Luật sư nhận định đây là cuộc thanh tra chuyên ngành
Trong cuộc thanh tra trên, Chi nhánh Tây Ninh (Nhà máy Nhựt Phát) của Cty TNHH Sản xuất tinh bột khoai mì Nhựt Phát là đối tượng thanh tra. Cty Nhựt Phát trụ sở tại TP HCM; có duy nhất 1 Nhà máy Nhựt Phát tại ấp Đông Thành, xã Tân Đông, huyện Tân Châu, tỉnh Tây Ninh, chuyên sản xuất tinh bột, sản phẩm từ tinh bột.
Ngày 8/12/2022, ông Nguyễn Tấn Lợi, Cục trưởng Cục Thuế Tây Ninh ký Văn bản 6133/CTTNI-TTKT2 gửi UBND tỉnh, đề nghị lập đoàn thanh tra liên ngành gồm Thanh tra, Cục Thuế, Sở TN&MT, KHĐT, Công an tỉnh “thanh tra toàn diện Nhà máy Nhựt Phát”. Ngày 9/6/2023, UBND tỉnh ra Quyết định 1236/QĐ-UBND “thanh tra việc chấp hành pháp luật về đất đai, thuế và một số nội dung khác có liên quan tại Nhà máy Nhựt Phát”.
Tháng 4/2024, tỉnh ban hành KLTT gồm 15 trang, trong đó 80% nội dung là về thuế và nêu Nhựt Phát “mua hóa đơn không có hàng hóa để gian lận, trốn thuế”, “có dấu hiệu tội phạm theo Điều 200 BLHS, cần phải được chuyển sang CQĐT để tiếp tục làm rõ xử lý”.
Trong thời điểm cơ quan chức năng đang tích cực có các biện pháp chống thất thu thuế; và Cty Nhựt Phát cho rằng mình bị kết luận chưa chính xác; sự việc thu hút sự chú ý của dư luận. Điểm đặc biệt, một số chuyên gia pháp lý cho rằng sự việc này có dấu hiệu vi phạm thẩm quyền thanh tra.
LS Nguyễn Tiến Hiểu (Đoàn LS TP HCM) cho biết, ở thời điểm Tây Ninh ra Quyết định 1236, thì luật áp dụng là Luật Thanh tra năm 2010. Chỉ có hai dạng thanh tra là thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành. Nhựt Phát là DN không có vốn của Nhà nước, không phải đơn vị trực thuộc UBND tỉnh Tây Ninh; nên không thể thanh tra hành chính, mà chỉ có thể thanh tra chuyên ngành.
Tuy nhiên, Điều 51 Luật Thanh tra 2010 quy định thẩm quyền ra quyết định thanh tra chuyên ngành thuộc Chánh Thanh tra Bộ, Chánh Thanh tra Sở, Thủ trưởng cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành; sẽ ra quyết định thanh tra và thành lập đoàn thanh tra để thực hiện quyết định thanh tra. Khi xét thấy cần thiết, Bộ trưởng, Giám đốc Sở ra quyết định và thành lập đoàn thanh tra. “Như vậy, việc Chủ tịch UBND tỉnh ra quyết định thanh tra và thành lập đoàn thanh tra chuyên ngành về thuế với Nhựt Phát là không phù hợp pháp luật”, LS Hiểu nói.
Đồng quan điểm, Luật gia Nguyễn Thị Hồng Thiệp (Hội Luật gia TP HCM) cho biết, theo khoản 2 Điều 2, Điều 114 Luật Quản lý thuế 2019, Thủ trưởng cơ quan quản lý thuế các cấp có thẩm quyền ra quyết định thanh tra thuế, gồm: Cơ quan thuế (Tổng cục Thuế, Cục Thuế, Chi cục Thuế, Chi cục Thuế khu vực); cơ quan hải quan (Tổng cục Hải quan, Cục Hải quan, Cục Kiểm tra sau thông quan, Chi cục Hải quan).
