành xong hình phạt bổ sung hình phạt tiền, án phí cũng như cơ chế thỏa thuận bằng văn bản không yêu cầu bồi thường thiệt hại hoặc đồng ý bồi thường thiệt hại sau khi được đặc xá.

Theo Thứ trưởng Trần Tiến Dũng, Bộ Tư pháp đồng tình với dự thảo Luật về việc sửa đổi, bổ sung điều kiện này. “Đây là quy định hết sức nhân văn, thể hiện chính sách nhân đạo, khoan hồng của Nhà nước ta đối với người bị kết án, đồng thời cũng bảo đảm sự thống nhất của dự thảo Luật với các quy định hiện hành của Bộ luật Hình sự và Luật THADS, bảo đảm sự nhất quán về thẩm quyền của Chủ tịch nước trong việc miễn chấp hành hình phạt tù đồng thời với việc miễn thi hành khoản thu, nộp ngân sách nhà nước” – Thứ trưởng Dũng nhấn mạnh.

Nhưng để bảo đảm sự chặt chẽ, Thứ trưởng đề nghị cân nhắc thêm một số vấn đề. Cụ thể, trường hợp chưa chấp hành xong hình phạt bổ sung là hình phạt tiền, án phí, nên khoanh hẹp đối với một số đối tượng nhất định như hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, các đối tượng chính sách… Ngoài ra, trường hợp chưa chấp hành xong bồi thường thiệt hại, để bảo đảm tôn trọng quyền tự quyết, quyền tự thỏa thuận của đương sự trong THADS thì việc quy định người được thi hành án đồng ý bằng văn bản về việc không yêu cầu bồi thường là phù hợp. 

Tuy nhiên, quy định về thỏa thuận bồi thường thiệt hại sau đặc xá có thể tạo ra nhiều nguy cơ, rủi ro và khó khăn cho công tác thi hành án nếu sau khi được đặc xá, người được đặc xá không thực hiện việc bồi thường như cam kết. Do đó, cần phải nghiên cứu hết sức cẩn thận quy định này để vừa bảo đảm tôn trọng quyền tự thỏa thuận của đương sự trong thi hành án, vừa bảo đảm phòng ngừa được những tình huống xấu có thể xảy ra, bảo đảm an ninh, trật tự.

Đọc thêm

Hà Nội: Những bước tiến lớn trong cải cách hành chính

Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Hà Minh Hải chia sẻ về cải cách hành chính.
(PLVN) - Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Hà Minh Hải chia sẻ, một trong những vấn đề rất quan trọng trong cải cách hành chính là, xác định nhận thức với một tâm thế, tinh thần, tư tưởng phục vụ, điều này đã lan tỏa từ người đứng đầu xuống đến hệ thống, xuống đến cán bộ bên dưới. 

Trưởng Văn phòng luật sư Hạnh Nguyễn: Nỗ lực bảo vệ trẻ em, phụ nữ bị xâm hại, bạo hành

Luật sư Nguyễn Thị Bích Hạnh, Trưởng Văn phòng luật sư Hạnh Nguyễn.
(PLVN) - Trên con đường thực hiện ước mơ của mình, luật sư Nguyễn Thị Bích Hạnh, Trưởng Văn phòng Luật sư Hạnh Nguyễn luôn nỗ lực vượt qua mọi khó khăn, thách thức để bảo vệ công lý, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho thân chủ của mình. Có những vụ án, dù đã “đóng sổ” song luật sư Hạnh vẫn là chỗ dựa tinh thần, là “người mẹ”, giúp đứa trẻ bị tổn thương “chữa lành”.

"Bạn xứng đáng được an toàn và hạnh phúc”

"Bạn xứng đáng được an toàn và hạnh phúc”
(PLVN) - Hơn 20 năm làm luật sư, cơ duyên của nghề đã đưa tôi đến với nhiều thân chủ là phụ nữ. Mỗi người có cuộc đời và hoàn cảnh khác nhau, nhưng chung một nỗi đau từ sự bạo hành trong hôn nhân

Sự việc hộ dân mở lối đi thứ 2 tại Hà Nội: Huyện ủy Gia Lâm giao UBND huyện xác minh, giải quyết

Sự việc hộ dân mở lối đi thứ 2 tại Hà Nội: Huyện ủy Gia Lâm giao UBND huyện xác minh, giải quyết
(PLVN) - Mới đây, Báo Pháp luật Việt Nam (PLVN) có bài phản ánh việc ông Nguyễn Xuân Hoa và Nguyễn Xuân Nho (ngụ số 4, số 6 ngách 8/74 đường Dương Đình, xã Dương Xá, huyện Gia Lâm, TP Hà Nội) có đơn phản ánh về việc mới đây một cá nhân ngụ hẻm 8/64/1 Dương Đình đã đập tường phía sau nhà cũ, mở lối đi vào ngách 8/74 đường Dương Đình có dấu hiệu chưa phù hợp quy định.

UBND phường Thảo Điền (Thủ Đức, TP Hồ Chí Minh) trả lời một số phản ánh của cư dân chung cư Thảo Điền Pearl

Chung cư Thảo Điền Pearl. (Ảnh trong bài: Trần Tiến)
(PLVN) - Báo PLVN vừa nhận được Văn bản 750/UBND của UBND phường Thảo Điền (Thủ Đức, TP HCM) đề ngày 18/10/2024 trả lời một số vấn đề xảy ra tại chung cư Thảo Điền Pearl (số 12 đường Quốc Hương; do Cty CP Địa ốc và Xây dựng SSG2 làm chủ đầu tư (CĐT)). Tại chung cư này, thời gian qua giữa Cty SSG2, Ban quản trị tòa nhà (BQT) và cư dân đã phát sinh một số bất đồng, mâu thuẫn cần giải quyết.

Dự án 307 tỷ đồng xây xong rồi “nằm chờ” giấy phép môi trường ở Quảng Nam: “Bác” đề nghị gia hạn

Dự án 307 tỷ đồng xây xong rồi “nằm chờ” giấy phép môi trường ở Quảng Nam: “Bác” đề nghị gia hạn
(PLVN) - Theo Bộ KH&ĐT, việc UBND tỉnh Quảng Nam tiếp tục xin gia hạn thời gian thực hiện dự án Hệ thống thoát nước và vệ sinh môi trường đô thị Núi Thành (dự án vốn vay ODA) đến năm 2025 là không có cơ sở. Tỉnh cần làm rõ nguyên nhân không hoàn thành đúng tiến độ, trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị liên quan trong phối hợp thực hiện.