Đền Trúc và giai thoại "cờ bay lên đỉnh núi" về anh hùng dân tộc Lý Thường Kiệt

Toàn cảnh Đền Trúc.
Toàn cảnh Đền Trúc.
0:00 / 0:00
0:00
(PLVN) - Đền Trúc thờ anh hùng dân tộc Lý Thường Kiệt và mẹ con bà hàng nước, có bề dày hàng ngàn năm lịch sử, từng được vua ban 32 sắc phong qua các triều đại, được Nhà nước công nhận Di tích thắng cảnh cấp quốc gia năm 1994, trở thành một địa chỉ du lịch văn hóa đặc sắc thu hút du khách mọi miền.

Tọa lạc ở vị trí sơn thủy hữu tình của vùng đất Hà Nam địa linh nhân kiệt, trước mặt là sông Đáy hiền hòa, bên cạnh núi Thi Sơn hùng vĩ, Đền Trúc với bề dày ngàn năm lịch sử, từng được vua ban 32 sắc phong qua các triều đại, được Nhà nước công nhận Di tích thắng cảnh cấp quốc gia năm 1994, trở thành một địa chỉ du lịch văn hóa đặc sắc thu hút du khách mọi miền.

Ly kỳ cờ của nghĩa quân cuốn bay lên đỉnh núi

Sở dĩ gọi là Đền Trúc bởi ngôi đền cổ được ôm trọn bởi màu xanh bát ngát của những rặng trúc được cho rằng đã mọc ở nơi này từ hàng ngàn năm trước. Tương truyền xưa kia rừng trúc rậm rạp rộng tới hàng chục mẫu. Nay rừng trúc nguyên thủy không còn, nhưng dấu tích rừng trúc xưa vẫn còn một lớp trúc khá dày bao quanh đền.

Cổng vào Khu du lịch Đền Trúc - Ngũ động Thi Sơn.

Cổng vào Khu du lịch Đền Trúc - Ngũ động Thi Sơn.

Nói về lịch sử ngôi đền, cụ Đinh Thị Phương Lâm (86 tuổi, thủ từ Đền Trúc) cho biết: Đền Trúc thờ anh hùng dân tộc Lý Thường Kiệt và mẹ con bà hàng nước. Xa xưa, ngôi đền này vốn chỉ thờ mẹ con bà hàng nước được nhân dân phong thần.

Theo dân gian truyền lại, mẹ con bà hàng nước hiền lành, phúc hậu, sinh thời mở quán bán hàng nơi bến sông mẹ con rau cháo nuôi nhau. Sông Đáy xưa kia thuyền bè tấp nập, dân buôn bán, thuyền chài qua bến sông thường được mẹ con bà giúp đỡ. Khi mẹ con bà hàng nước mất sau một trận hồng thủy, dân làng tiếc thương lập đền thờ. Ngày đó, đền thờ mẹ con bà hàng nước thực chất chỉ là một am thờ nhỏ ven sông nhưng lúc nào cũng khói hương ấm cúng.

Ngôi đền cổ được bao bọc bởi màu xanh bát ngát của những rặng trúc đã mọc từ ngàn năm trước...

Ngôi đền cổ được bao bọc bởi màu xanh bát ngát của những rặng trúc đã mọc từ ngàn năm trước...

Văn bia Đền Trúc chép lại, vào năm 1069, khi Lý Thường Kiệt mang quân đi chinh phạt giặc Tống bằng đường sông, đoàn chiến thuyền với lá cờ nghĩa bay phần phật trước mũi lướt trên dòng sông Đáy. Đoạn qua trại Canh Dịch, trời xanh hiền hòa bỗng dưng nổi gió lớn, bất ngờ cuốn bay lá cờ lên đỉnh núi. Lý Thường Kiệt thấy điềm lạ bèn cho quân sĩ neo thuyền vào bến, sửa lễ tế trời đất cầu cho lần này ra quân bách chiến bách thắng. Ngài đặt đàn tế trong rừng trúc, gần ngôi đền nhỏ thờ hai mẹ con bà hàng nước. Đêm đó, nghĩa quân nghỉ lại ở bến sông. Nửa đêm, hai mẹ con bà hiện lên báo mộng cho Lý Thường Kiệt và xin đi theo phù cho nghĩa quân đánh thắng giặc thù. Lần ra quân ấy, Lý Thường Kiệt thắng lớn.

Trên đường thắng trận về kinh đô báo ơn vua, Lý Thường Kiệt đã cho quân ghé vào trại Canh Dịch làm lễ tạ trời đất và khao thưởng ba quân cùng dân làng. Thấy nơi đây linh thiêng, Lý Thường Kiệt đặt tên là núi Quyển Sơn (hay còn gọi là Cuốn Sơn) và trại Canh Dịch cũng được đổi thành làng Quyển Sơn. Sau đó ông xin vua phong bà hàng nước là Mẫu Hậu, cô con gái là Công chúa và sửa sang lại đền thờ khang trang hơn, gọi là đền Trúc.

