Đề xuất mở rộng thẩm quyền ban hành văn bản cho cấp huyện, xã

Ảnh minh họa.
Ảnh minh họa.
(PLVN) - Một trong những quy định đổi mới của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) năm 2015 là chỉ cho phép chính quyền cấp huyện, cấp xã ban hành văn bản để quy định những vấn đề được luật giao. Tuy nhiên, trong quá trình nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật đã có một số ý kiến đề nghị mở rộng thẩm quyền ban hành văn bản cho chính quyền cấp huyện, xã.

Chưa phát huy tính chủ động, sáng tạo của địa phương?

Điều 30 Luật Ban hành VBQPPL năm 2015 quy định: “HĐND cấp huyện, cấp xã ban hành nghị quyết, UBND cấp huyện, cấp xã ban hành quyết định để quy định những vấn đề được luật giao”. Quy định này được phân tích là chỉ khi luật trực tiếp giao thì chính quyền cấp huyện, cấp xã mới được ban hành VBQPPL nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập, sai sót trong việc ban hành VBQPPL của cấp huyện, cấp xã vốn tồn tại lâu nay.

Dẫn chứng từ công tác ban hành VBQPPL của TP Hà Nội cho thấy, từ năm 2015 đến hết tháng 7/2018, thành phố đã ban hành gần 4.500 VBQPPL. Trong đó, HĐND, UBND thành phố đã ban hành 216 VBQPPL; các quận, huyện, thị xã ban hành 813 văn bản và cấp xã, phường, thị trấn ban hành 3.390 văn bản.

Qua kiểm tra cho thấy, các văn bản được ban hành đúng thẩm quyền, nội dung phù hợp với pháp luật, đáp ứng được yêu cầu quản lý nhà nước của địa phương và thành phố. Tuy nhiên, trong đợt giám sát gần đây của Đoàn Đại biểu Quốc hội TP Hà Nội “về việc thực hiện pháp luật về ban hành VBQPPL trên địa bàn TP Hà Nội giai đoạn 2015 - 2018” đã phát hiện tới 116 văn bản có sai sót về căn cứ pháp lý, thể thức, kỹ thuật trình bày khi kiểm tra 1.422 văn bản tại 23 quận, huyện, thị xã.

Qua hơn 3 năm triển khai thi hành, hiện có ý kiến cho rằng, quy định trên không phù hợp với yêu cầu thực tiễn xã hội. Bởi theo quy định của Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương thì hệ thống cơ quan hành chính nhà nước được tổ chức 4 cấp gồm Trung ương, tỉnh, huyện, xã.

Về nguyên lý chung thì VBQPPL là công cụ để quản lý, điều chỉnh các quan hệ xã hội phù hợp với yêu cầu thực tế của địa phương. Vì vậy, Luật quy định HĐND, UBND cấp huyện, cấp xã chỉ được ban hành VBQPPL để quy định những vấn đề được luật giao là chưa phát huy tính chủ động, sáng tạo của địa phương.

Loại ý kiến khác thì cho rằng Luật Tổ chức chính quyền địa phương quy định thẩm quyền của cấp huyện, cấp xã rất rộng và cũng là luật giao nên chính quyền cấp huyện, cấp xã có thẩm quyền ban hành VBQPPL. Thực tế cho thấy, có một số luật chuyên ngành như Luật Đất đai, Luật Ngân sách Nhà nước ghi rất rõ cấp huyện và cấp xã thực hiện những nhiệm vụ gì nhưng có những trường hợp giao gián tiếp như trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương chỉ quy định mang tính chất nguyên tắc về thẩm quyền của cấp huyện và cấp xã mà không quy định chi tiết nên khi thực hiện gặp nhiều khó khăn, vướng mắc.

Còn ý kiến băn khoăn

Tuy nhiên, vướng mắc lớn nhất hiện nay các địa phương cần tháo gỡ chính là nhiều nội dung luật không giao hoặc chưa giao cho chính quyền cấp huyện, xã, nhưng thực tế hoạt động phát triển kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng trên địa bàn cần thiết phải ban hành các VBQPPL về nội dung này để tăng tính chủ động, sáng tạo trong điều kiện đặc thù của từng địa phương.

Điển hình, tại đợt giám sát của Đoàn Đại biểu Quốc hội TP Hà Nội, nhiều ý kiến kiến nghị nên nghiên cứu, sửa đổi Luật Ban hành VBQPPL theo hướng sửa đổi thẩm quyền ban hành VBQPPL cho chính quyền cấp huyện, xã theo hướng mở hơn, không chỉ trong giới hạn những vấn đề được luật giao.

