Đề xuất mở rộng thẩm quyền ban hành văn bản cho cấp huyện, xã

Ảnh minh họa.
Ảnh minh họa.
(PLVN) - Một trong những quy định đổi mới của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) năm 2015 là chỉ cho phép chính quyền cấp huyện, cấp xã ban hành văn bản để quy định những vấn đề được luật giao. Tuy nhiên, trong quá trình nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật đã có một số ý kiến đề nghị mở rộng thẩm quyền ban hành văn bản cho chính quyền cấp huyện, xã.

Chưa phát huy tính chủ động, sáng tạo của địa phương?

Điều 30 Luật Ban hành VBQPPL năm 2015 quy định: “HĐND cấp huyện, cấp xã ban hành nghị quyết, UBND cấp huyện, cấp xã ban hành quyết định để quy định những vấn đề được luật giao”. Quy định này được phân tích là chỉ khi luật trực tiếp giao thì chính quyền cấp huyện, cấp xã mới được ban hành VBQPPL nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập, sai sót trong việc ban hành VBQPPL của cấp huyện, cấp xã vốn tồn tại lâu nay.

Dẫn chứng từ công tác ban hành VBQPPL của TP Hà Nội cho thấy, từ năm 2015 đến hết tháng 7/2018, thành phố đã ban hành gần 4.500 VBQPPL. Trong đó, HĐND, UBND thành phố đã ban hành 216 VBQPPL; các quận, huyện, thị xã ban hành 813 văn bản và cấp xã, phường, thị trấn ban hành 3.390 văn bản.

Qua kiểm tra cho thấy, các văn bản được ban hành đúng thẩm quyền, nội dung phù hợp với pháp luật, đáp ứng được yêu cầu quản lý nhà nước của địa phương và thành phố. Tuy nhiên, trong đợt giám sát gần đây của Đoàn Đại biểu Quốc hội TP Hà Nội “về việc thực hiện pháp luật về ban hành VBQPPL trên địa bàn TP Hà Nội giai đoạn 2015 - 2018” đã phát hiện tới 116 văn bản có sai sót về căn cứ pháp lý, thể thức, kỹ thuật trình bày khi kiểm tra 1.422 văn bản tại 23 quận, huyện, thị xã.

Qua hơn 3 năm triển khai thi hành, hiện có ý kiến cho rằng, quy định trên không phù hợp với yêu cầu thực tiễn xã hội. Bởi theo quy định của Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương thì hệ thống cơ quan hành chính nhà nước được tổ chức 4 cấp gồm Trung ương, tỉnh, huyện, xã.

Về nguyên lý chung thì VBQPPL là công cụ để quản lý, điều chỉnh các quan hệ xã hội phù hợp với yêu cầu thực tế của địa phương. Vì vậy, Luật quy định HĐND, UBND cấp huyện, cấp xã chỉ được ban hành VBQPPL để quy định những vấn đề được luật giao là chưa phát huy tính chủ động, sáng tạo của địa phương.

Loại ý kiến khác thì cho rằng Luật Tổ chức chính quyền địa phương quy định thẩm quyền của cấp huyện, cấp xã rất rộng và cũng là luật giao nên chính quyền cấp huyện, cấp xã có thẩm quyền ban hành VBQPPL. Thực tế cho thấy, có một số luật chuyên ngành như Luật Đất đai, Luật Ngân sách Nhà nước ghi rất rõ cấp huyện và cấp xã thực hiện những nhiệm vụ gì nhưng có những trường hợp giao gián tiếp như trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương chỉ quy định mang tính chất nguyên tắc về thẩm quyền của cấp huyện và cấp xã mà không quy định chi tiết nên khi thực hiện gặp nhiều khó khăn, vướng mắc.