Tại lễ khao quân, ông cho tuyển chọn những cô gái làng có thanh sắc để múa hát, chọn cái trai tráng khoẻ mạnh để tổ chức đua thuyền. Điệu múa hát này có tên là hát dậm, là lối hát thờ, ca ngợi chiến công đánh giặc giữ nước, ca ngợi cuộc sống thanh bình, hạnh phúc. Lý Thường Kiệt còn dạy dân trồng dâu chăn tằm và dệt vải.

Về sau, khi Lý Thường Kiệt tạ thế, để tưởng nhớ công ơn của ông, nhân dân đã lập đền thờ nơi mà ông mở hội mừng chiến thắng, cũng chính tại ngôi đền Trúc linh thiêng. Đó là lý do tại sao Đền Trúc thờ Lý Thường Kiệt và mẹ con bà hàng nước (đã được phong làm Mẫu hậu và Công chúa).

Trong khuôn viên ngôi đền có nhiều bụi trúc lớn...

Trong khuôn viên ngôi đền có nhiều bụi trúc lớn...

Địa chỉ du lịch văn hóa tâm linh đặc sắc

Theo quan sát, đền Trúc hiện nay nằm trong khuôn viên rộng rãi, với quần thể danh thắng núi Cấm, Ngũ động Thi Sơn. Đền hướng mặt ra sông Đáy. Cổng đền gồm 4 cột đồng trụ, hai cột chính ở giữa, hai cột nhỏ ở hai bên. Hai cột chính cao trên 6m, trên cột được đắp nổi tứ linh đường nét cầu kỳ, tinh xảo. Qua một sân gạch rộng trên 10m là đến nhà tiền đường 5 gian, hai đầu hồi bít đốc. Mặt đằng trước hai đầu hồi xây sát tường phía ngoài từ tàu mái đến thềm chính giữa để một cửa sổ hình chữ thọ.

Ngôi đền hiện nay được làm bằng gỗ lim. Ba gian hậu cung cũng được xây dựng cùng phong cách với nhà tiền đường được xây bít đốc, khung gỗ lim, kéo giá chiêng và lợp ngói nam. Trên những thiết kế vì kèo gỗ lim được chạm khắc thủ công hình tứ linh, hình rồng phượng uốn lượn càng tăng thêm vẻ linh thiêng của nơi thờ tự. Ngăn cách giữa nhà tiền đường với hậu cung là một khoảng sân hẹp có tường nối, nhà bán mái và bể non bộ.

Nhóm du khách Hà Nội chụp ảnh lưu niệm với cụ Đinh Thị Phương Lâm (86 tuổi, cụ thủ từ Đền Trúc), cũng là một nghệ nhân hát Dậm có tiếng của vùng đất Hà Nam.

Nhóm du khách Hà Nội chụp ảnh lưu niệm với cụ Đinh Thị Phương Lâm (86 tuổi, cụ thủ từ Đền Trúc), cũng là một nghệ nhân hát Dậm có tiếng của vùng đất Hà Nam.

Theo quan sát, phía bên tay trái đền Trúc là núi Cấm cao chừng 400m, trên đỉnh núi có một mặt đá bằng phẳng đặt bàn thờ nhỏ ngoài trời, trên cắm lá cờ. Tương truyền khi xưa gió cuốn lá cờ trên chiến thuyền của Lý Thường Kiệt lên cắm tại nơi đây. Đứng trên đỉnh núi Cấm, du khách sẽ được thu vào tầm mắt toàn cảnh sơn thủy hữu tình của vùng đất Hà Nam trù phú.

Nếu như trên đỉnh núi Cấm linh thiêng, kỳ vĩ thì trong lòng núi là cả một kỳ quan với hệ thống hang động với 5 hang liên tiếp, gọi là Ngũ Động Thi Sơn. Các động này liên hoàn kéo dài hàng trăm mét, ăn sâu vào trong lòng núi Cấm. Mỗi động có hệ thống tầng tầng lớp lớp nhũ đá lấp lánh kỳ ảo tạo nên những hình thù kỳ thú như đụn thóc đụn gạo, cây vàng cây bạc.v.v. Không khí trong động rất thanh sạch, mát mẻ cho ra cảm giác như được thanh lọc tâm hồn.

Hệ thống nhũ đá kỳ ảo trong lòng Ngũ động Thi Sơn.

Hệ thống nhũ đá kỳ ảo trong lòng Ngũ động Thi Sơn.

