Thị trường hấp thu tốt hơn các cú sốc bên ngoài
Ngày 4/1/2016, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) bắt đầu điều hành tỷ giá theo cơ chế mới. Cũng bắt đầu từ thời điểm này, thị trường tài chính thế giới đã chứng kiến cú sốc mạnh theo chiều hướng bất lợi: Từ ngày 4-7/1/2016, đồng nhân dân tệ liên tục mất giá lên tới xấp xỉ 1,1%.
Đồng thời, chỉ trong vòng 1 tuần đầu năm mới, thị trường chứng khoán Trung Quốc đã hai ngày (4/1 và 7/1) phải ngừng giao dịch do lao dốc trên 7%, kéo theo sự sụt giảm trên một loạt thị trường chứng khoán lớn, giá dầu phiên ngày 7/1 chạm mức đáy (32,16 USD/thùng) trong hơn một thập kỷ qua. Đồng tiền nhiều nước châu Á giảm giá mạnh: đồng Won Hàn Quốc giảm giá 2,8%, đô la Singapore giảm 1,6%, đô la Đài Loan giảm 0,97%...
Trong bối cảnh sóng gió đó, với cơ chế điều hành tỷ giá mới, tỷ giá giao dịch trên thị trường giảm nhanh, thấp xa so với mặt bằng tỷ giá cuối năm 2015, tình trạng đầu cơ, găm giữ ngoại tệ giảm mạnh, thanh khoản của thị trường được đánh giá là khá tốt.
“Việc thị trường ngoại tệ diễn biến ổn định trong bối cảnh thị trường thế giới có nhiều biến động mạnh là một xu hướng trái ngược hẳn so với những tháng cuối năm 2015. Diễn biến này cho thấy điểm thành công nhất trong cách thức điều hành tỷ giá mới đã giúp thị trường ngoại tệ hấp thu tốt hơn các cú sốc bên ngoài, giảm thiểu tác động bất lợi tới tỷ giá. Mặt khác, cách thức điều hành tỷ giá mới cũng làm giảm động cơ đầu cơ, găm giữ ngoại tệ, khuyến khích tổ chức và cá nhân bán ngoại tệ lấy VND để hưởng lợi tức lớn hơn, giải phóng lượng ngoại tệ được đầu cơ, găm giữ trong thời gian qua…” – ông Bùi Quốc Dũng, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ, NHNN nhận định.
Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng sở dĩ tỷ giá từ đầu năm giảm mạnh là nhờ nguồn kiều hối đổ về mạnh chứ không hẳn do cơ chế điều hành tỷ giá mới. Ông Dũng khẳng định: Cách thức điều hành tỷ giá mới giúp hấp thu dần các cú sốc bên ngoài và giảm thiểu tác động đối với thị trường ngoại tệ trong nước cũng như giải tỏa tâm lý đầu cơ, găm giữ ngoại tệ.
Chính vì vậy, các nguồn ngoại tệ vào Việt Nam, thay vì bị các tổ chức, cá nhân giữ lại với kỳ vọng tỷ giá sẽ tăng mạnh, đã được bán cho các tổ chức tín dụng (TCTD), tạo nguồn cung cho thị trường. Một lượng lớn ngoại tệ đã bị găm giữ từ cuối năm ngoái cũng dần được giải phóng sau khi NHNN áp dụng cách thức điều hành tỷ giá mới, giúp cho nguồn cung ngoại tệ đã có sự cải thiện nhất định.
Nhờ đó, mặc dù nhu cầu thanh toán của doanh nghiệp trong tháng đầu năm vẫn ở mức cao, biểu hiện là trong 3 tuần đầu tháng 1, hệ thống TCTD vẫn bán ròng ngoại tệ cho nền kinh tế, nhưng việc bán ròng ngoại tệ không gây áp lực tăng tỷ giá như các giai đoạn trước mà tỷ giá vẫn giảm nhanh do tâm lý thị trường đã chuyển từ kỳ vọng tỷ giá tăng sang kỳ vọng tỷ giá ổn định với việc áp dụng cách thức điều hành tỷ giá mới.
Sẽ không có biến động lớn
Thực tế cho thấy, trước khi NHNN thực hiện cách thức điều hành tỷ giá mới, nhiều tổ chức, chuyên gia kinh tế thậm chí đã dự báo tỷ giá năm 2016 tăng 5-7%. Tuy nhiên, sau khi cách thức điều hành tỷ giá mới được triển khai, diễn biến thị trường ngoại hối ổn định, tỷ giá giảm nhanh thì các dự báo về tỷ giá đã có nhiều thay đổi. Cụ thể, Ngân hàng Standard Chartered dự báo tỷ giá tăng khoảng 1-2% trong năm 2016, Ngân hàng HSBC dự báo khoảng 3-4%, một số chuyên gia kinh tế dự báo tăng khoảng 3%.
“Sở dĩ các dự đoán có nhiều thay đổi theo chiều hướng giảm là do trong giai đoạn đầu năm, cách thức điều hành tỷ giá mới đã được thị trường đón nhận tích cực, tâm lý đầu cơ, găm giữ ngoại tệ gần như không còn, các giao dịch tiếp tục diễn ra thông suốt.
Với cách thức điều hành mới, tỷ giá linh hoạt hơn sẽ giảm thiểu tác động của các cú sốc bên ngoài, hỗ trợ tốt hơn khả năng cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam. Cùng với các biện pháp điều tiết của NHNN, tỷ giá năm 2016 sẽ không biến động quá lớn để đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế theo định hướng của Chính phủ…”- ông Dũng khẳng định.
Cũng theo thông tin từ NHNN, trong thời gian qua, thực hiện chủ trương của Chính phủ về việc từng bước hạn chế tình trạng đô la hóa, các biện pháp và công cụ điều hành của NHNN đều kiên định theo mục tiêu là giảm tình trạng đầu cơ, găm giữ ngoại tệ, chuyển dần quan hệ huy động - cho vay bằng ngoại tệ sang quan hệ mua - bán bằng ngoại tệ để đồng USD chỉ thực hiện chức năng thanh toán quốc tế chứ không phải là công cụ để đầu cơ, găm giữ, thị trường ngoại tệ đã tương đối ổn định, tỷ lệ đô la hóa giảm mạnh từ mức 16% cuối năm 2011 xuống quanh mức 10%, là mức thấp nhất từ trước đến nay.
“Tuy nhiên, do có ký ức dài về lạm phát cao, người dân Việt Nam nhìn chung vẫn còn thói quen và tâm lý nắm giữ USD như một kênh để đầu tư. Vì vậy, để tiếp tục giảm tình trạng đô la hóa trong nền kinh tế, đòi hỏi không chỉ từ các giải pháp, công cụ chính sách tiền tệ của NHNN mà còn cần các giải pháp đồng bộ từ các lĩnh vực khác như chính sách tài khóa, chính sách thương mại và các giải pháp vận hành nền kinh tế…”- đại diện NHNN cho hay.
