Điểm cân bằng của doanh nhân văn hóa Vũ Minh Châu

Theo chân doanh nhân đi chợ sinh thái

Đó là một buổi sáng đẹp trời đầu hạ, con ngõ nhỏ trên phố Đặng Thai Mai nhộn nhịp tiếng nói cười, 3 chiếc xe 16 chỗ đỗ thành hàng dài, hàng xóm chép miệng hỏi với sang: “nhà ông Châu lại “đi chợ sinh thái” đấy hở”? “Vâng, hôm nay đi Xuân Mai, tối về sẽ có rau rừng tặng các bác nấu canh cua”, Vũ Minh Châu – doanh nhân văn hóa, ông chủ của Bảo Tín Minh Châu và thực phẩm chức năng Dưỡng dược Bảo Sinh – vui vẻ đáp lời rồi lên xe đi chung với nhân viên.

Từng gặp ông năm 2006, trong Lễ trao giải thưởng Doanh nhân văn hóa – một danh hiệu cao quý lúc bấy giờ và cho tới mãi sau này vẫn là một danh hiệu được nhiều doanh nhân mong muốn đạt được, tôi thực sự ngạc nhiên khi thấy trước mặt mình một Vũ Minh Châu rất khác với trang phục đơn giản, áo ký giả, giày thể thao, tác phong trẻ trung, nhanh nhẹn, trông ông trẻ rất nhiều so với tuổi lục tuần. “Nhiều người hỏi tôi vì sao càng ngày càng trẻ, có phải tôi tìm được thang thuốc bí truyền như các vị hoàng đế xa xưa, tôi trả lời: muốn trẻ thì phải khỏe. Nhìn một người khỏe mạnh bao giờ cũng hoạt bát, trẻ trung và tràn đầy sức sống”, ông Châu hóm hỉnh nói khi được khen là “doanh nhân không tuổi”.

“Muốn trẻ (đẹp) thì trước tiên phải khoẻ” - một triết lý tưởng chừng như đơn giản, ai cũng biết, nhưng khi ông phân tích, mới thấy nó không hề giản đơn, nó chính là nghệ thuật sống. “Để có một cơ thể khoẻ mạnh cả về thể chất lẫn tâm hồn tôi triệt để thực hiện ăn uống cân bằng dinh dưỡng kết hợp bổ sung các loại thảo dược, thực phẩm chức năng có uy tín”, ông chia sẻ rồi “phàn nàn”: nhiều người thích khoe hàng hiệu và thể hiện đẳng cấp bằng các thú vui vô bổ nhưng lại tiết kiệm khi bỏ tiền đầu tư cho sức khoẻ của mình, ít chú ý tới nguồn gốc thực phẩm mình ăn, lười sử dụng thực phẩm chức năng, sống thế thật sai lầm.

Và dường như, ông thực tâm muốn “thay đổi quan niệm xấu xí” này của người Việt nên đều đặn mỗi tháng một lần, ông lại tổ chức một chuyến đi “chợ sinh thái” với số lượng bạn bè “không hạn chế”. Có nhìn cách Vũ Minh Châu đi chợ mới thấy hết cái hay của vị doanh nhân nổi tiếng này, ông thuộc nằm lòng các sản vật địa phương theo mùa và đã “hoạch định” từ trước sẽ mua số lượng bao nhiêu và dùng các sản vật này để nấu thành món ăn gì. Những người dân bán hàng trong chợ không biết tên ông nhưng rất nhớ mặt, họ chào hỏi ông niềm nở, mắt họ ánh lên niềm vui như gặp lại một người bạn quý. 

“Bác đây tháng nào cũng lên chợ, mua nhiều hàng cho bà con lắm, ai có sản vật gì ngon đều để dành bán cho bác ấy”, chị Hương, chủ một quầy bán nông sản địa phương ở tiểu khu 3, thị trấn Xuân Mai (Hoà Bình) cho biết. “Ông ấy mua nhiều, không cò kè, mặc cả nhưng không ai dám làm sai, bán hàng không ngon cho ông ấy, phần vì quý mến, phần vì nếu làm sai, hàng không ngon, lần sau lên ông ấy nhẹ nhàng nhắc nhở, nghe mà thấm thía lắm, có người còn lấy sổ ra ghi lại lời ông ấy nói”, bác Ngọc, chủ một sạp gạo lớn chia sẻ thêm.

