Đi lên từ mùa Thu Cách mạng

Nơi đây, các nhà khoa học đang nghiên cứu, thảo luận nhằm đi đến kết luận vị trí của làng là nơi hình thành thương cảng cổ của Việt Nam có tên gọi Đomea. Những năm kháng chiến chống Pháp, dân làng anh hùng bất khuất, quyết tâm giành chính quyền từ tay giặc…

Từ lịch sử anh hùng năm xưa

Theo lời giới thiệu của bác trưởng làng, An Dụ hiện vẫn còn nhân chứng lịch sử của những năm kháng chiến chống thực dân Pháp. Đó là các cụ ông nay đã ngoài 80 tuổi, năm xưa từng có mặt trong những trận đánh phá càn oanh liệt. Cụ Phạm Văn Bì, 82 tuổi nhưng còn khỏe mạnh và minh mẫn. Cụ nhớ rõ từng chi tiết, diễn biến về những ngày Tháng 8 khởi nghĩa giành chính quyền ở địa phương, tên từng cán bộ, dân quân du kích từng xông pha lửa đạn trong những năm kháng chiến… Cụ Bì kể: Trước năm 1945, dân làng An Dụ nghèo đói lắm nhưng dân làng biết đùm bọc, chia sẻ với nhau. 2 địa chủ trong làng có tấm lòng tốt là ông Phạm Văn Duyệt, Phạm Văn Viện thường xuyên  trợ cấp lương thực cứu đói cho bà con. Sau đó, ông Duyệt và ông Viện theo cách mạng.

Cụ Bì còn nhớ như in trong tâm trí những hình ảnh quật khởi, kiên cường của dân làng An Dụ và những nơi ghi dấu lịch sử cách mạng quê hương. Trước Cách mạng Tháng tám, tại vị trí đình An Dụ, cụ Nguyễn Văn Sơ, Bí thư huyện ủy đầu tiên của Đảng bộ Tiên Lãng, người chiến sỹ cách mạng kiên trung tổ chức họp ở sân đình rồi chia ruộng đất tịch thu được của địa chủ cho dân. Sau khi Cách mạng thành công, năm 1947, dân quân du kích địa phương chèo thuyền đưa 12 chiến sỹ bị thương qua sông về  trú ẩn tại đình. Dân làng An Dụ kiên cường trong kháng chiến để bảo vệ quê hương. Dân quân tự vệ của làng phối hợp với một số cán bộ tiền khởi nghĩa của tổng bộ Việt Minh cướp 1 thuyền dầu của Nhật chia cho dân. Năm 1946, dân làng dùng tre để rào làng chiến đấu. Dân làng còn dùng cọc bằng tre, cây cau cắm thành 3 đoạn ngăn sông không cho ca nô địch tiến sâu vào làng. Ngày 28 tháng Giêng 1948, cùng với trận càn lịch sử của Đảng bộ quân và dân xã Khởi Nghĩa, dân làng An Dụ chỉ có 1 khẩu súng lục, 10 quả lựu đạn nhưng phối hợp cùng bộ đội chiến đấu kiên cường, bất khuất.

Đến bước phát triển kinh tế đột phá hôm nay.

“So với 4 làng trên địa bàn xã Khởi Nghĩa, làng An Dụ có bước phát triển kinh tế mạnh nhất hiện nay. Đó là nhờ sự mạnh dạn, dám nghĩ, dám làm của nhiều người dân địa phương”. Ông Nguyễn Văn Dim, Bí thư Đảng ủy xã Khởi Nghĩa khẳng định. Theo lời ông Dim, sự mạnh dạn của người dân địa phương thể hiện qua nhiều hướng chuyến dịch cơ cấu kinh tế hiệu quả.

Theo con đường nhựa thẳng tắp đến khu vực đê Thái Bình, từ đê nhìn xuống phía trong, một vùng kinh tế trang trại đang hoạt động hiệu quả. 3 năm trước, khu vực này là vùng trũng năng suất cấy lúa bấp bênh, nhưng nhiều hộ mạnh dạn dồn đổi ruộng đất và đầu tư trang trại nuôi gà gia công cho Công ty CP Group. Kinh phí đầu tư cho một trang trại 200- 300 triệu đồng, trong khi số vốn hiện có của nông dân chỉ vài trục chiều đồng. Tuy nhiên đến nay 14 trang trại nuôi gà quy mô 3000 – 6000 con/trại được thành lậpvà đi vào sản xuất ổn định. Ông phạm Văn Đồi, một trong những hộ đi đầu dồn đổi ruộng dất, lập trang trại ở khu vực này bộc bạch: Ban đầu, trong gia đình chỉ có vài chục triệu đồng, trong khi đầu tư cho một trang trại gần 200 triệu đồng nhưng tôi  vẫn “ham” thực hiện. Cuối cùng, tôi quyết tâm vay mượn bạn bè, người thân để lập trang trại. Đến nay, trang trại hoạt động được gần 3 năm, mỗi năm trừ chi phí đầu tư, gia đình còn thu lãi 20 triệu đồng.

Xen lẫn trong các vùng trang trại là những cánh đồng trù phú ở làng An Dụ, Bí thư chi bộ làng ông Vũ Xuân Xanh cho biết: Những năm gần đây, dân làng không chỉ độc canh cây lúa mà luôn năng động kết hợp chuyển dịch cơ cấu cây trồng theo hướng hàng hóa. Vùng cấy lúa 2 vụ bây giờ được xen canh trồng rau màu và cây có giá trị kinh tế như cà chua nguyên liệu, ớt xuất khẩu. Những ngày tháng Tám này, dân làng An Dụ đang hối hả thu hoạch vụ ớt xuất khẩu với năng suất cao nhất từ trước đến nay. Những ruộng ớt đỏ trĩu quả cùng với không khí thu hoạch nhộn nhịp của bà con làm xóm làng thêm rộn rã.

Xa xa phía bãi bồi ngoài đê trước đây chỉ là vùng bỏ hoang, lau sậy um tùm, bây giờ một số người dân địa phương không quản ngại khó khăn, vất vả, vun đất, lập vùng trồng cây ăn quả kết hợp với nuôi thủy sản nước ngọt như trôi, trắm, mè; phát triển chăn nuôi để tạo ra các khu trang trại tổng hợp. Theo một số hộ dân khai thác vùng bãi bồi này cho biết: “Đầu tư cho vùng bãi bồi chưa thể thấy ngay hiệu qủa trước mắt nhưng có triển vọng phát triển sản xuất ổn định lâu dài”.

Phía sau cổng làng vừa xây dựng khang trang những vẫn giữ nguyên nét kiến trúc cổ là những ngôi nhà của người dân mới xây theo kiến trúc hiện đại, thoáng mát có vườn cây, ao cá bao quanh. Theo Bí thư chi bộ làng, dân làng An Dụ hôm nay không chỉ tự hào về lịch sử truyền thống cách mạng mà còn là nơi thành lập thương Cảng cổ của Việt Nam. Những dấu tích còn khắc ghi ở nơi đây như bến nước, các cổ vật mà các nhà khảo cổ học đã khai quật được tại cánh đồng làng An Dụ như mảnh chum, vại, gốm, sành, gạch Bát Tràng; gốm Chu Đậu, Hải Dương có từ thế kỷ 15,16;  ngói ống - loại vật liệu chỉ có ở các công trình kiến trúc đô thị sang trọng tạo niềm tin đối với dân làng về tương lai không xa, khi các nhà khoa học chứng minh và khẳng định rõ điều đó, An Dụ còn phát triển mạnh và sầm uất hơn nữa…