Đền Trần Thương, nơi hội tụ giá trị lịch sử, văn hoá, tâm linh

(PLVN) - Có một ngôi đền, dù đã trải qua nhiều thế kỉ nhưng vẫn giữ được những nét từ thuở sơ khai và đã trở thành nơi mang đậm những dấu ấn lịch sử, minh chứng cho nền văn hóa mang đậm bản sắc dân tộc của Việt Nam. Đó là đền Trần Thương - ngôi đền toạ lạc tại thôn Trần Thương, xã Trần Hưng Đạo, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam.

Tương truyền, trên đường đánh quân Nguyên - Mông, bằng nhãn quan của nhà quân sự, nhà chính trị lỗi lạc, Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn đã chọn đất Trần Thương lập sáu kho lương (khu vực đền Trần Thương là kho lương chính) để phục vụ cho cuộc kháng chiến chống quân Nguyên - Mông lần thứ hai (năm 1285). Địa thế nơi đây rất thuận tiện cho việc vận chuyển, tích trữ lương thảo của triều đình. Khi chiến thắng trở về, Trần Quốc Tuấn đã mở kho lương tổ chức khao quân và nhân dân mừng chiến thắng.

Chữ “Thương” trong tiếng Hán có nghĩa là “Kho” biểu thị là kho chứa lúa - lương thực của quân dân nhà Trần. Đội Xuyên là nơi quân canh giữ thường xuyên, Hoàng Xá nghĩa là nơi vương thân, gia tướng ở, Khu Mật nghĩa là nơi tối mật. Các tên thôn Trần Thương, Đội Xuyên, Hoàng Xá, Khu Mật vẫn còn hiện hữu đến ngày nay.

Đoàn rước kiệu thánh Đền Trần Thương.

Đoàn rước kiệu thánh Đền Trần Thương.

Xưa kia, thôn Trần Thương chỉ là một bãi sậy um tùm, rải rác ít gò cao xen kẽ, dân cư thưa thớt, được bao bởi 6 con ngòi như 6 con rồng chạy về nên được gọi là trung tâm “lục khê đầu” (6 khe nước).

Từ Trần Thương có thể ngược sông Hồng đi Thăng Long hoặc xuôi dòng về hành cung Thiên Trường rồi ra biển, nên thuận tiện cho việc vận chuyển, cung ứng quân lương. Với địa thế hiểm yếu là vùng nước trũng khó cho giặc, nhưng là lợi thế của của quân binh nhà Trần khi quân - tướng đều rất giỏi sông nước, nên nơi đây được đánh giá là vị trí trọng yếu trong lĩnh vực quân sự và chính trị.

Với nhãn quan của nhà quân sự lỗi lạc, Quốc công Tiết chế Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn đã cho tích trữ lương thảo tại đây để phục vụ cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên- Mông; góp phần quan trọng trong chiến thắng giặc Nguyên - Mông, đế chế hùng mạnh nhất thế giới thời bấy giờ.

Năm 2017, Lễ hội đền Trần Thương đã được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
Năm 2017, Lễ hội đền Trần Thương đã được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.

Địa danh Trần Thương, từ mảnh đất từng là tổng kho dự trữ lương thảo của quân dân nhà Trần, sau khi Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn dời cõi thế, nhân dân trong vùng đã khởi dựng ngôi đền để tưởng vọng Ngài.

Ngôi đền Trần Thương thâm nghiêm, cổ kính. Tổng thể kiến trúc cảnh quan ngôi đền gồm nghi môn ngoại, nghi môn nội, 5 tòa, 15 gian, chia thành 3 cung: Đệ nhất, Đệ nhị, Đệ tam và hai giải vũ, 5 giếng… Kiến trúc độc đáo và cảnh quan tự nhiên của đền Trần Thương như nhập đời vào đạo, nhập con người với vũ trụ trong một không gian văn hóa linh thiêng.

