Làm rõ đơn vị chịu trách nhiệm
Kết quả giám định này được ban hành trên cơ sở báo cáo của Sở NN – PTNT tỉnh Vĩnh Phúc về nguyên nhân để xảy ra sự cố sập kè sông Phó Đáy là tổng hợp gồm đa số các yếu tố khách quan và một phần yếu tố chủ quan.
Trước đó, 28/6/2023, tại khu vực đền Mẫu, xã Sơn Đông, huyện Lập Thạch (Vĩnh Phúc) đã xảy ra sự cố sập toàn bộ bờ kè sông Phó Đáy, đồng thời xảy ra sụt lún, xuất hiện những vết nứt lớn trên toàn bộ phần diện tích sân đền Mẫu. Vụ việc không gây ra thiệt hại về người, nhưng gây thiệt hại lớn về tài sản.
Cụ thể, trong đợt mưa lớn từ ngày 25 đến ngày 27/6/2023, toàn bộ các hạng mục công trình kè xây dựng mới khu vực Đền Mẫu đã sụt lún, hư hỏng nghiêm trọng. Phần tường chắn bằng bê tông cốt thép đã bị xô đổ hoàn toàn, khu vực sân phía ngoài đền bị sụt lún, hệ thống lan can, sàn bê tông gãy vỡ nghiêm trọng.
 |
Toàn bộ các hạng mục công trình kè xây dựng mới khu vực Đền Mẫu đã sụt lún, hư hỏng nghiêm trọng sau đợt mưa lớn kéo dài từ ngày 25-27/6/2023. Ảnh: Q. Chiến |
Công trình nói trên thuộc cấp IV, nhóm C do Ban Quản lý dự án NN-PTNT tỉnh Vĩnh Phúc làm chủ đầu tư. Nhà thầu khảo sát xây dựng và thiết kế là Công ty Cổ phần tư vấn Đầu tư Nông nghiệp và PTNT Vĩnh Phúc. Nhà thầu thi công là Liên danh Công ty cổ phần ĐTXD và phát triển Phú Thành An và Công ty TNHH thương mại và đầu tư xây dựng Long Khánh.
Trong khi đó, Trung tâm kiểm định, giám sát công trình NN - PTNT Vĩnh Phúc làm tư vấn giám sát, Tổng công ty cổ phần bảo hiểm hàng không là đơn vị bảo hiểm công trình.
 |
Theo UBND tỉnh Vĩnh Phúc, trách nhiệm khắc phục sự cố công trình sập kè sông Phó Đáy thuộc về nhà thầu thi công và đơn vị bảo hiểm công trình. Ảnh: Q. Chiến |
Thông báo của UBND tỉnh Vĩnh Phúc nêu rõ, tại thời điểm xảy ra sự cố công trình chưa được bàn giao đưa vào sử dụng. Do đó, trách nhiệm khắc phục sự cố công trình thuộc về nhà thầu thi công, đơn vị bảo hiểm công trình.
"Trách nhiệm liên đới trong việc chỉ đạo khắc phục gồm chủ đầu tư là Ban Quản lý dự án NN - PTNT tỉnh Vĩnh Phúc, nhà thầu khảo sát xây dựng và thiết kế, tư vấn giám sát...", thông báo của tỉnh Vĩnh Phúc khẳng định.
UBND tỉnh Vĩnh Phúc yêu cầu chủ đầu tư và các bên liên quan có trách nhiệm khắc phục sự cố công trình, chịu trách nhiệm về các thiệt hại do sự cố công trình gây ra, chịu trách nhiệm về các chi phí liên quan đến giải pháp khắc phục và khắc phục tạm thời trong quá trình khắc phục sự cố công trình và tháo dỡ công trình, hạng mục công trình mất an toàn...
