Chưa rõ về căn cứ pháp lý
Bộ Tài chính đang soạn thảo Dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 126/2020/NĐ-CP quy định chi tiết Luật Quản lý thuế và Nghị định 123/2020/NĐ-CP về hóa đơn, chứng từ. Tiếp tục góp ý về Dự thảo này, VCCI cho biết, tại Điều 1.2 Dự thảo bổ sung Điều 7.5.k.1 Nghị định 126/2020/NĐ-CP quy định các sàn TMĐT có chức năng đặt hàng trực tuyến có nghĩa vụ kê khai, nộp thuế thay cho người bán trên sàn là cá nhân (bao gồm cả trong nước và nước ngoài) có nhiều điểm cần phải xem xét lại.
Cụ thể, VCCI cho rằng, quy định về trách nhiệm kê khai, nộp thuế thay của sàn TMĐT dường như chưa có căn cứ pháp lý rõ ràng. Bởi, Nghị định 126/2020/NĐ-CP và Dự thảo sửa đổi Nghị định 126/2020/NĐ-CP là các văn bản quy định chi tiết của Luật Quản lý thuế 2019. Theo Điều 11 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, văn bản quy định chi tiết chỉ được quy định nội dung được giao. Tuy nhiên, qua rà soát sơ bộ, Luật Quản lý thuế 2019 không quy định về việc sàn TMĐT phải kê khai, nộp thuế thay cho người bán là cá nhân trên sàn.
Mặt khác, dự thảo có viện dẫn đến Nghị định 52/2013/NĐ-CP và Nghị định 85/2021/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 52/2013/NĐ-CP. Tuy nhiên, đơn vị đại diện cộng đồng doanh nghiệp cho biết, Nghị định 52/2013/NĐ-CP và Nghị định 85/2021/NĐ-CP đều không quy định trách nhiệm kê khai, nộp thuế thay của sàn TMĐT. Trong đó, Điều 37.7 Nghị định 52/2013/NĐ-CP quy định trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ thuế từ hoạt động kinh doanh của người bán thuộc về chính người bán. Còn Nghị định 85/2021/NĐ-CP chỉ quy định trách nhiệm của sàn TMĐT về việc thông báo nghĩa vụ thuế của người bán nước ngoài trên sàn. “Như vậy, quy định tại Dự thảo về nghĩa vụ kê khai, nộp thuế thay của sàn TMĐT là chưa có căn cứ pháp lý rõ ràng” – VCCI cho biết.
Bên cạnh đó, VCCI cũng cho rằng, quy định tại Dự thảo nêu trên không thống nhất với quy định tại Luật Thuế thu nhập cá nhân, Luật Thuế giá trị gia tăng về chủ thể có trách nhiệm kê khai, nộp thuế của người bán trên sàn TMĐT.
“Quy định về trách nhiệm kê khai, nộp thuế thay của các sàn TMĐT có chức năng đặt hàng trực tuyến tại Dự thảo có tính chất bắt buộc, do đó trách nhiệm đại diện trong trường hợp này sẽ phát sinh một cách bắt buộc (không tự nguyện) và tự động (không cần có văn bản ủy quyền). Căn cứ đại diện này không phù hợp với bất kỳ căn cứ phát sinh đại diện nào theo pháp luật dân sự” – VCCI nhấn mạnh.
Chưa phù hợp với hoạt động của sàn TMĐT
Ngoài ra, VCCI cho rằng, quy định về trách nhiệm kê khai, nộp thuế thay của sàn TMĐT chưa phù hợp với hoạt động của sàn TMĐT.
Thứ nhất, về vai trò, sàn TMĐT có thể được coi là nền tảng trung gian kết nối người mua và người bán. Sàn TMĐT là một hình thức “chợ”, nhưng thực hiện trên không gian mạng. Lúc này, sàn TMĐT có vai trò như ban quản lý “chợ” trên nền tảng của mình, xây dựng quy chế hoạt động; kiểm tra, giám sát người bán và hỗ trợ cơ quan chức năng xử lý người bán có hành vi vi phạm; hỗ trợ người mua trong việc giải quyết tranh chấp; một số nghĩa vụ khác. Cần lưu ý rằng trách nhiệm về chất lượng, thông tin, quảng cáo về sản phẩm, hàng hóa… thuộc về người bán.
Thứ hai, về việc kiểm soát dòng tiền thanh toán, nhiều sàn TMĐT có chức năng đặt hàng không thu nhận toàn bộ dòng tiền trong tất cả các giao dịch qua sàn, vì sàn sẽ không nhận được tiền của người mua hàng nếu họ thanh toán bằng tiền mặt. Khi các giao dịch trên sàn được thanh toán bằng tiền mặt, tiền hàng sẽ chuyển từ người mua qua đơn vị vận chuyển (thông qua shipper) về người bán. Hoặc ngược lại, shipper sẽ trả trực tiếp cho người bán và nhận lại tiền từ người mua.
Bên cạnh đó, việc yêu cầu các sàn TMĐT kê khai, nộp thuế thay cho người bán sẽ tạo ra áp lực rất lớn tài chính cho sàn khi phải ứng trước một khoản tiền thuế từ người bán phải đóng (thực tế, các giao dịch thanh toán tiền mặt hiện đang chiếm ưu thế (86%)) và áp lực về hoạt động khi phải thực hiện việc thu lại số tiền thuế của người bán. Trong nhiều trường hợp, sàn TMĐT không có đủ công cụ cũng như quyền lực để thực thi yêu cầu người bán trả lại tiền thuế mà sàn đã đóng thay. Điều này sẽ gây khó khăn rất lớn cho hoạt động của sàn TMĐT.
Có thể thấy, các sàn TMĐT có chức năng đặt hàng trực tuyến chỉ là đơn vị trung gian giữa người bán và người mua, vì vậy yêu cầu các sàn TMĐT có trách nhiệm kê khai, nộp thuế thay cho người bán là chưa phù hợp với bản chất hoạt động của mô hình này đồng thời gây khó khăn rất lớn cho các sàn TMĐT. Chưa kể, đây còn có thể trở thành gánh nặng chi phí tuân thủ và nhiều khó khăn, trở ngại trong quá trình thực hiện.
“Do vậy, đề nghị cơ quan soạn thảo bỏ quy định yêu cầu sàn TMĐT có chức năng đặt hàng trực tuyến thực hiện trách nhiệm kê khai, nộp thuế thay người bán hàng trên sàn. Việc kê khai, nộp thuế thay chỉ nên thực hiện trên cơ sở ủy quyền của pháp luật dân sự” – VCCI kiến nghị.