Ngoài ra, qua lấy ý kiến vào quá trình sửa đổi, bổ sung Luật năm 2015, một số ý kiến cho rằng quy định “HĐND cấp huyện, cấp xã ban hành nghị quyết, UBND cấp huyện, cấp xã ban hành quyết định để quy định những vấn đề được luật giao” mâu thuẫn với cơ chế kiểm tra, xử lý văn bản.

Cụ thể, trong thực tế có nhiều trường hợp cấp huyện, cấp xã cần phải ban hành văn bản để điều hành, quản lý xã hội nên phải ban hành văn bản áp dụng pháp luật nhưng trong đó có chứa quy phạm pháp luật. Những văn bản này theo quy định cần phải xử lý vì có dấu hiệu trái pháp luật do ban hành không đúng thẩm quyền, trái về hình thức văn bản.

Trên cơ sở đó, đã có đề nghị nghiên cứu, ngoài trường hợp được luật giao thì nên quy định cho cấp huyện được quyền ban hành VBQPPL để quy định các chính sách đặc thù, các biện pháp để phát triển kinh tế - xã hội của địa phương phù hợp với nhu cầu, điều kiện thực tế ở địa phương. Tuy nhiên, có ý kiến băn khoăn khi thời điểm ban hành luật năm 2015 đã phải hết sức cố gắng để hạn chế thẩm quyền nhằm giảm thiểu các sai sót trong ban hành văn bản của chính quyền cấp huyện, cấp xã.

Về vấn đề này, Vụ Các vấn đề chung về xây dựng pháp luật đã báo cáo Lãnh đạo Bộ Tư pháp cho ý kiến chỉ đạo việc tiếp thu, chỉnh lý trong dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành VBQPPL. Bên cạnh đó, để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật, Bộ Tư pháp cần đề xuất sửa Luật Tổ chức chính quyền địa phương, trong đó sửa đổi quy định về thẩm quyền của cấp huyện, cấp xã để bảo đảm thống nhất với quy định của luật năm 2015.

Đọc thêm

Bộ Tư pháp đẩy mạnh thử nghiệm trợ lý ảo rà soát văn bản quy phạm pháp luật

Toàn cảnh buổi làm việc.
(PLVN) -Ngày 10/3, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh đã chủ trì buổi làm việc với một số đơn vị về kết quả triển khai thử nghiệm Trợ lý ảo rà soát văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) và đề xuất một số dự án công nghệ thông tin phục vụ xây dựng và thi hành pháp luật trong thời gian tới. Thứ trưởng Mai Lương Khôi tham dự buổi làm việc.

Trong tháng 3/2025, phải trình khung pháp lý về tài sản số

(Ảnh minh họa - AFP)
(PLVN) - Theo dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số được Quốc hội thảo luận, cho ý kiến lần đầu tại Kỳ họp thứ 8 tháng 11/2024, tài sản số là tài sản vô hình, được thể hiện dưới dạng dữ liệu số, được tạo ra, phát hành, lưu trữ, chuyển giao, xác thực bởi công nghệ số trên môi trường điện tử và được pháp luật bảo hộ như quyền tài sản phù hợp với quy định pháp luật dân sự, sở hữu trí tuệ và pháp luật khác có liên quan. Tài sản mã hóa là một loại tài sản số.

Giao dịch tiền ảo tại Việt Nam đang tiềm ẩn rất nhiều rủi ro

(Ảnh minh họa)
(PLVN) -Một trong những nội dung của thời đại số được đặc biệt quan tâm trong vài năm gần đây chính là tiền điện tử, tiền kỹ thuật số, tiền ảo. Về việc quản lý đồng tiền này, quan điểm của Việt Nam ngày càng cởi mở, tiện cận hơn với cách tiếp cận của các nước tiên tiến trên thế giới.

Báo Pháp luật Việt Nam hưởng ứng "Tuần lễ áo dài"

Báo Pháp luật Việt Nam hưởng ứng "Tuần lễ áo dài".
(PLVN) - Trong khuôn khổ các hoạt động chào mừng Ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3 và hưởng ứng "Tuần lễ áo dài", Công đoàn Báo Pháp luật Việt Nam phát động cán bộ, phóng viên mặc áo dài trong các ngày làm việc tại cơ quan hoặc tổ chức các sự kiện trong phạm vi đơn vị mình.