Xác định nguyên nhân gây sập kè sông Phó Đáy
Kết quả giám định của cơ quan chức năng khẳng định, nguyên nhân khách quan của sự cố này là do tác dụng gây rung động trong khu vực dòng chảy khi bị cản trở bởi công trình nằm ngang sông tại bến phà Phúc Hậu cũ, tải trọng này làm giảm sức kháng cắt gây ra chuyển vị và có thể dẫn đến mất ổn định mái sông.
Cùng với đó là sự biến đổi về cấu trúc địa chất và các đặc trưng cơ học, trong đó nổi bật là lớp đất yếu 5b phân bố rộng hơn, chỉ tiêu cơ lý tổng hợp chung của số liệu giai đoạn kiểm định giảm so với giai đoạn thiết kế có sự khác nhau, không đồng nhất. Các lớp đất yếu có đặc tính hoá lỏng làm suy giảm mãnh liệt sức kháng cắt dưới tác dụng của tải trọng động.
Cũng theo thông báo của UBND tỉnh Vĩnh Phúc, nguyên nhân khách quan phụ của sự cố là do địa hình của lưu vực sông Phó Đáy rất dốc so với các lưu vực sông lân cận, kết hợp với địa hình đáy sông Lô tại khu vực cửa ra sông Phó Đáy thấp nên lũ trên sông Phó Đáy mặc dù lên nhanh nhưng cũng rút nhanh gây xói lở mất an toàn bờ sông. Mưa dài ngày tại khu vực dự án nên đất bão hoà nước ảnh hưởng đến kết cấu ổn định của đất.
Đường quan hệ giữa độ sâu mực nước và lưu lượng phía thượng lưu của Đền Mẫu, cho thấy việc xây dựng kè bảo vệ bờ đã làm tăng mực nước với cùng cấp lưu lượng tại đoạn sông này. Khả năng thoát lũ của đoạn sông phía hạ lưu Đền Mẫu tốt hơn nhiều so với đoạn sông phía thượng lưu. Với cùng một cấp lưu lượng, mực nước tại mặt cắt tại khu vực kè Phú Hậu, kè Việt Xuân dâng lên nhiều so với mực nước tại khu vực hạ lưu phà Phú Hậu. Thời điểm xảy ra sự cố, ứng với mực nước khu vực kè Phú Hậu, kè Việt Xuân đạt khoảng 5m, vận tốc dòng chảy trên sông đạt khoảng 5,6m/s, gây bất lợi cho lòng sông và bờ sông.
Dòng chảy xiết và rối xảy ra cục bộ trong đoạn sông ở khu vực bến phà Phú Hậu cũ chủ yếu do ảnh hưởng các công trình lân cận làm dòng chảy bị ngăn cản, thu hẹp cục bộ của mặt cắt ướt kết hợp với bất lợi về hình thế dòng chảy (phía lõm của đoạn sông cong) và năng lực thoát lũ nhanh tại cửa ra tiếp giáp với sông Lô.
 |
| Sự cố sập kè sông Phó Đáy ảnh hưởng nghiêm trọng đến công trình Đền Mẫu và cây Đề di sản. Ảnh: Q. Chiến |
Ngoài ra, do mực nước ngầm, tác động của Cây Đề tán rộng và to khi gặp gió lớn rung lắc ảnh hưởng đến kết cấu của đất (do địa chất rất nhạy với tải trọng động). Việc mở móng và bơm nước vào hố móng khi thi công công trình phụ phía hậu cung Đền Mẫu cũng là một tác nhân gây bất lợi.
Về nguyên nhân chủ quan, theo thông báo của UBND tỉnh Vĩnh Phúc là do tư vấn thiết kế chưa lường hết được các yếu tố bất lợi tại khu vực công trình như: biến động địa chất, địa hình, ảnh hưởng chế độ dòng chảy do các công trình lân cận. Giải pháp thiết kế thiên về yêu cầu kinh tế, dự trữ an toàn về kỹ thuật ở mức vừa đủ theo yêu cầu và đơn vị thi công chưa đảm bảo được độ đồng nhất của kết cấu, có sự chênh lệch về cường độ bê tông tại các vị trí lấy mẫu…
