Đề xuất tiêu chí cho 20 dự án quốc gia thực hiện 'Công - Tư đồng kiến quốc'

Tìm ra công thức phối hợp công tư tốt nhất từ 20 dự án đầu tiên

Nhằm hiện thực hóa yêu cầu tổ chức chương trình "Toàn cảnh Kinh tế tư nhân (KTTN) Việt Nam” bảo đảm thực chất, hiệu quả của Thủ tướng Chính phủ, Ban IV (Ban Nghiên cứu Phát triển KTTN) đã chính thức triển khai ViPEL với 4 ủy ban phụ trách các lĩnh vực có thế mạnh cạnh tranh quốc gia. Ngày 28/9/2025, Ủy ban IV đã tổ chức họp với mục tiêu đề xuất xây dựng các tiêu chí cho 20 dự án lớn quốc gia đầu tiên để thực hiện thí điểm “Công - Tư đồng kiến quốc”.

Ông Nguyễn Anh Tuấn - Phó Chủ tịch HĐQT Hãng hàng không Vietjet cho biết “Công - Tư đồng kiến quốc” tức là đồng làm chiến lược, đồng thiết kế chính sách và tổ chức thực thi, thực hiện, triển khai. Trên cơ sở đó cần có một tổ chức và thể chế hóa, cơ chế vận hành tổ chức, phải có đại diện nhà nước tham gia như mô hình của Singapore bởi vấn đề quan trọng nhất chính là liên quan đến chính sách. Bên cạnh đó, cần phải đặt ra các mục tiêu nội địa hóa, làm sao để doanh nghiệp tư nhân (DNTN) có thể tham gia đóng góp nhiều nhất có thể.

Bà Phạm Thị Ngọc Thủy - Giám đốc Văn phòng Ban IV, thư ký ViPEL cho biết, những dự án đầu tiên thuộc danh mục 20 dự án lớn quốc gia do ViPEL thí điểm phải có lợi ích kép công - tư, tức là dự án phải tạo ra giá trị rõ ràng cho cả cộng đồng (thúc đẩy tăng trưởng, tạo việc làm, an sinh xã hội) và mang lại hiệu quả kinh tế bền vững cho khu vực tư nhân; Tính tiên phong lan tỏa, tính khả thi và sự cam kết thực hiện.

Chưa kể, hiện nay đang đặt ra bài toán doanh nghiệp Việt Nam cần phải chủ động hơn trong việc làm chủ thay vì bị động như hiện nay; phải phát huy lợi thế cạnh tranh của địa phương hoặc là một số nhóm địa phương rồi tạo ra những tính liên kết cùng một cách hiệu quả.

Một vấn đề nữa theo bà Thủy cũng cần phải đặt ra là con số 20 dự án quốc gia với 200 dự án cấp tỉnh, 2.000 dự án cấp cơ sở có gắn kết với nhau hay không, tức là các dự án cấp tỉnh, cấp cơ sở có thể là cấu phần của 20 dự án cấp quốc gia hay không. Và cho rằng, có thể về lâu dài, các dự án cấp tỉnh, cơ sở sẽ liên quan, thuộc về cấu phần của 20 dự án quốc gia để có thể tập trung năng lực, thực hiện các dự án để đóng góp cho mục tiêu tăng trưởng 2 con số ở các địa phương cũng như tầm quốc gia.

Ông Nguyễn Anh Tuấn khẳng định, điều quan trọng là tìm ra tiêu chí cho 20 dự án quốc gia đầu tiên để thực hiện; Từ 20 dự án này sẽ tạo hành lang pháp lý, tạo cơ chế chính sách để dẫn dắt, lan tỏa cho các dự án khác và các dự án nằm trong danh sách sẽ có cơ chế ưu tiên đặc biệt để triển khai thông suốt, có báo cáo định kỳ hàng tháng để tìm ra công thức phối hợp công tư tốt nhất nhưng “không thể cứ nghĩ rằng dự án to, vốn đầu tư lớn mới là dự án quốc gia” - ông Tuấn nhấn mạnh.

