Mấy ngày qua, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố điều chỉnh tỷ giá ngoại tệ với mức cao, giá niêm yết của các ngân hàng lên tới gần sát 21.000 đồng/ USD thu hút sự quan tâm, chú ý của doanh nghiệp và người dân. Cho dù mức độ ảnh hưởng đối với mỗi loại hình doanh nghiệp khác nhau nhưng dư luận đều cho rằng, điều chỉnh tỷ giá là đúng, để cả ngân hàng và doanh nghiệp cùng “ dễ thở” hơn.
Dễ hạch toán, minh bạch hơn
Giám đốc Công ty TNHH Gas Petrolimex Hải Phòng Phạm Văn Nam cảm thấy nhẹ nhõm hơn khi quyết định điều chỉnh tỷ giá được ban hành. Đây là điều hoàn toàn trái ngược khi không ít người cho rằng, tỷ giá tăng, doanh nghiệp nhập khẩu sẽ khó khăn hơn. Nhưng ông Nam lại cho rằng, doanh nghiệp của ông tuy kinh doanh mặt hàng gas nhập khẩu là chủ yếu lại thấy có lợi hơn. Ông Nam phân tích, trước đây, khi chưa điều chỉnh tỷ giá, mặc dù giá ngân hàng niêm yết là 19.500 đồng/ USD nhưng doanh nghiệp nhập khẩu hầu như không thể mua được ngoại tệ theo giá đó, chủ yếu là giá thỏa thuận gần bằng giá thị trường tự do với mức chênh lệch khoảng 1500- 2000 đồng/ USD. Điều này khiến doanh nghiệp khó hạch toán đã đành bởi không đủ hóa đơn, chứng từ hợp pháp, hợp lệ để chứng minh khoản chênh lệch, mà các khách hàng trong nước cũng không đồng ý thanh toán theo tỷ giá của thị trường tự do, chỉ chấp nhận chia sẻ một chút gọi là. Bây giờ Công ty Gas Petrolimex có thể đàng hoàng hạch toán theo tỷ giá chính thức và được lợi hơn.
 |
| Công nhân Công ty CP Ắc quy Tia Sáng sản xuất ắc quy ô tô. Ảnh: Duy Lân |
Tổng giám đốc Công ty cổ phần Nhựa Thiếu niên Tiền Phong Phạm Văn Viện cũng đồng tình với quan điểm trên và cho rằng, về thực chất, hoạt động của doanh nghiệp không bị ảnh hưởng nhiều bởi sự điều chỉnh này mặc dù Nhựa Tiền Phong thường xuyên phải nhập khẩu lượng nguyên liệu khá lớn. Theo ông Viện, tuy việc quy đổi theo tỷ giá mới có thể làm tăng chi phí ở một số khâu nhưng về cơ bản, công ty không quá bất ngờ với tỷ giá mới. Bởi lẽ, từ lâu, công ty phải mua ngoại tệ theo giá thỏa thuận với ngân hàng và vì thế, cho dù tỷ giá tăng thì giá bán sản phẩm của doanh nghiệp vẫn ổn định.
Giám đốc Công ty cổ phần Ắc quy Tia Sáng Hòa Quang Nam khẳng định, việc điều chỉnh tỷ giá gỡ khó trong hạch toán đối với doanh nghiệp bởi tình trạng 2 giá kéo dài quá lâu khiến doanh nghiệp và cả ngân hàng cùng bối rối, không biết hạch toán thế nào cho các khoản chênh lệch. Nay thì đỡ rồi và mức chênh lệch tuy còn nhưng không lớn.
Đối với doanh nghiệp xuất khẩu, sự tăng giá của đồng đô- la Mỹ tuy có làm lợi cho doanh nghiệp nhưng nếu tính toán đầy đủ thì sự thay đổi cũng không đáng kể. Chủ tịch kiêm Giám đốc Công ty TNHH MTV Da giày Hải Phòng Nguyễn Ngọc Lâm cho rằng, tuy nguồn thu ngoại tệ từ xuất khẩu tăng nhưng nhiều chi phí khác của doanh nghiệp như chi phí lao động, tiền lương cũng tăng, một số chi phí đầu vào cũng tăng, nên “đâu cũng vào đó”.
