Bất cập sử dụng đất tại Dawaco
Công ty CP Cấp nước Đà Nẵng (Dawaco) tiền thân là Công ty TNHH MTV cấp nước Đà Nẵng; DNNN nắm hơn 50% vốn điều lệ. Năm 2016, Dawaco được cổ phần hóa.
Theo tài liệu kiểm toán, việc quản lý, sử dụng đất sau cổ phần hóa tại Công ty CP Cấp nước Đà Nẵng (Dawaco) còn nhiều bất cập, thiếu chặt chẽ về mặt pháp lý, dẫn tới DN chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với ngân sách Nhà nước, một số trường hợp còn sử dụng đất sai mục đích, kém hiệu quả và xảy ra tranh chấp. DN này hiện có 4 thửa đất với diện tích 30.557,86m2 đã được sử dụng trước khi cổ phần hóa và có đưa vào phương án sử dụng đất sau cổ phần hóa, nhưng tại thời điểm lập phương án, hồ sơ pháp lý chưa đảm bảo.
Theo số liệu của Kiểm toán Nhà nước khu vực 3, Dawaco chưa thống kê, kê khai theo dõi đầy đủ diện tích thuê đất thực tế sử dụng. Đơn cử, thửa đất Nhà máy nước Cầu Đỏ phường Hòa Thọ Tây được thuê đất với diện tích 85.645m2 tại Quyết định (QĐ) số 18088/QĐ-UB ngày 6/8/2003 của UBND TP Đà Nẵng. Tuy nhiên hợp đồng thuê đất chỉ với diện tích 72.845m2 (không bao gồm 12.800m2 bể chứa lắng và lọc nước).
Thửa đất làm Nhà máy nước sân bay Đà Nẵng tại 555B Trường Chinh diện tích 20.776m2 do Bộ Quốc phòng quản lý. Tại thời điểm lập phương án sử dụng đất trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, công ty chỉ có Công văn tạm giao đất số 2731/QP ngày 11/9/2001 của Bộ Quốc phòng với diện tích 5.500m2, còn lại 15.276m2 đất chưa được giao đất.
Thửa đất 293 Ông Ích Khiêm diện tích 481,86m2, QĐ thuê đất năm 2005, thời gian thuê đến ngày 4/2/2010 nhưng đến ngày 7/7/2015 Dawaco mới thực hiện điều chỉnh tên và gia hạn thời gian thuê đất đến ngày 4/2/2040. Thửa đất làm trạm bơm An Trạch, xã Hòa Tiến diện tích 7.000m2, trong đó có 2.000m2 được UBND TP Đà Nẵng có quyết định cho thuê từ ngày 23/9/2003 nhưng đến nay vẫn không có hợp đồng thuê đất.
Kiểm toán Nhà nước khu vực 3 còn chỉ ra, Dawaco có hàng loạt thửa đất không hoàn thiện hồ sơ pháp lý. Cụ thể, có 3 thửa đất rộng 96.431m2 công ty đang quản lý, sử dụng nhưng chưa đưa vào phương án sử dụng đất khi cổ phần hóa (thửa đất làm Nhà máy nước sông Cu Đê tại xã Hòa Liên rộng 85.300m2; thửa đất làm trạm xử lý nước sông Cu Đê tại xã Hòa Bắc rộng 6.131m2 và thửa đất làm Nhà máy nước sân bay Đà Nẵng tại 555b Trường Chinh rộng 5.000m2).
Ngoài ra, có 4 thửa đất tổng diện tích 3.778m2 do Dawaco quản lý hiện UBND TP chưa ban hành quyết định cho thuê đất và chưa có hợp đồng thuê đất; 3 thửa đất tổng diện tích 10.519m2 có quyết định giao đất và hợp đồng thuê đất đã hết hiệu lực.
3 thửa đất khác mặc dù UBND TP đã quyết định cho thuê đất nhưng Sở TN&MT chưa ký hợp đồng cho thuê; có 4 thửa đất do công ty đang quản lý, sử dụng đã có quyết định thuê nhưng chưa có hợp đồng thuê đất, chưa chuyển thông tin xác định nghĩa vụ tài chính về đất đai đến Cục Thuế. Do đó doanh nghiệp chưa thực hiện kê khai nộp tiền thuê đất, thất thu ngân sách.
Thế chấp, chuyển nhượng đất trái phép
Trong kết luận của Kiểm toán Nhà nước còn nêu, Công ty CP Đầu tư Phát triển nhà Đà Nẵng nguyên là DNNN địa phương chuyển sang hoạt động theo mô hình công ty cổ phần từ 31/3/2010. Năm 2010, công ty này được UBND TP Đà Nẵng giao 2 thửa “đất vàng” tại số 13 Nguyễn Chí Thanh (851,6m2) và 59 Lê Duẩn (776,7m2) thuộc quận Hải Châu để thực hiện dự án xây dựng nhà chung cư cao tầng. Tuy nhiên, công ty không sử dụng đúng mục đích đã được phê duyệt.
