Loại xe độc đáo đang được nói đến có tên gọi là “Dekotora”. Đây không chỉ là một phương tiện đi lại mà còn là một loại hình nghệ thuật trang trí, bắt nguồn từ hai chữ “Truck Décoration” (Trang trí xe tải), từng một thời tạo “cơn sốt” trào lưu trên khắp nước Nhật.
“Cơn sốt” khắp nước Nhật
Chiếc xe Dekotora của ông Junichi Tajima trông giống như một khách sạn thu nhỏ trên bốn bánh xe. Toàn bộ nội thất xe được lót bằng nhung đen thêu hoa vàng, một chiếc đèn chùm cổ treo phía trên tạo nên ánh sáng lung linh, sang trọng. Đầu và thân xe được “độ” lên với những khung thép không rỉ hoặc mạ vàng, đèn neon hoặc tia cực tím sáng loáng. Mặt bên của xe được treo một bức tranh có thể là hình ảnh của các thần linh, các nhân vật trong thần thoại, các thiếu nữ trong tranh cổ, hay những nàng gheisa mặc kimono… Những chiếc xe Dekotora giống như của ông Junichi Tajima là một nét văn hóa với lịch sử khoảng 50 năm ở Nhật Bản. Có thể nói đây là một cái “mốt”, một cái “mốt” rất thời thượng nhưng lại mang phong cách văn hóa truyền thống, thể hiện tinh thần yêu nghệ thuật của những người lái xe.
Được biết, Dekotora được cánh lái xe hoặc công nhân vận tải Nhật Bản ưa thích và phổ biến rộng rãi. Phong trào trang trí xe tải bắt đầu nổi lên rầm rộ từ năm 1975 sau khi bộ phim 10 tập “Torakku Yaro” của đạo diễn Toei trình chiếu. Phim nói về một người làm nghề trang trí xe tải rong ruổi khắp Nhật Bản trên một chiếc xe được trang hoàng lộng lẫy, đã nhanh chóng thu hút sự chú ý của mọi người, được cả người già lẫn trẻ em yêu thích. Sau đó phong trào trang trí xe tải nổi lên khắp nước Nhật. Ở thời kỳ hoàng kim, có tới hàng ngàn chiếc xe Dekotora chạy khắp các con đường từ Hokkaido ở miền Bắc cho đến Kyushu ở miền Nam, tuy nhiên hiện Dekotora chỉ còn tồn tại khoảng 500-600 chiếc.
 |
| Những chiếc xe Dekotora “độc lạ” ở Nhật Bản |
Niềm tự hào của người lái xe
Thực tế những chiếc xe này được người Nhật Bản độ lên toàn bộ. Tùy vào sức sáng tạo của mỗi người mà những chiếc xe tải cũ kỹ, phổ thông biến thành những chiếc xe có một không hai, nhìn xa chẳng khác gì những con quái thú đang băng băng trên đường quốc lộ. Từ một chiếc xe khô cứng buồn tẻ, nay được trang trí đẹp đẽ sống động, chiếc xe bỗng trở thành một cái gì thân thiết quý báu của người lái xe. Thậm chí, có người quá mê xe, bao nhiêu tiền dành dụm cũng đem ra để trang trí xe, lúc nào cũng chỉ nghĩ đến xe, lúc nào cũng chỉ lo cho xe mà quên cả lo cho mình hay cho gia đình!
Được biết, những người lái xe Dekotora luôn tự hào và có một niềm đam mê tột cùng đối với nghệ thuật xe tải trang trí này. Điển hình như ông Junichi Tajima, người đứng đầu Utamaro Kai-hiệp hội những người đam mê xe Dekotora nói: “Tôi có 3 chiếc chiếc xe Dekotora và tôi dành 35 năm cuộc đời để hoàn thành chúng. Chúng đối với tôi giống như một phần máu thịt, tôi coi nó là con cái, là anh em, là gia đình và nó chiếm trọn trái tim tôi”.
Hay một thành viên khác trong hội Utamaro Kai có tên là Yoshikazau Yamada chia sẻ về chiếc Dekotora của mình: “Chiếc xe tải của tôi có tên là Ryujinmaru. Số tiền mà tôi chi cho nó có thể mua được một ngôi nhà. Giờ đây ước mơ của tôi đã thành hiện thực và tôi chưa bao giờ cảm thấy hối hận về điều ấy. Nó là một kiệt tác nghệ thuật và tôi yêu mọi thứ chiếc xe của tôi, yêu từng bộ phận do chính tay tôi thiết kế nên”.