Hành trình du lịch khám phá Ngũ động Thi Sơn bắt đầu bằng lối vào động lên cao, nhìn ra mặt sông Đáy, tiếp tục với những khám phá kỳ thú bên trong hang động và kết thúc bằng lối ra nằm bên kia vách núi, sẽ cho du khách một trải nghiệm tuyệt vời, không thể nào quên...

Tin cùng chuyên mục

Các ngày tốt trong tháng cần lưu ý

Các ngày tốt trong tháng cần lưu ý

(PLVN) - Lịch âm của tháng 10 tương đương với tháng 11 dương lịch. Vào thời điểm này trong năm, thời tiết bắt đầu có sự chuyển giao giữa mùa thu và mùa đông nên trời bắt đầu có những cơn rét đầu mùa.

Đọc thêm

Khi tâm hồn cũng cần được “thải độc”

Nhiều người chọn thiền định như một phương pháp “thanh lọc” tâm trí, “thải độc” tâm hồn. (Nguồn: TL)
(PLVN) - Trong cuộc sống hiện đại, khái niệm “thải độc” đã trở nên phổ biến và người ta thường liên tưởng đến việc thanh lọc cơ thể khỏi các độc tố thông qua các phương pháp như detox, ăn kiêng, tham gia các liệu trình sức khỏe. Tuy nhiên, có một khía cạnh ít được chú ý nhưng không kém phần quan trọng, đó là việc thải độc cho tâm trí thì nhiều người đang “bỏ quên”.

Lạc vào không gian văn hóa tại chùa Keo tỉnh Thái Bình

Chùa Keo giống như một cầu nối giữa chốn tiên thiên bồng lai và trần thế hư ảo.
(PLVN) - Uốn mình trong không khí trầm tĩnh, mộc mạc của những ngôi làng ở xã Duy Nhất (tỉnh Thái Bình), chùa Keo hiện lên như một nét chấm phá cổ kính mỹ lệ. Mỗi vị khách ghé thăm chốn thôn quê bình an này đều không kìm được lòng, say đắm ngắm vẻ đẹp nơi đây nhiều hơn một chút...

longformNhà sư với tinh thần vượt khó, dấn thân để giúp đời

Nhà sư với tinh thần vượt khó, dấn thân để giúp đời
(PLVN) -  Đi lên từ nghèo khó nhưng với quyết tâm lập chí “biến không thành có để giúp đời, giúp người”, Thượng tọa Lý Hùng đã truyền tải, lan tỏa nhiều giá trị “tốt đời, đẹp đạo” đến cộng đồng. Ông có đóng góp trong nhiều lĩnh vực: “Vì sự nghiệp nhân đạo”, “Vì hòa bình hữu nghị”, “Vì sự nghiệp phát triển các dân tộc”… và trên hết là tấm lòng tha thiết “vì Nhân dân”, “vì đồng bào dân tộc”.

Trị liệu từ “bản giao hưởng” mùi hương

Liệu pháp mùi hương, phương pháp trị liệu tự nhiên, an toàn và hiệu quả. (Ảnh minh hoạ - Nguồn: Getty Images)
(PLVN) - Khi nói đến mùi hương, mỗi người đều có những cảm nhận riêng: có người thích mùi mưa, có người bị cuốn hút bởi hương hoa cỏ, trong khi người khác lại ưa thích mùi gỗ. Dựa trên những sở thích này, trị liệu bằng mùi hương hay còn gọi là liệu pháp Aromatherapy đã mang đến một giải pháp tự nhiên giúp xoa dịu tâm trí, nâng cao tinh thần và cải thiện sức khỏe.

Ngày đẹp trong tháng chín

Hình minh họa
(PLVN) - Tháng 10 dương lịch năm 2024 (từ ngày 01/10 đến 31/10), tương ứng với tháng 9 lịch âm (từ ngày 29/08 đến 29/09 âm lịch), mang đến nhiều ngày tốt lành cho các hoạt động quan trọng như cưới hỏi, khai trương, xuất hành.

Phó Chủ tịch ICDV gọi núi Bà Đen là “thiên đường”

Đoàn đại biểu Vesak 2025 chụp hình lưu niệm dưới chân tượng Tượng Di Lặc. Ảnh: Sun World Ba Den Mountain
(PLVN) - Ngày 28/9, khu du lịch núi Bà Đen Tây Ninh đón Ban tổ chức cùng đoàn đại biểu của Ủy ban Tổ chức Quốc tế Đại lễ Vesak Liên Hiệp Quốc (ICDV) đến thăm và Thảo luận chương trình Đại lễ Vesak 2025. Tại đây, các đại biểu đồng nhất cho rằng núi Bà Đen sẽ là điểm phải đến của hàng nghìn đại biểu trong dịp Đại lễ Vesak.