Kiến trúc độc đáo và cảnh quan tự nhiên của đền Trần Thương như nhập đời vào đạo, nhập con người với vũ trụ trong một không gian văn hóa linh thiêng.

Kiến trúc độc đáo và cảnh quan tự nhiên của đền Trần Thương như nhập đời vào đạo, nhập con người với vũ trụ trong một không gian văn hóa linh thiêng.

Cùng với giá trị lịch sử, văn hóa, kiến trúc nghệ thuật, di tích Quốc gia đặc biệt đền Trần Thương còn mang những giá trị văn hóa tâm linh đặc sắc qua hai lễ hội đó là Lễ phát lương Đức Thánh Trần vào rằm tháng Giêng và Lễ hội truyền thống vào tháng Tám âm lịch. Cả hai đều thu hút đông đảo nhân dân và du khách thập phương.

Tương truyền, sau khi đại thắng quân Nguyên - Mông, Quốc công Tiết chế Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn đã trở lại mảnh đất Trần Thương mở kho lương của nhà Trần để khao quân dân. Nghi lễ phát lương Đức Thánh Trần đền Trần Thương nhằm tái hiện lịch sử về việc "phát quân lương" khao quân của quân đội nhà Trần.

Lễ phát lương được tổ chức vào giờ Tý đêm ngày 14, rạng sáng ngày 15 tháng Giêng hàng năm, với các nghi trình: Lễ rước lương thảo từ kho lương vào trong đền làm lễ; lễ châm đuốc và dâng hương của các đại biểu cùng nhân dân và lễ rước lương thảo vào làm mật lễ tại hậu cung. Tại đây, du khách được nhận túi lương của đức Thánh Trần, gồm năm loại hạt (đỗ đỏ, đỗ xanh, hạt đậu nành, ngô đỏ, thóc nếp cái hoa vàng) cùng ấn phù của Đền Trần Thương với mong ước một năm mới bình an, hạnh phúc và no ấm.

Lễ hội Đền Trần Thương được tổ chức từ ngày 16 đến ngày 20/8 âm lịch để tưởng niệm ngày kỵ của Đức Thánh Trần (ngày 20/8 âm lịch).
Lễ hội Đền Trần Thương được tổ chức từ ngày 16 đến ngày 20/8 âm lịch để tưởng niệm ngày kỵ của Đức Thánh Trần (ngày 20/8 âm lịch).

Dân gian có câu “Tháng Tám giỗ Cha, tháng Ba giỗ mẹ”. Thôn Trần Thương là một trong ba nơi có liên quan mật thiết đến cuộc đời và sự nghiệp Trần Quốc Tuấn là Kiếp Bạc, Bảo Lộc, Trần Thương; điều đó thể hiện qua câu nói: “Sinh Kiếp Bạc, thác Trần Thương, hương Bảo Lộc”.

Lễ hội truyền thống Đền Trần Thương là nghi thức tâm linh truyền thống nhắc nhở thế hệ hôm nay về đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, tưởng nhớ ân đức của các bậc tiền nhân và hòa mình vào không gian văn hóa của tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần trong cội nguồn văn hóa dân tộc.

Theo thông lệ, Lễ hội được tổ chức từ ngày 16 đến ngày 20/8 âm lịch để tưởng niệm ngày kỵ của Đức Thánh Trần (ngày 20/8 âm lịch). Tuy nhiên, nhân dân và khách thập phương đã về đền bái yết, tri ân Đức Thánh Cha từ những ngày đầu tháng 8 âm lịch.

Trong không khí thiêng liêng, những người con trên khắp mọi miền đất nước lại có dịp dâng hương, tưởng niệm công lao to lớn của anh hùng dân tộc Trần Quốc Tuấn trong lịch sử dân tộc.

Hồ Trần Thương thuộc Quần thể di tích đền Trần Thương được đầu tư khang trang.

Hồ Trần Thương thuộc Quần thể di tích đền Trần Thương được đầu tư khang trang.