Mong giá thị trường tự do không tăng thêm
Đây là mong muốn chung của hầu hết doanh nghiệp dù là xuất khẩu hay nhập khẩu. Với doanh nghiệp, sự bấp bênh, thiếu ổn định về tỷ giá luôn đặt doanh nghiệp trong thế bị động. Tổng giám đốc Công ty cổ phần Nhựa Thiếu niên Tiền Phong Phạm Văn Viện cho biết, với doanh nghiệp, đâu chỉ có vấn đề tỷ giá mà còn là lãi suất, sự tăng giá của các nguyên liệu đầu vào… Sắp tới, doanh nghiệp còn phải đối phó với sự tăng giá điện và nhiều yếu tố đầu vào khác. Bởi vậy, ông Viện cho rằng Nhà nước nên giữ ổn định tỷ giá và cần nhất là kiềm chế để giá thị trường tự do không tăng thêm, không để mức chênh lệch tỷ giá quá cao giữa ngân hàng thương mại và thị trường tự do làm méo mó các quan hệ kinh tế và sự minh bạch trong hạch toán của doanh nghiệp.
 |
| Việc điều cỉnh tỷ giá ngoại tệ không gây ảnh hưởng tới sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp thường xuyên nhập khẩu nguyên vật liệu. |
Tuy nhiên, thực tế đang có nhiều diễn biến bất lợi cho doanh nghiệp. Mặc dù cung, cầu ngoại tệ không hề căng thẳng nhưng ngay sau khi có thông tin điều chỉnh tỷ giá, giá đô- la Mỹ trên thị trường tự do đang từ 21.350 đồng/ USD đã leo một mạch lên 21.700 đồng/ USD. Khoảng chênh lệch giữa giá niêm yết của ngân hàng với thị trường tự do lẽ ra được rút ngắn chỉ còn khoảng 400- 500 đồng thì nay bị kéo lên tới 600- 700 đồng/ USD, tuy chỉ bằng một nửa so với trước nhưng cũng là vấn đề đáng chú ý cần được các nhà quản lý quan tâm. Nếu không khéo kiềm chế, doanh nghiệp sẽ càng khó khăn hơn khi cứ phải đuổi theo giá của thị trường tự do.
Mặt khác, trong khi nhiều doanh nghiệp sản xuất phải nhập khẩu nguyên vật liệu là chủ yếu không thay đổi giá bán thì có nhiều doanh nghiệp khác không ngần ngại tăng giá bán theo giá đô- la Mỹ. Rõ nhất là các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô như Toyota từ ngày 15- 2 thông báo tăng giá bán các loại xe với mức giá tăng thêm từ 34 đến 101 triệu đồng/ chiếc tùy theo từng loại xe. Các đại lý xe Ford, Vidamco, Mercedes-Benz, Hyundai… cũng điều chỉnh giá bán ra theo mức tăng tương ứng của giá USD tại các ngân hàng. Một số mặt hàng khác như điện thoại, máy tính, ti vi… cũng rục rịch tăng giá…
Rõ ràng là, bên cạnh việc điều chỉnh tỷ giá, các ngành chức năng cần có biện pháp tích cực hơn kiểm tra, giám sát các trường hợp tăng giá bán sản phẩm ngay sau khi quyết định điều chỉnh tỷ giá được ban hành. Cần nhất là phải xác định rõ đơn vị nào tăng giá bán hợp lý, đơn vị nào lợi dụng “ té nước theo mưa”, làm ảnh hưởng tới chủ trương kiềm chế lạm phát của Chính phủ. Bởi như sự phân tích của nhiều doanh nghiệp, việc hạch toán giá thành từ lâu đã gần sát với giá đô- la Mỹ trên thị trường tự do, các lô hàng mới nhập khẩu cũng cần có một thời gian nhất định mới có thể hạch toán theo tỷ giá mới. Các trường hợp lợi dụng tăng giá cần xử lý nghiêm và thông báo công khai trên công luận.
Hồng Thanh