TGĐ Vũ Minh Châu trẻ trung khi đi chợ sinh thái

Sau hai tiếng ông lặn lội trong chợ sinh thái Xuân Mai (Hoà Bình), gần chục nhân viên của công ty ông kĩu kịt đẩy những xe hàng, trên đó chất đầy rau rừng, quả rừng, khoai môn, củ mài, trứng gà quê, thịt lợn sạch, gạo nương...“Đây toàn là thực phẩm sạch cả, mình cất công lên đây mua cho bà con, bà con bán được đắt hàng mà mình thì có thực phẩm tốt để dùng”, tôi bị “thuyết phục hoàn toàn” trước lý lẽ của Vũ Minh Châu.

Tôi cũng hết kinh ngạc khi được chị Nguyễn Thu Hiên, chủ tịch công đoàn của Bảo Tín Minh Châu cho biết, lượng thực phẩm sạch này được mua về phục vụ cho tất cả cán bộ, công nhân viên của công ty. Doanh nhân Vũ Minh Châu luôn tâm niệm: “Nhân viên có khỏe thì Công ty mới mạnh và cống hiến được cho cuộc đời một cách trọn vẹn nhất”. Chính vì thế, việc chăm sóc sức khỏe nhân viên cũng chính là một “chiến lược phát triển bền vững” của vị lãnh đạo có tài và tâm này.

Có lẽ không doanh nghiệp nào trên đất nước Việt Nam có chế độ đãi ngộ nhân viên đặc biệt như doanh nghiệp của ông Châu, vài trăm nhân viên của ông đều được chăm sóc chu đáo, các món ăn là thực phẩm sạch, đầy đủ dinh dưỡng. Ngoài bữa chính thì CBNV được ăn bữa phụ vào giữa buổi chiều với những món ăn ngon, thuần Việt như: Xôi, giò, bánh chưng nhân thịt lợn đen Yên Bái, sữa ngô, sữa đậu nành, nước hoa quả tổng hợp, trái cây tươi...

Công ty có bếp ăn riêng với hàng chục chiếc tủ lạnh trữ thực phẩm sạch là đặc sản các vùng miền, trên rừng, dưới biển, món nào cũng ngon nhất, sạch nhất. Các phòng làm việc của công ty ngoài các thiết bị cần thiết như máy tính, điều hòa bàn ghế, tủ.. đều được trang bị thêm tủ lạnh, lò vi sóng, có phòng còn có thêm máy luộc trứng, máy say sinh tố. Người thân hay gia đình của nhân viên công ty cũng được hưởng chế độ chăm sóc sức khỏe đặc biệt, thường xuyên được đích thân Vũ Minh Châu biếu tặng đồ dùng, thực phẩm chăm sóc sức khỏe.

Được biết đến như là doanh nghiệp tư nhân đầu tiên của Việt Nam kinh doanh vàng bạc (từ năm 1984), thương hiệu Bảo Tín Minh Châu thực sự rất nổi tiếng. Sản phẩm của Bảo Tín Minh Châu đã đạt nhiều giải thưởng quốc gia và quốc tế và cá nhân TGĐ Vũ Minh Châu cũng từng nhiều lần bước lên bục vinh quang, đón nhận nhận nhiều phần thưởng cao quý.

“Phía sau sự thành công của một người đàn ông bao giờ cũng có bóng dáng cuả một người phụ nữ”, với doanh nhân Vũ Minh Châu, người phụ nữ đó chính là mẹ của ông. “Mẹ chính là người hướng tôi tới nghề kinh doanh vàng bạc và truyền cho tôi ngọn lửa “yêu nghề” kim hoàn. Khi làm hiệu vàng, Bảo Tín là tên mẹ tôi đặt với một nguyên tắc xuyên suốt nghĩa là: làm ăn bao giờ cũng phải giữ chữ Tín với khách hàng. Suốt 20 năm qua, tôi luôn giữ lời mẹ dạy, phát triển thành phương châm hoạt động của công ty “giữ tín nhiệm hơn giữ vàng”. 

Tập đoàn Bảo Tín Minh Châu hiện đang phát triển vững mạnh trên 03 phương diện kinh tế - văn hóa - sức khỏe với 03 công ty thành viên: Công ty Vàng bạc đá quý Bảo Tín Minh Châu, Công ty truyền thông Tràng An, Công ty CP Dưỡng dược Bảo Sinh. Những năm gần đây, người ta ít thấy Vũ Minh Châu nói đến chuyện vàng bạc, ông thích bàn chuyện văn hoá doanh nghiệp và sức khoẻ con người. 

