Phát biểu đề dẫn Tọa đàm, Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Xuân Thắng, Bí thư Trung ương Đảng, Giám đốc Học Viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh nêu rõ, Bản Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã truyền cho thế hệ sau khát vọng cháy bỏng và ý chí quyết tâm thực hiện ước nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh phấn đấu để xây dựng một nước Việt Nam hòa bình thống nhất, độc lập dân chủ, giàu mạnh.
"Càng ngày chúng ta càng nhận thức sâu sắc hơn về giá trị và tầm quan trọng đặc biệt của bản Di chúc đối với công tác xây dựng Đảng. Đó là những căn dặn mang tầm nhìn vượt thời gian về yêu cầu phải xây dựng Đảng một cách toàn diện, thường xuyên liên tục cả về tư tưởng, tổ chức bộ máy. Về trách nhiệm của nhân dân, trách nhiệm của đảng trước nhân dân và dân tộc, về ý thức của một Đảng cầm quyền phải không ngừng tự đổi mới, tự chỉnh đốn để luôn trong sạch vững mạnh, lãnh đạo thành công sự nghiệp cách mạng trong bối cảnh mới hiện nay", đồng chí Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh.
Tại tọa đàm, các tham luận và ý kiến phát biểu đều thể hiện sự dày công nghiên cứu về tư tưởng, đạo đức phong cách Hồ Chí Minh nói chung và Di chúc nói riêng, đặc biệt nhấn mạnh đây là công trình lý luận về xây dựng đảng và củng cố Đảng cầm quyền. Các đại biểu được tiếp cận với Di chúc của Chủ tịch ở góc độ là một văn bản định hướng cho cách mạng Việt Nam, đặc biệt là cho công tác xây dựng Đảng.
Trong Di chúc, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Trước hết nói về Đảng”. Điều này thể hiện mối quan tâm lớn nhất, sâu sắc nhất của Người về xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam cầm quyền trong sạch, vững mạnh.
Công tác xây dựng đảng, chỉnh đốn Đảng trong Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh có ba nội dung lớn đó là: Thứ nhất, phải tăng cường đoàn kết, tính thống nhất trong Đảng- giữ gìn sự đoàn kết thống nhất trong Đảng là nhân tố quyết định sự thành công trong mọi nhiệm vụ “tiến từ thắng lợi này đến thắng lợi khác”.
Thứ hai phải phát huy dân chủ trong Đảng, tự phê bình và phê bình thường xuyên và nghiêm túc. Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn: “Trong Đảng thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm túc, tự phê bình và phê bình là cách tốt nhất để củng cố và phát triển sự đoàn kết và thống nhất trong Đảng. Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau”.
Tự phê bình và phê bình để phát huy ưu điểm, sửa chữa khuyến điểm làm cho Đảng mạnh lên, phải có động cơ, thái độ tự phê bình và phê bình đúng đắn vì sự phát triển và vững mạnh của Đảng.
Thứ ba, nguyên tắc cốt lõi trong xây dựng Đảng Cộng sản cầm quyền là hết sức coi trọng rèn luyện đạo đức cách mạng, kiên quyết quét sạch chủ nghĩa cá nhân và những tiêu cực, thoái hóa trong Đảng.
Các nhà khoa học cũng khẳng định, những chỉ dẫn của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong Di chúc, trong suốt 50 năm qua, Đảng cộng sản Việt Nam không ngừng chăm lo tự xây dựng, chỉnh đốn cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức.
Hiện nay, Đảng ta đang tiếp tục đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng, theo Nghị quyết hội nghị Trung ương 4 khóa XI, Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XII về “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, tự chuyển hóa trong nội bộ”.
Quan điểm về xây dựng chỉnh đốn Đảng là “Nhìn thẳng vào sự thật, nói rõ sự thật, đánh giá đúng sự thật. Kết hợp giữa “xây” và “chống”, “xây” là nhiệm vụ cơ bản, chiến lược lâu dài; “chống” là nhiệm vụ quan trọng và cấp bách.
Tuy nhiên, các đại biểu cũng cho rằng, năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của không ít tổ chức đảng còn thấp, thậm chí có nơi mất sức chiến đấu, chất lượng và hiệu quả công tác tư tưởng, lý luận chưa cao. Việc đổi mới công tác cán bộ chưa có đột phá lớn, tình trạng chạy chức, chạy quyền, chạy tuổi, chạy bằng cấp chưa được ngăn chặn, đẩy lùi.
Trong kiểm điểm tự phê bình và phê bình, tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm còn khá phổ biến ở các cấp. Bệnh cơ hội, chủ nghĩa cá nhân và tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí trong một bộ phận cán bộ, công chức, đảng viên vẫn diễn ra nghiêm trọng. Tình trạng suy thoái về chính trị tư tưởng, đạo đức và lối sống, biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" đang diễn ra trong nội bộ…
Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII đã nhấn mạnh: “Những hạn chế, khuyết điểm nêu trên làm giảm sút vai trò lãnh đạo của Đảng; làm tổn thương tình cảm và suy giảm niềm tin của nhân dân đối với Đảng, là một nguy cơ trực tiếp đe dọa sự tồn vong của Đảng và chế độ”.
Trước những diễn biến nhanh chóng, phức tạp của tình hình thế giới và khu vực, cùng với yêu cầu ngày càng cao của công cuộc đổi mới toàn diện, đồng bộ đất nước… đang đòi hỏi phải không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng.
Theo các đại biểu, để tiếp tục thực hiện có hiệu quả công tác xây dựng Đảng, cần xây dựng và củng cố vững chắc nền tảng tư tưởng, lý luận của Đảng là Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, trung thành và vận dụng, phát triển sáng tạo lý luận vào thực tiễn Việt Nam trong điều kiện mới của thời đại.
Không ngừng bổ sung, phát triển Cương lĩnh, đường lối kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, nâng cao bản lĩnh chính trị và tinh thần độc lập tự chủ của Đảng. Tăng cường sức mạnh tổ chức và tính kỷ luật của Đảng, thực hiện nghiêm túc các nguyên tắc tổ chức, hoạt động của Đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ, xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, nhất là cấp chiến lược đủ phẩm chất, đạo đức, trí tuệ, uy tín và năng lực tổ chức, lãnh đạo, ngang tầm nhiệm vụ.