Lễ hội truyền thống đền Trần Thương và Lễ phát lương Đức Thánh Trần đã trở thành nét văn hóa đẹp, thể hiện niềm tin yêu tôn kính bậc Thánh nhân cứu quốc; đồng thời thể hiện khát vọng chân chính, thiêng liêng mãi mãi được lưu truyền từ đời này sang đời khác.

Với những giá trị về lịch sử, văn hóa đặc sắc, công trình kiến trúc nghệ thuật độc đáo, năm 1989 đền Trần Thương đã được Bộ Văn hóa - Thông tin xếp hạng là Di tích Lịch sử - Văn hóa cấp Quốc gia.

Ngày 23/12/2015, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 2367/QĐ-TTg xếp hạng Di tích Lịch sử và Kiến trúc nghệ thuật đền Trần Thương, xã Trần Hưng Đạo, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam là Di tích Quốc gia đặc biệt. Năm 2017, Lễ hội đền Trần Thương đã được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.

Lễ hội Đền Trần Thương vừa là niềm tự hào, vừa là động lực để Đảng bộ, chính quyền và nhân dân huyện Lý Nhân quyết tâm xây dựng quần thể khu di tích ngày một quy mô, đồng bộ, góp phần hiện thực hoá định hướng phát triển du lịch địa phương trở thành điểm đến hấp dẫn. Cùng với khu du lịch Quốc gia Tam Chúc dần trở thành sản phẩm du lịch dẫn của tỉnh Hà Nam.

Tin cùng chuyên mục

Gia Lai mùa lễ hội

Gia Lai mùa lễ hội

(PLVN) - Nhắc đến Gia Lai người ta sẽ nghĩ tới những nương cà phê trĩu quả, là đồi chè xanh ngút ngàn núi trùng điệp, là một thành phố “đi dăm phút đã về chốn cũ”. Thế nhưng, có một Gia Lai rất khác, Gia Lai của sắc màu, của những mùa hoa…

Đọc thêm

Hà Nội – Những con phố Studio

Hà Nội – Những con phố Studio
(PLVN) -  Hà Nội luôn biết cách “gây thương nhớ” cho ai sống trong lòng Hà Nội hoặc một lần bước chân qua. Một góc phố, một quán café, một con đường… có thể trở thành Studio tuyệt đẹp lưu giữ những khung hình mang nét đẹp rất riêng của Thủ đô.

Vietnam Airlines liên tiếp thông báo tin vui

Vietnam Airlines liên tiếp thông báo tin vui
 - Tại lễ trao giải SMARTIES Vietnam 2024, Vietnam Airlines được vinh danh ở hai hạng mục Personalization (Cá nhân hóa, giải Bạc - không có giải Vàng) và Real Time Marketing (Tiếp thị theo thời gian thực, giải Đồng) cho chiến dịch “Million miles of wonder experiences”.

Tạm dừng tuyến đi bộ leo núi Lang Biang để bảo đảm an toàn

Ảnh minh họa. (Nguồn: Dala Travel)
(PLVN) - Chiều 31/10, lãnh đạo Vườn Quốc gia Bidoup - Núi Bà (tỉnh Lâm Đồng) cho biết đã thông báo tạm dừng tuyến đi bộ lên đường mòn Lang Biang ở độ cao 2.167m. Nguyên nhân là do không đảm bảo an toàn cho du khách, nhất là các du khách tự phát, không đăng ký với đơn vị chủ rừng trước khi đi.

Chung tay kích cầu du lịch, 'hút khách' đến Sa Pa

Chung tay kích cầu du lịch, 'hút khách' đến Sa Pa
(PLVN) - Ngày 29/10/2024, tại thị xã Sa Pa, Hiệp hội Du lịch tỉnh Lào Cai phối hợp với Khu du lịch Sun World Fansipan Legend tổ chức Chương trình kích cầu du lịch lớn nhất năm 2024 với chủ đề “Chạm Sa Pa – Chạm những tầng mây”.