“Năm 1996 do quá tập trung cho công việc, không để ý đến sức khỏe, nên cơ thể tôi bị suy sụp, nhiễm viêm gan và sốt liền 20 ngày, phải cấp cứu trong bệnh viện. Sau khi vượt qua bạo bệnh, tôi đã tĩnh tâm lại để suy nghĩ. Tôi thấy rõ ràng rằng, nếu không chăm lo cho sức khỏe của mình, làm việc đến quên bản thân thì dù mình có tạo ra sự nghiệp lớn đến đâu đi chăng nữa, thì mình cũng sớm rời bỏ sự nghiệp đó mà ra đi”, Vũ Minh Châu tâm sự.

Vị doanh nhân tài ba trong xưởng bào chế thuốc của Công ty Dưỡng dược Bảo Sinh

Cơn bạo bệnh chính là thời điểm “khai quang” cho ông một hướng đi mới, công ty Dưỡng Dược Bảo Sinh ra đời, là tâm huyết của ông “tôi muốn được quan tâm, chăm sóc sức khỏe cho người thân trong gia đình, bạn bè, cộng sự và cộng đồng”, ông nói. Nếu như khi làm vàng, ông muốn vàng trang sức sẽ làm đẹp cho khách hàng thì khi đầu tư bào chế thực phẩm chức năng ông muốn “cứu người” vì vậy ông không đặt vấn đề lợi nhuận kinh tế mà chú trọng “lợi nhuận sức khỏe”. Được giới chuyên môn đánh giá là sản phẩm tốt nhưng nhiều năm qua, sản phẩm của công ty ông sản xuất ra hoàn toàn chỉ biếu tặng và làm từ thiện.

Các sản phẩm Dưỡng Dược Bảo Sinh được công ty ông đưa vào tặng bệnh nhân nghèo, hỗ trợ cho chiến đấu với bệnh tật ở các bệnh viện K, bệnh viên U bướu, các vùng miền Nghệ An, Lào Cai, Sơn La...Trong phòng làm việc của ông có một chồng thư cao chất ngất, đó là những lá thư cảm ơn của những người được ông tặng thuốc, đã sử dụng hiệu quả, họ phản hồi về tác dụng rất tốt của thuốc và ngỏ ý muốn được mua để dùng thường xuyên.

Trước đòi hỏi của thực tiễn, sau 6 năm sử dụng Dưỡng Dược Bảo Sinh làm từ thiện, đầu năm 2013 Vũ Minh Châu quyết định đưa sản phẩm ra thị trường và ngay lập tức được người tiêu dùng nồng nhiệt đón nhận. Các sản phẩm đưa ra thị trường gồm 22 loại, chia thành 2 nhóm: Nhóm bồi bổ sức khỏe và hỗ trợ điều trị bệnh có 6 sản phẩm dưỡng dược gồm (Viên dinh dưỡng Bảo Sinh, viên Bổ dưỡng da Bảo Sinh, rượu bổ cao Sơn dương, mật ong, Bổ dưỡng Sâm Bảo Sinh). Nhóm thứ 2 Hỗ trợ điều trị bệnh và phòng bệnh: gồm 16 sản phẩm như (viên Bổ khớp Bảo Sinh, Cao Sơn dương Bảo Sinh, viên gút Bảo Sinh, Nghệ hoàn linh Bảo Sinh, Thanh huyết Bảo Sinh, Thanh bào Bảo Sinh...).

Điều Vũ Minh Châu đau đáu ở thời điểm này là làm sao để thay đổi nhận thức của những người đang coi việc chăm sóc sức khoẻ là “xa xỉ”. “Chúng tôi mong muốn được đồng hành cùng các chương trình tuyên truyền tới cộng đồng để hiểu đúng – dùng đúng các sản phẩm thực phẩm chức năng để hỗ trợ tăng cường sức khoẻ. Sức khỏe là thứ bạn có thể đánh mất dễ dàng nhưng lại rất khó khăn khi lấy lại và thực phẩm chức năng tuy không phải là phép màu giúp con người xua tan bệnh tật, “cải lão hoàn đồng” ngay tức khắc nhưng lại có tác dụng cao khi sử dụng đúng, bền bỉ. Sức khỏe là thứ bạn phải chăm sóc, bồi bổ hàng ngày.