Vượt qua giới hạn của bản thân

Thái Hà trong ngày chơi dù lượn trên bầu trời. (Nguồn: NVCC)
(PLVN) - Có một câu nói khuyết danh như sau: “Ai không bước chân ra khỏi nơi quen thuộc sẽ không hiểu giá trị đích thực của con người”. Trong sự phát triển của công nghệ thông tin, con người dần đánh mất đi bản năng khám phá, sinh tồn mãnh liệt mà ông cha để lại. Hiện nay, để hòa mình vào thiên nhiên hùng vĩ, khám phá giới hạn bản thân, nhiều người đã dành trọn niềm đam mê cho các chuyến đi phiêu lưu, mạo hiểm.

Tưởng niệm 724 năm ngày mất Quốc công Tiết chế Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn

Tượng đài Trần Hưng Đạo ở quảng trường 3-2 Thành phố Nam Định.
(PLVN) - Nhiều địa phương trên cả nước những ngày qua đã long trọng tổ chức Lễ dâng hương tưởng niệm 724 năm Ngày mất Quốc công Tiết chế Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn (1300 - 2024) - một vị tướng tài ba, nhà văn hóa vĩ đại trong lịch sử dân tộc, được nhân dân suy tôn là Đức Thánh Trần.

Trung thu ấm áp trong mưa lũ

Trung thu ấm áp trong mưa lũ
(PLVN) - Tết Trung Thu, ngày hội trăng rằm tháng Tám, luôn mang trong mình vẻ đẹp lung linh, huyền ảo của ánh trăng vàng, là dịp để gia đình sum họp, quây quần bên nhau - Tết Đoàn viên.

Ấm lòng ngày lũ

Ấm lòng ngày lũ
(PLVN) - Sáng sớm 12/9, sư thầy Thích Đạo Lạc trụ trì chùa Khai Nguyên (Tây Hồ, Hà Nội) đã nấu cháo mang đến Nhà Văn hóa quận Tây Hồ (Hà Nội) hỗ trợ và động viên bà con phường Yên Phụ đang tránh lũ.

Đại lễ trai đàn quy mô lớn nhất đầu tiên tại Đắk Lắk

Đại lễ trai đàn quy mô lớn nhất đầu tiên tại Đắk Lắk
(PLVN) -  Trong 2 ngày 25-26/8/2024, Phúc Gia An Viên phối hợp cùng Giáo hội Phật Giáo huyện Buôn Đôn đã tổ chức đại lễ trai đàn với chủ đề “Vạn Hoa Cầu Phúc - Chữ Hiếu Toả Hương”. Đây là chương trình thường niên được tổ chức vào tháng 7 âm lịch nhằm mục đích trở thành cầu nối giúp người dân Đắk Lắk thể hiện lòng thành kính, biết ơn với những người thân đã khuất của mình.

Khai mạc lễ hội đền Bảo Hà năm 2024

Ông Hoàng Quốc Bảo, Bí thư huyện ủy Bảo Yên đánh trống khai mạc (ảnh: Lê Nam - Huy Hoàng)
(PLVN) -  Sáng 20/8 (tức ngày 17/7 năm Giáp Thìn), huyện Bảo Yên (Lào Cai) tổ chức Lễ hội truyền thống Đền Bảo Hà năm 2024. Đây là dịp để nhân dân trên địa bàn huyện và du khách thập phương về dâng hương, ngưỡng vọng và tưởng nhớ Đức Thánh Hoàng Bẩy - Người có công dẹp giặc phương Bắc, trấn giữ biên cương.

Điều còn lại trên vạn nẻo đường đời

Đạo hiếu đi suốt cuộc đời mỗi con người. (Ảnh minh họa: K.A)
(PLVN) - Theo “Đại Việt sử ký toàn thư”, lễ Vu lan được du nhập vào Việt Nam từ năm 1072. Đại lễ Vu lan - báo hiếu là một trong những minh chứng rõ ràng của sự gắn bó trong mấy nghìn năm qua giữa đạo và đời, giữa Phật giáo và dân tộc.

Có một nơi để trở về…

Cảnh trong phim Câu chuyện hoa hồng. (Ảnh: Kphim)
(PLVN) - Ai đó từng thốt lên: “Mẹ sinh con là gái/Mỏng manh như tơ trời”… Dù cuộc sống hôm nay, các cô gái đều có cuộc sống hôn nhân theo tình yêu tưởng như đẹp đẽ. Thế nhưng, biến cố là những ẩn số không ai biết trước. Và khi ấy, nếu không may mắn trong cuộc đời, thật ấm lòng khi họ có một nơi để trở về, bên những thương yêu của cha mẹ mình…