Cụ thể, tại lô số 13 Nguyễn Chí Thanh bị mang đi góp vốn bằng quyền sử dụng đất để thành lập pháp nhân mới là Công ty CP đầu tư Tia Sáng Mới. Đến nay, hiện trạng thửa đất này đã được đền bù giải tỏa nhưng vẫn chưa thực hiện xây dựng nhà chung cư cao tầng theo chủ trương của UBND TP Đà Nẵng, thực hiện không đúng mục đích giao quyền sử dụng đất.
Trong khi đó, lô 59 Lê Duẩn ở vị trí đắc địa giao với đường Ngô Gia Tự bị chuyển nhượng cho tổ chức bên ngoài và hiện đang xây dựng khách sạn rất đồ sộ.
Ngoài ra, Công ty CP Lương thực Đà Nẵng (cổ phần hóa năm 2005) theo kết luận của Kiểm toán Nhà nước cũng có hàng loạt vi phạm về đất đai sau cổ phần hóa. Công ty này góp vốn bằng quyền sử dụng đất tại thửa 95 Lê Lợi (466,2m2) để hình thành pháp nhân mới là Công ty CP bất động sản Chiến Thắng - Việt Nam. Giá trị thửa đất thời điểm mang đi góp vốn được định giá 15,850 tỷ đồng, chênh lệch so với tiền sử dụng đất do UBND TP phê duyệt đến 9,353 tỷ đồng (TP phê duyệt 6,497 tỷ đồng).
Ngoài ra, Công ty CP Lương thực Đà Nẵng được UBND TP giao thửa đất số 35 đường Cao Thắng (290m2) để xây dựng kinh doanh ký túc xá sinh viên. Tuy nhiên sau 2 năm xây dựng và hoàn thành (năm 2014), công ty không tiếp tục kinh doanh ký túc xá sinh viên mà tự ý chuyển nhượng quyền sử dụng đất và tài sản trên đất cho doanh nghiệp khác (Công ty CP Xuân Việt) với giá chuyển nhượng 19,5 tỷ đồng.
Tương tự, Công ty CP Vật liệu xây dựng - Xây lắp và Kinh doanh nhà Đà Nẵng được triển khai cổ phần hóa vào năm 2014, cũng ngang nhiên vi phạm, sử dụng đất không đúng với phương án đã duyệt. Trong số các lô đất liên quan đến công ty này, có lô đất vàng ở số 158 Nguyễn Chí Thanh (quận Hải Châu).
Theo tìm hiểu của PLVN, thời điểm triển khai cổ phần hóa, UBND TP Đà Nẵng phê duyệt giá trị doanh nghiệp này gần 315 tỷ đồng, trong đó giá trị quyền sử dụng thửa đất số 158 Nguyễn Chí Thanh (301,8m2) được xác định gần 12,4 tỷ đồng. Tại thời điểm đó công ty đang sử dụng thửa đất này làm văn phòng làm việc.
Theo phương án sử dụng đất sau cổ phần hóa được phê duyệt, thửa này tiếp tục sử dụng làm văn phòng làm việc nên thuộc đối tượng phải chuyển sang hình thức thuê đất có thời hạn theo quy định của Chính phủ. Tuy nhiên, tại thời điểm cổ phần hóa, công ty chưa chuyển hình thức giao đất sang hình thức thuê đất có thời hạn nhưng Ban chỉ đạo cổ phần hóa vẫn xác định giá trị thửa đất theo giá đất ở đô thị có thời hạn sử dụng lâu dài để giao cho doanh nghiệp là không đúng với Nghị định 189/2013/NĐ-CP của Chính phủ.
Ngày 3/2/2015, Công ty CP Vật liệu xây dựng - Xây lắp và Kinh doanh nhà Đà Nẵng lập thủ tục đăng ký biến động trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất từ Công ty TNHH MTV sang công ty cổ phần và được văn phòng đăng ký đất đai thuộc Sở TN&MT đổi tên người sử dụng đất trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất khi chưa được UBND TP cho phép. Sau đó, công ty chuyển nhượng cho 2 cá nhân với giá 11,7 tỷ đồng và không thực hiện đúng với phương án sử dụng đất do UBND TP đã phê duyệt.
Bên cạnh đó, việc xác định giá trị quyền sử dụng đất để tính vào giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa tại Công ty TNHH Cảng Đà Nẵng (thửa đất tại 26 Bạch Đằng, diện tích 1.011,1m2) và Công ty TNHH MTV XNK và Phát hành phim Việt Nam (thửa đất tại 79 Quang Trung, quận Hải Châu, diện tích 1.213m2) chưa đúng quy định tại Quyết định số 44/2010/QĐ-UBND ngày 17/12/2010, số 62/2010/Qđ-UBND ngày 20/12/2012 của UBND TP và Luật Đất đai).
Cụ thể, xác định đơn giá đất tinh giảm 5% (tương ứng 2.122,7 triệu tại Công ty THNN MTV XNK và Phát hành phim Việt Nam), giảm 20% (tương ứng 12.378,5 triệu tại Công ty TNHH MTV Cảng Đà Nẵng) không có cơ sở…