Còn ý kiến băn khoăn

Tuy nhiên, vướng mắc lớn nhất hiện nay các địa phương cần tháo gỡ chính là nhiều nội dung luật không giao hoặc chưa giao cho chính quyền cấp huyện, xã, nhưng thực tế hoạt động phát triển kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng trên địa bàn cần thiết phải ban hành các VBQPPL về nội dung này để tăng tính chủ động, sáng tạo trong điều kiện đặc thù của từng địa phương.

Điển hình, tại đợt giám sát của Đoàn Đại biểu Quốc hội TP Hà Nội, nhiều ý kiến kiến nghị nên nghiên cứu, sửa đổi Luật Ban hành VBQPPL theo hướng sửa đổi thẩm quyền ban hành VBQPPL cho chính quyền cấp huyện, xã theo hướng mở hơn, không chỉ trong giới hạn những vấn đề được luật giao.

Ngoài ra, qua lấy ý kiến vào quá trình sửa đổi, bổ sung Luật năm 2015, một số ý kiến cho rằng quy định “HĐND cấp huyện, cấp xã ban hành nghị quyết, UBND cấp huyện, cấp xã ban hành quyết định để quy định những vấn đề được luật giao” mâu thuẫn với cơ chế kiểm tra, xử lý văn bản.

Cụ thể, trong thực tế có nhiều trường hợp cấp huyện, cấp xã cần phải ban hành văn bản để điều hành, quản lý xã hội nên phải ban hành văn bản áp dụng pháp luật nhưng trong đó có chứa quy phạm pháp luật. Những văn bản này theo quy định cần phải xử lý vì có dấu hiệu trái pháp luật do ban hành không đúng thẩm quyền, trái về hình thức văn bản.

Trên cơ sở đó, đã có đề nghị nghiên cứu, ngoài trường hợp được luật giao thì nên quy định cho cấp huyện được quyền ban hành VBQPPL để quy định các chính sách đặc thù, các biện pháp để phát triển kinh tế - xã hội của địa phương phù hợp với nhu cầu, điều kiện thực tế ở địa phương. Tuy nhiên, có ý kiến băn khoăn khi thời điểm ban hành luật năm 2015 đã phải hết sức cố gắng để hạn chế thẩm quyền nhằm giảm thiểu các sai sót trong ban hành văn bản của chính quyền cấp huyện, cấp xã.

Về vấn đề này, Vụ Các vấn đề chung về xây dựng pháp luật đã báo cáo Lãnh đạo Bộ Tư pháp cho ý kiến chỉ đạo việc tiếp thu, chỉnh lý trong dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành VBQPPL. Bên cạnh đó, để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật, Bộ Tư pháp cần đề xuất sửa Luật Tổ chức chính quyền địa phương, trong đó sửa đổi quy định về thẩm quyền của cấp huyện, cấp xã để bảo đảm thống nhất với quy định của luật năm 2015.

Tin cùng chuyên mục

Chiều 19/12, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh trao 20 máy tính do Bộ Tư pháp Việt Nam tặng Bộ Tư pháp Lào

Nồng ấm mối quan hệ Tư pháp Việt Nam - Lào

(PLVN) - Chuyến công tác nước ngoài đầu tiên ở cương vị Bộ trưởng Bộ Tư pháp Việt Nam của Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh đến Lào thật đặc biệt và cả nhiều cảm xúc. Hội nghị Tư pháp các tỉnh có chung đường biên giới Việt Nam – Lào mở rộng lần thứ 6 diễn ra tại thủ đô Vientiane, Lào kỳ vọng sẽ tiếp tục là sợi dây kết nối bền chặt mối quan hệ hợp tác, gắn bó, phát triển về công tác tư pháp và pháp luật giữa hai Bộ Tư pháp Việt Nam- Lào.