Được biết, hiệp hội Utamaro Kai của ông Junichi Tajima đã làm rất nhiều công việc từ thiện, tình nguyện cứu trợ trên khắp Nhật Bản. Khi sóng thần xảy ra sáu năm trước, họ cùng với những chiếc xe Dekotora đã dong duổi khắp miền Bắ Nhật Bản khoảng 50 lần để cung cấp thực phẩm, nước uống và các đồ dùng thiết yếu, thậm chí họ còn nấu ăn cho người bị nạn. “Chúng tôi muốn sử dụng những chiếc xe Dekotora để giúp mọi người quên dần đi những mất mát đau thương mà sóng thần để lại, đồng thời truyền cảm hứng cho cộng đồng xã hội cùng chung tay giúp đỡ, cứu trợ những người gặp nạn”, ông Junichi Tajima chia sẻ.
Công lao của những người mê trang trí xe tải cũng được đền bù khi cộng đồng những người Nhật say mê Dekotora đánh giá cao công việc trang trí xe tải này, coi đó không chỉ đơn thuần là một phương tiện chuyên chở, mà là những tác phẩm nghệ thuật mang tính biểu cảm, một nét văn hóa quý giá cần bảo tồn và phát huy. Họ thường tổ chức những cuộc họp thường niên để phát huy phong trào trang trí xe, để những người mê làm đẹp cho xe có dịp khoe “tác phẩm di động” của mình. Thường thì những chiếc xe tải đẹp còn được trao giải và trưng bày ở địa phương cho mọi người chiêm ngưỡng.
 |
| Những chiếc xe Dekotora “độc lạ” ở Nhật Bản |
Không giới hạn về thời gian và chi phí
Để tạo nên một chiếc xe Dekotora, chưa bao giờ có sự giới hạn thời gian và tiền bạc. Những người chơi xe có thể chi tới khoảng 100.000 USD cho chiếc Dekotora của mình. Tuy nhiên, số tiền này không phải trả tất cả cùng một lúc mà được chi tiêu phát triển theo thời gian, có nghĩa là vào từng giai đoạn thay đổi phong cách trang trí xe theo ý thích. Việc sửa đổi, thay thế không hạn chế ở trên thùng xe, nội thất xe hay bên ngoài xe. Điển hỉnh nhất là Chủ tịch Tập đoàn Yuka Maru đã chi tới 150 triệu yen (gần 40 tỷ VND) để trang trí cho những chiếc xe không ngoài mục đích chứng tỏ mình là “tay chơi” có hạng.
Đặc biệt là tiền chi cho những bức tranh ở phần bên của xe tải, mà theo ông Tajima nói rằng, một trong những bức tranh của ông tốn một triệu yên (gần 9.000 USD). Được biết, xe tải không chỉ được gắn những khung đèn rực rỡ chẳng khác gì mặt tiền của một tiệm kim hoàn hay một ngôi đền trong lễ hội, mà còn được trang trí bằng những bức tranh mang tính nghệ thuật.
Nghệ thuật nhưng phải theo quy định
Ở Nhật Bản chính phủ khuyến khích trào lưu này. Chỉ cần phù hợp với văn hóa, làm đúng quy định thì bất kỳ ai đam mê đều có thể thỏa sức dong duổi với con quái thú của mình. Cụ thể, những sửa đổi của Dekotora yêu cầu không vi phạm các quy tắc lái xe an toàn có hiệu lực tại Nhật Bản. Tấm đỡ va thường xuất hiện lớn hơn và dài hơn, và mái xe vẫn đủ để giữ an toàn cho người lái xe, hành khách và người sử dụng phương tiện đường bộ khác. Khi thêm nhiều thuộc tính chiếu sáng, nó vẫn phải được đảm bảo không làm lóa mắt các chủ phương tiện khác khi lưu thông, các hình trang trí bên ngoài cũng nằm trong những chủ đề đồ họa nói chung là những hình ảnh có chủ đề động vật, hoa, con người, biểu tượng tôn giáo hoặc hình ảnh động...
Được biết, những chiếc xe chạy trên đường ở Nhật cũng như ở bất cứ quốc gia nào khác đều phải được đem đi “xét xe” hàng năm. Những chiếc xe “Dekotora” cũng phải đem đi xét định kỳ, nếu có những bộ phận trang trí quá khổ sẽ phải bị tháo gỡ theo đúng quy định.
 |
| Những chiếc xe Dekotora “độc lạ” ở Nhật Bản |
Có thể nói, Dekotora trong bản chất là một môn nghệ thuật rất đáng được coi trọng, nó thể hiện tinh thần yêu cái đẹp của người lái xe. Đó là những tác phẩm nghệ thuật di động, làm đẹp cho những con đường, thể hiện một nét văn hóa độc đáo của người Nhật. Tuy nhiên thực trạng đáng tiếc hiện nay là những kẻ ít văn hóa nhưng nhiều tiền của đã làm sai lệch ý nghĩa của bộ môn nghệ thuật này. Cậy nhiều tiền, họ đã tạo ra những chiếc xe thật diêm dúa, phản nghệ thuật.../.