“Luật Quản lý thuế đã xác định rõ như trên. Luật Thanh tra 2010 cũng không giao quyền thanh tra chuyên ngành về thuế cho Chủ tịch UBND các cấp. Nhựt Phát là DN không có vốn của Nhà nước, không phải đơn vị trực thuộc UBND tỉnh Tây Ninh nên Chủ tịch tỉnh ra quyết định thanh tra chuyên ngành có nội dung về thuế với DN này là không đúng thẩm quyền, vi phạm khoản 2 Điều 13 Luật Thanh tra: “Thanh tra không đúng thẩm quyền, phạm vi””, Luật gia Thiệp nói.
 |
Quyết định 1236 của UBND tỉnh Tây Ninh. |
Có dấu hiệu đoàn thanh tra sai thành phần
LS Vũ Thị Kim Thoa (Văn phòng LS Yên Lam, Đồng Nai) nhận định, đây là cuộc thanh tra chuyên ngành đột xuất, phải tuân thủ Luật Thanh tra và Nghị định 07/2012/NĐ-CP hướng dẫn thanh tra chuyên ngành đột xuất.
“Theo Điều 6, 7, 8 Nghị định 07, thì thành phần đoàn thanh tra do UBND tỉnh Tây Ninh thành lập là không phù hợp; sẽ không có Thanh tra tỉnh, Công an tỉnh, Sở KH&ĐT, Sở TN&MT, UBND huyện. Điều 3 Nghị định 07 quy định hoạt động thanh tra chuyên ngành phải do đoàn thanh tra chuyên ngành, Thanh tra viên và người được giao thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành thực hiện. Việc Phó Chánh thanh tra tỉnh Tây Ninh làm trưởng đoàn thanh tra chuyên ngành này là không đúng quy định”, LS Thoa nêu ý kiến.
Phân tích Công văn số 6133/CTTN1-TTKT2 ngày 08/12/2022 của Cục Thuế báo cáo UBND tỉnh Tây Ninh cho rằng Cty Nhựt Phát - CN Tây Ninh có dấu hiệu vi phạm lĩnh vực thuế, Luật sư Thoa nhận định: Với việc sử dụng đất, tài nguyên trên địa bàn huyện Tân Châu không thuộc lĩnh vực chuyên ngành quản lý của Cục Thuế. Cục Thuế không có chức năng thẩm quyền xác định Cty Nhựt Phát - CN Tây Ninh có dấu hiệu vi phạm pháp luật ở lĩnh vực khác, ngoài lĩnh vực thuế.
LS Thoa nói: “Tôi cho rằng xảy ra sự nhầm lẫn trong áp dụng pháp luật từ Cục Thuế. Lẽ ra khi cho rằng có dấu hiệu Cty Nhựt Phát trốn thuế, thì Cục Thuế nên thực hiện thanh tra theo thẩm quyền, hoặc đề nghị Tổng cục Thuế thanh tra. Tuy nhiên, Cục trưởng Cục Thuế Tây Ninh lại có văn bản gửi UBND tỉnh, ngoài đề xuất thanh tra về thuế, còn đề xuất “kiểm tra làm rõ việc chấp hành pháp luật của Nhà máy Nhựt Phát liên quan sử dụng đất, tài nguyên”, đề xuất lập đoàn thanh tra liên ngành “thanh tra toàn diện Nhà máy Nhựt Phát”; và ngay trong văn bản đề xuất đã nhấn mạnh “xác định hành vi vi phạm có dấu hiệu tội phạm thì chuyển cơ quan công an điều tra xử lý theo thẩm quyền”; là cần xem xét lại”.
Sau khi PLVN có bài viết, ông Trần Thanh Dân, Chi cục phó Chi cục Thuế quận 4 (TP HCM, là nơi quản lý hóa đơn của Cty đã xuất hóa đơn cho Nhựt Phát) cho biết Chi cục cũng đã nhận được đơn của Cty Nhựt Phát. Chi cục đang tổ chức họp để trả lời đơn cho Nhựt Phát và trả lời PLVN theo quy định.
Về phía Văn phòng UBND tỉnh Tây Ninh cho biết, nội dung các câu hỏi và đề nghị cung cấp thông tin của Báo đã được chuyển sang Thanh tra tỉnh trả lời. Chánh Văn phòng Thanh tra tỉnh Tây Ninh cho biết sẽ phản hồi sự việc bằng văn bản. Về phía Cục Thuế Tây Ninh, cán bộ được cử ra tiếp PV cho rằng “vụ việc không liên quan Cục Thuế”.