Đọc thêm

Báo Pháp luật Việt Nam trao tặng 'Mái ấm Tư pháp' ở Hậu Giang

Báo Pháp luật Việt Nam trao tặng 'Mái ấm Tư pháp' ở Hậu Giang
(PLVN) -  Chiều 18/12, Báo Pháp luật Việt Nam phối hợp Ngân hàng TMCP Quân đội (MB) và Trường Cao đẳng Luật Miền Nam trao tặng “Mái ấm Tư pháp” cho chị Nguyễn Thị Nhung (nhân viên Trường Cao đẳng Luật miền Nam) tại khu vực 6, phường IV, TP Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang.

Hội đàm giữa hai Bộ Tư pháp Việt Nam- Lào: Vun đắp, phát triển mối quan hệ truyền thống, gắn bó

Toàn cảnh Hội đàm
(PLVN) - Chiều 18/12, trong chương trình thăm luân phiên Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào và tham dự Hội nghị tư pháp các tỉnh có chung đường biên giới Việt Nam – Lào lần thứ 6 mở rộng tại Lào, Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh đã Hội đàm với Bộ trưởng Tư pháp Lào Phây-vy Sỉ-bua-lị-pha. Cùng tham dự có Thứ trưởng Bộ Tư pháp Lào Đc Kệt Sạ Ná-Phôm Mạ Chăn. Về phía Việt Nam có Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Khánh Ngọc.

Khẩn trương rà soát pháp luật chịu tác động của việc sắp xếp tổ chức bộ máy

Thứ trưởng Trần Tiến Dũng phát biểu tại cuộc họp.
(PLVN) - Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc rà soát, đề xuất sửa đổi, bổ sung các luật, nghị quyết liên quan để thực hiện sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy trình Quốc hội tại Kỳ họp bất thường tháng 2/2025, sáng 18/12, Bộ Tư pháp tổ chức cuộc họp để triển khai ý kiến chỉ đạo trên. Thứ trưởng Trần Tiến Dũng chủ trì cuộc họp.

Đoàn Đại biểu Quốc hội Đồng Nai giám sát việc thực hiện chính sách pháp luật trong công tác thi hành án dân sự

Đoàn Đại biểu Quốc hội Đồng Nai giám sát việc thực hiện chính sách pháp luật trong công tác thi hành án dân sự
(PLVN) - Sáng 17/12, Đoàn giám sát của đoàn Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tỉnh Đồng Nai do ông Quản Minh Cường – Phó Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh, làm trưởng đoàn đã có buổi làm việc với Cục Thi hành án dân sự (THADS) tỉnh về việc thực hiện chính sách pháp luật trong công tác THADS từ ngày 1/10/2020 đến ngày 30/9/2024.

Ghi nhận những đóng góp tích cực của công tác tư pháp

Toàn cảnh hội nghị.
(PLVN) - Tại Hội nghị toàn quốc triển khai công tác tư pháp năm 2025, nhiều đại biểu đánh giá công tác tư pháp ngày càng thể hiện được vai trò, vị thế, đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của Bộ, ngành, địa phương đồng thời đưa ra các kiến nghị, đề xuất cụ thể để đưa công tác tư pháp tiếp tục đạt nhiều kết quả tích cực.

Chị Lưu Thị Thu Huyền: Hơn 20 năm tận tuỵ đưa pháp luật đến với người dân thành phố Cảng

Trưởng phòng PBGDPL Lưu Thị Thu Huyền (ngoài cùng bên trái) phát tờ gấp tuyên truyền phòng, chống khai thác IUU cho ngư dân tại cảng cá Trân Châu, huyện Cát Hải.
(PLVN) - Ở Hải Phòng nói đến công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật, dù ở cấp xã hay cấp huyện, mọi người đều nhắc đến chị Lưu Thị Thu Huyền – Trưởng phòng Phổ biến, giáo dục pháp luật , Sở Tư pháp TP Hải Phòng . Người cán bộ với sự tận tâm, trách nhiệm trong công việc, nỗ lực hết mình để hoàn thành “sứ mệnh” đưa pháp luật đến với người dân.