Người Việt Nam thường có tính tiết kiệm, nhưng nhiều khi lại hoang phí vì những mục tiêu tiêu dùng vô bổ khác mà không đầu tư cho sức khỏe. Đó là cái sai lầm lớn nhất! Với kinh nghiệm của mình, tôi thấy rằng việc dùng sản phẩm thực phẩm chức năng cũng chỉ mất chi phí tương đương với ly cà phê hay bát phở mỗi ngày, nhưng lợi ích về sức khỏe thu được là hoàn toàn vượt trội. Vì thế, tôi mong rằng, trước khi quá cân nhắc về tài chính, người dân Việt sẽ ý thức hơn trong việc gìn giữ vốn quý nhất - đó chính là sức khỏe”, Vũ Minh Châu có thể say sưa nói, phân tích về các bí quyết chăm sóc sức khoẻ như vậy hàng giờ đồng hồ, trong khi thời gian với ông luôn cần phải 48 giờ chứ không phải 24 giờ mỗi ngày mới đủ.

Ông khẳng định Dưỡng Dược Bảo Sinh sẽ không “dụ” khách hàng sử dụng sản phẩm của mình bằng các “chiêu” thị trường thông dụng mà con đường của Dưỡng Dược Bảo Sinh là phải thay đổi quan niệm chăm sóc sức khoẻ bằng thực phẩm chức năng, thực phẩm bổ dưỡng của người dân trước khi họ lựa chọn sản phẩm. “Hữu xạ tự nhiên hương, tôi tin khách hàng luôn luôn đúng, đó cũng là lý do vì sao chuỗi cửa hàng Bảo Tín Minh Châu của tôi lúc nào cũng đông khách và Dưỡng Dược Bảo Sinh được người dùng nhớ tới ngay khi cần dùng”, Vũ Minh Châu chia sẻ.

Vũ Minh Châu không thích nói đến tài sản mình có, ông cũng không mua máy bay riêng, du thuyền hay sở hữu các biệt thự dát vàng, ông sống đơn giản, tinh tế, thanh tao với những thú vui tao nhã và coi làm từ thiện là một phần không thể tách rời hoạt động kinh doanh. Ông kể, cái cảm giác đi chợ quê cho ông về lại thời thơ bé, ngóng mẹ đi chợ về “vời vợi tuổi thơ một xu bánh đa vừng”. Càng thêm tuổi ông càng khao khát được ghi lại những khoảnh khắc đời thường, cảnh sắc quê hương đất nước và thế là ông trở thành nhiếp ảnh gia không chuyên, lê la trên các triền đê, bãi sông, ngẩn người ngắm con đò nhỏ sang ngang hay ánh chiều tắt sau luỹ tre làng. Rồi ông làm thơ, ông sáng tác các câu Luận để chia sẻ những trải nghiệm cho gia đình, cộng sự và xã hội.

Những câu luận của ông trở thành “14 lời huấn thị” dành cho hơn 300 nhân viên, ai cũng thuộc lòng, yêu thích và khi họ áp dụng trong cuộc sống, họ đã thành công. “Những niềm đam mê này đã góp phần giúp tôi trẻ trung và tràn đầy năng lượng”, ông thừa nhận và nói thêm vì tìm được điểm cân bằng trong cuộc sống nên với ông mỗi ngày đều là một ngày trọn vẹn, đầy khát khao, đầy cống hiến nhưng cũng rất thảnh thơi, an nhiên, tự tại.

Chân dung vị doanh nhân "không tuổi"

Coi hoạt động từ thiện là một phần không thể thiếu của người làm kinh doanh, câu nói nổi tiếng của ông: “Giàu mà không chia sẻ là có tội” từ lâu đã trở thành một triết lý. Từ ngày đầu khởi nghiệp với hai bàn tay trắng cho tới khi trở thành ông chủ thành đạt, doanh nhân nổi tiếng, ông vẫn đều đặn, lặng lẽ duy trì trích lợi nhuận kinh doanh để đóng góp cho các hoạt động từ thiện, giúp đỡ người nghèo, neo đơn, người già không nơi nương tựa, bà con khó khăn vùng sâu, vùng xa, gia đình chính sách, học sinh, sinh viên nghèo vượt khó....

“Tôi mong muốn, với những gì mình đang có, mình có thể chia sẻ, lan tỏa cho mọi người, giúp cuộc sống này ngày càng gắn bó và tốt đẹp hơn”, ông nói với nụ cười trẻ trung, rạng rỡ.