Festival Hoa Đà Lạt năm 2024 có gì mới?

Festival Hoa Đà Lạt năm 2024 có gì mới?
(PLVN) - Lần đầu tiên Festival Hoa Đà Lạt sẽ diễn ra trong vòng 1 tháng với nhiều chương trình hấp dẫn. Lãnh đạo tỉnh Lâm Đồng cho biết, Ban Tổ chức ưu tiên xã hội hoá, hạn chế thấp nhất tới sử dụng ngân sách vào tổ chức lễ hội và đến nay công tác chuẩn bị cho lễ hội cơ bản hoàn thành.

4 giải pháp để Lâm Đồng phát triển du lịch chất lượng cao

4 giải pháp để Lâm Đồng phát triển du lịch chất lượng cao
(PLVN) - Cùng với việc đẩy mạnh truyền thông, tỉnh Lâm Đồng tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách để thu hút nhà đầu tư chiến lược trong lĩnh vực du lịch, đẩy mạnh chuyển đổi số để phát triển du lịch chất lượng cao, xứng đáng là thiên đường nghỉ dưỡng.

Làm du lịch từ góc nhìn lễ hội mang bản sắc các dân tộc, vùng miền

Cần khai thác hiệu quả các lễ hội của cộng đồng DTTS. (Nguồn: TT Quản lý di tích và Bảo tàng tỉnh Quảng Trị)
(PLVN) - Việt Nam có 54 dân tộc, mỗi dân tộc có lễ hội gắn với từng vùng đất mang đến những nét đặc sắc và hấp dẫn riêng từ trang phục, ẩm thực truyền thống đến nghi thức, nghi lễ. Các lễ hội không chỉ góp phần bảo tồn văn hóa, còn mà là tiềm năng để phát triển kinh tế - xã hội.

Trải nghiệm bay trên bầu trời qua lễ hội khinh khí cầu

Ngắm di sản thiên nhiên thế giới từ trên cao. (Ảnh: HLTV)
(PLVN) - Khinh khí cầu ngoài là thú chơi trên không, còn tạo hiệu ứng hình ảnh đẹp, bắt mắt và nếu có thông điệp truyền thông tốt sẽ tạo được sức thu hút du khách. Với tạo hình đẹp, màu sắc rực rỡ và có thể bay trải nghiệm cùng phi công, bộ môn khinh khí cầu sẽ mang lại nhiều trải nghiệm cho du khách.

5 món ăn nổi tiếng nhất Ấn Độ

5 món ăn nổi tiếng nhất Ấn Độ
(PLVN) - Cà ri Ấn Độ, bánh naan, gà tikka masala, bánh pani puri và cơm rang biryani không chỉ là những món ăn nổi tiếng mà còn là biểu tượng của văn hóa ẩm thực Ấn Độ.

Khai mạc du lịch Thu - Đông tại Bình Liêu

Lãnh đạo huyện Bình Liêu bấm nút khởi động mùa du lịch huyện Bình Liêu năm 2024.
(PLVN) - Chương trình Du lịch mùa Thu - Đông với chủ đề “Bình Liêu - Hội mùa về” khai mạc tối 25/10, tại Quảng trường 25/12 thị trấn Bình Liêu, huyện Bình Liêu (Quảng Ninh).

Đà Nẵng nối lại đường bay đến Ahmedabad Ấn Độ

Đà Nẵng nối lại đường bay đến Ahmedabad Ấn Độ
(PLVN) - Trong 2 ngày 23, 24/10, Sở Du lịch TP Đà Nẵng phối hợp Hãng hàng không Vietjet (Vietjet Air) tổ chức Lễ khai trương đường bay Đà Nẵng - Ahmedabad (Ấn Độ) và Chương trình chào đón chuyến bay từ Ahmedabad (Ấn Độ)-Đà Nẵng.