Triển khai công tác tư pháp năm 2025

Triển khai công tác tư pháp năm 2025
(PLVN) - Sáng 17/12, Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị toàn quốc triển khai công tác tư pháp năm 2025 với hình thức trực tiếp và trực tuyến. Đến dự và phát biểu chỉ đạo Hội nghị có đồng chí Lê Thành Long, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ.

Luật sư công là lựa chọn phù hợp khi phát sinh các tranh chấp về kinh doanh, thương mại

Luật sư Bùi Bảo Ngọc tham gia trợ giúp pháp lý cho người dân tại trụ sở UBND xã Đông Sơn. (Ảnh: B.N)
(PLVN) - Do hoạt động kinh doanh, thương mại không nằm trong phạm vi của trợ giúp pháp lý nên đối với các vụ án có liên quan đến quyền lợi nhà nước, để giải quyết tình trạng khiếu nại tố cáo của người dân, đại diện cho cơ quan nhà nước có chuyên môn sâu để tham gia tranh tụng thì luật sư công là lựa chọn phù hợp hơn trợ giúp viên pháp lý.

Những định hướng quan trọng để Ngành Tư pháp tiếp tục hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao

Tổng Bí thư Tô Lâm và Ban Cán sự đảng Bộ Tư pháp tại buổi làm việc ngày 7.11
(PLVN) -Năm 2024, một sự kiện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng của Bộ, ngành Tư pháp khi nhân Ngày Pháp luật Việt Nam năm 2024, đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm đã có buổi làm việc với Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp. Những chỉ đạo của Tổng Bí thư là những định hướng quan trọng để toàn Ngành tiếp tục nỗ lực, phấn đấu, hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, đưa đất nước vững bước tiến vào kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm nâng cao nhận thức về pháp luật của người dân

Cảnh Hội thảo Đánh giá tình hình triển khai và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện Đề án “Tăng cường năng lực tiếp cận pháp luật của người dân”.
(PLVN) - Chiều 16/12, Bộ Tư pháp tổ chức Hội thảo Đánh giá tình hình triển khai và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện Đề án “Tăng cường năng lực tiếp cận pháp luật của người dân”. Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh và Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật Lê Vệ Quốc chủ trì và điều hành Hội nghị.

Đội ngũ luật sư Chính phủ Canada: Bảo đảm quản lý các vấn đề công phải tuân thủ luật pháp Kỳ 2: Đôi nét về “công ty luật” lâu đời nhất và lớn nhất Canada

Các luật sư ở Canada. (Ảnh minh họa: montreallawyers.com).
(PLVN) - Ở Canada, cơ quan được mô tả là “công ty luật” lâu đời nhất và lớn nhất cả nước chính là Bộ Tư pháp Canada. Bộ này có khoảng 5.000 nhân viên thì trong đó có khoảng một nửa là luật sư. Nửa còn lại là các chuyên gia nhiều lĩnh vực, bao gồm trợ lý pháp lý, nhà khoa học xã hội, quản lý chương trình, chuyên gia truyền thông, nhân viên dịch vụ hành chính, chuyên gia dịch vụ máy tính và nhân viên tài chính.

Việt Nam: Bước đầu hình thành đội ngũ đảm nhiệm nhiệm vụ "luật sư Nhà nước"

Bộ Công an tổ chức bồi dưỡng nâng cao trình độ cho cán bộ pháp chế. (Ảnh: congan.com.vn).
(PLVN) -  Theo nghiên cứu của Viện Chiến lược và Khoa học pháp lý (Bộ Tư pháp), trong tổ chức bộ máy các cơ quan hành chính Việt Nam hiện nay đã hình thành các cơ quan, đơn vị, đội ngũ pháp chế thực hiện các chức năng liên quan đến công tác pháp luật, trong đó có các nhiệm vụ có thể được coi là các nhiệm vụ của “luật sư Nhà nước”.