20 dự án quốc gia cần có tiêu chí “hiệu ứng cao”

Ông Nguyễn Anh Tuấn nêu thực trạng, thực tế, các dự án lớn ở Việt Nam đa số là do các DN Việt tham gia vào các công đoạn nhưng tổng thầu thường là các DN quốc tế vì hồ sơ năng lực của họ tốt hơn. Do đó, với 20 dự án lớn quốc gia cần phải xây dựng được năng lực chủ đầu tư ở các khía cạnh về tầm nhìn và nhận diện ra cơ hội, từ đó xây dựng được hệ thống và nhìn ra được DN làm tổng thầu…

“20 dự án lớn phải có 20 chủ đầu tư mang tính chất dẫn dắt mới tạo ra các tổng thầu và tìm ra các nhà thầu. 20 chủ đầu tư này phải hướng vào các dự án có tầm chiến lược quốc gia, có lợi cho quốc gia, có lợi thế cạnh tranh quốc gia và nằm trong các lĩnh vực vốn là lợi thế, đã có tài nguyên để thực hiện” - ông Tuấn nói đồng thời lưu ý: “Tài nguyên quốc gia cần phải được hiểu rộng hơn như sức tiêu dùng, sức mua của 100 triệu người dân cũng là một tài nguyên”.

Ông Trần Trọng Kiên - Chủ tịch Hội đồng tư vấn du lịch cho rằng, việc chọn dự án quốc gia cần dựa trên 2 trục, gồm “tầm ảnh hưởng của dự án; sự dễ dàng thực hiện của dự án và đạt được hiệu ứng cao” để làm sao khi triển khai những dự án mới có khả năng thực thi, có tác động đến ngành nghề, lĩnh vực của dự án đó.

Chia sẻ kỹ hơn về 2 trục này, đại diện một DN trong lĩnh vực du lịch cho biết, ví dụ ở Singapore, khi tiến hành xây dựng Marina Bay Sands (tổ hợp đã thay đổi diện mạo du lịch của Singapore - PV), quốc gia này đã xây dựng 3 trục gồm “tác động kinh tế, tác động xã hội và tác động đến thương hiệu quốc gia”. Sau đó xác định cụ thể nguồn lực đầu tư của khối tư nhân như sẽ đầu tư bao nhiêu, các chuyên gia tham gia cụ thể ra sao; Nguồn lực công sẽ là đầu tư công (vào giải phóng mặt bằng) và thiết kế chính sách như thế nào…

Đề xuất tiêu chí 20 dự án quốc gia đầu tiên, bà Nguyễn Đỗ Quyên - Phó Tổng Giám đốc FPT Retail cho rằng, mục tiêu của dự án cần phải cân nhắc yếu tố “sát dân, gần dân”, dự án không cần đầu tư quá lớn, công nghệ quá cao siêu nhưng cần phải đặt ra yêu cầu như mong muốn Tổng bí thư Tô Lâm đã nhắc đến gần đây “nhiều nụ cười của nhân dân hơn”. Các dự án có thể “làm ngay lập tức” nhờ vào hành lang pháp lý hiện hữu hoặc ít nhất đã có 50% hành lang pháp lý đã được đề cập đến.

Đặc biệt, bà Quyên cho rằng, từ Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân và Nghị quyết 282/NQ-CP của Chính phủ về ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 72-NQ/TW có thể đặt ngay ra một bài toán (dự án) phối hợp công tư.

Cụ thể, theo bà Quyên, Nghị quyết 72 đặt ra mục tiêu “từ năm 2026, người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần” từ đó, đề xuất đưa tiêu chí người dân được khám sức khỏe miễn phí làm dự án đầu tiên thực hiện công - tư phối hợp. Trong đó, khối y tế tư nhân xem xét có thể tham gia vào dự án này như thế nào. Ví dụ, hệ thống nhà thuốc Long Châu (của FPT Retail) sẵn sàng đóng góp 70.000 dược sĩ và thực hiện cấp phát thuốc cho nhân dân. Bà Quyên khẳng định, nếu dự án này được thực thi và thực thi hiệu quả sẽ mang lại hiệu ứng rất lớn.