Đề xuất táo bạo

Tuy nhiên, theo đánh giá của cơ quan chức năng, sau 4 năm thực hiện, TP chưa nhận được kết quả như mong đợi do nhiều vướng mắc từ bộ, ngành. Hầu hết chính sách đặc thù về quản lý tài chính nhằm tăng nguồn thu như cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước, nguồn thu từ đấu giá tài sản công chưa thể thực hiện.

Thế nên trong dự thảo nghị quyết chính sách thí điểm tạo động lực phát triển TP HCM (thay Nghị quyết 54/2017 về cơ chế đặc thù), vừa được UBND TP HCM gửi Chính phủ. TP HCM tiếp tục đề xuất nhiều cơ chế đặc thù mới để tăng nguồn thu, thậm chí đây được đánh giá là những đề xuất táo bạo hơn. Các đề xuất trên được đưa ra trong bối cảnh tăng trưởng của TP HCM giảm mạnh 20 năm qua từ 10,2% giai đoạn 1996 - 2010 còn 6,41% giai đoạn 2016 - 2020.

Có thể kể, để tăng nguồn thu ngân sách, TP xin thí điểm thu thuế với quyền sử dụng đất và sở hữu tài sản trên đất của bất động sản thứ hai trở lên. Phương thức này được cho là sẽ hạn chế việc đầu cơ bỏ hoang nhà, đất trong dự án bất động sản, gây lãng phí nguồn lực xã hội, đồng thời là cơ sở để xây dựng chính sách chung sau này. TP đề xuất được hưởng trọn nguồn thu từ thuế nhà đất thứ hai cũng như các phí mới mà TP thí điểm.

Đối với quản lý đầu tư, TP đề xuất cơ chế riêng về quy trình thủ tục đầu tư; giao, cho thuê đất; lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư... để TP huy động thêm nguồn lực tư nhân. Hiện TP muốn xã hội hoá đầu tư, nhưng nhiều nội dung không phù hợp quy định Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công - tư.

TP đề nghị được phân cấp nhiều nội dung về quản lý đô thị, tài nguyên môi trường thuộc thẩm quyền của Trung ương như: điều chỉnh cục bộ quy hoạch đô thị; lập nhiệm vụ và đồ án quy hoạch chi tiết; quyết định các vấn đề về xây dựng nhà ở thương mại, nhà ở xã hội, nhà tái định cư, xử lý chung cư cũ, nhà trên và ven kênh rạch vì đang vướng mắc ở nhiều luật như Luật Nhà ở, Xây dựng, Đấu thầu, Đất đai...

Về tổ chức bộ máy, TP xin tự quyết việc tổ chức lại, giải thể, thành lập đơn vị sự nghiệp công; lập Sở An toàn thực phẩm; quyết định số lượng cán bộ, công chức, người hoạt động không chuyên trách tại xã, phường.

Theo chính quyền TP HCM, việc phân quyền giúp tăng tính chủ động, đơn giản hoá thủ tục cho doanh nghiệp, cũng như giảm tải gánh nặng cho Trung ương. Cơ chế đặc thù không làm ảnh hưởng điều hành chung của Chính phủ và lợi ích của địa phương khác, mà tăng tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền đô thị TP HCM.

Nhiều ý kiến đánh giá những đề xuất trên của TP HCM là táo bạo, nhưng có căn cứ. Bởi TP lớn nhất cả nước có những đặc thù riêng, nên có những chính sách như đánh thuế với bất động sản thứ hai, có thể sẽ phù hợp. Những chính sách đặc thù như trên nếu được thí điểm áp dụng ở TP HCM thì có thể không chỉ được cho TP, mà sau đó còn là căn cứ để Trung ương xem xét cân nhắc có nên mở rộng phạm vi áp dụng cho cả nước hay không.