Bộ Tư pháp Việt Nam - Bộ Tư pháp Kyrgyzstan: Ký Bản Ghi nhớ hợp tác trong lĩnh vực pháp luật

Trước sự chứng kiến của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Phạm Minh Chính và Thủ tướng Cộng hòa Kyrgyzstan Adylbek Kasimaliev, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Việt Nam Nguyễn Hải Ninh và Bộ trưởng Bộ Tư pháp Kyrgyzstan Ayaz Beatov đã ký Bản Ghi nhớ hợp tác trong lĩnh vực pháp luật giữa Bộ Tư pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Bộ Tư pháp nước Cộng hòa Kyrgyzstan.
(PLVN) -Sáng 06/3, tại Trụ sở Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Việt Nam Nguyễn Hải Ninh và Bộ trưởng Bộ Tư pháp Kyrgyzstan Ayaz Beatov đã ký Bản Ghi nhớ hợp tác trong lĩnh vực pháp luật giữa Bộ Tư pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Bộ Tư pháp nước Cộng hòa Kyrgyzstan trước sự chứng kiến của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Phạm Minh Chính và Thủ tướng Cộng hòa Kyrgyzstan A-đưn-béc Ca-si-ma-li-ép.

Đổi mới mạnh mẽ và tăng cường đầu tư nguồn lực cho công tác xây dựng và thi hành pháp luật

Đồng chí Phan Đình Trạc phát biểu kết luận Hội thảo. (Ảnh: Phương Mai)
(PLVN) - Kết luận Hội thảo khoa học cấp quốc gia sáng 6/3, đồng chí Phan Đình Trạc Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương cho rằng các ý kiến đã nhất trí cao về 8 vấn đề, là nguồn tư liệu tham khảo rất quý, rất phong phú, sâu sắc và toàn diện cho việc xây dựng, hoàn thiện các chủ trương, định hướng của Đảng về xây dựng, thi hành pháp luật.

PGS.TS Tô Văn Hòa: Việc tinh gọn bộ máy theo hướng không tổ chức cấp trung gian là bước đi quan trọng để xây dựng nền hành chính tinh gọn, hiện đại, hiệu lực, hiệu quả

TS Tô Văn Hòa. (Ảnh: Phương Mai)
(PLVN) - Đây là nhấn mạnh của PGS.TS Tô Văn Hòa,  Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Luật Hà Nội tại Hội thảo khoa học cấp quốc gia sáng 6/3. PGS.TS Tô Văn Hòa đề xuất nghiên cứu sửa đổi Hiến pháp năm 2013 liên quan đến các vấn đề tổ chức bộ máy theo Kết luận số 127-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư.

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh: "Cần có tư duy mở, cách làm mới, phù hợp với thực tiễn Việt Nam trong xây dựng và thi hành pháp luật"

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh. Ảnh: P.Mai
(PLVN) - Phát biểu gợi ý phần thảo luận tại Hội thảo khoa học cấp quốc gia "Đổi mới tư duy xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng nhu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới" sáng 6/3, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh nhấn mạnh: "Xây dựng và thi hành pháp luật trong kỷ nguyên mới cần phải có tư duy mở, cách làm mới, phù hợp với thực tiễn Việt Nam” và điều này rất cần các chuyên gia, các nhà khoa học tâm huyết hiến kế. 

GS. TS. Hoàng Thế Liên: “Cần xây dựng một Nghị quyết về Đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới”

GS. TS. Hoàng Thế Liên: “Cần xây dựng một Nghị quyết về Đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới”
(PLVN) - Phát biểu tham luận tại Hội thảo Quốc gia sáng nay (6/3), GS.TS. Hoàng Thế Liên, Nguyên Thứ trưởng thường trực Bộ Tư pháp, Ủy viên Hội đồng khoa học của Ủy ban thường vụ Quốc hội đề nghị, các cơ quan chức năng cần sớm xây dựng dựng một Nghị quyết về Đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới” để cải cách thể chế, pháp luật, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước. 

"Dám thay thế, loại bỏ các luật không còn phù hợp"

Đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương phát biểu khai mạc Hội thảo.
(PLVN) - Ngày 06/3, Bộ Tư pháp phối hợp với Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức Hội thảo khoa học cấp quốc gia "Đổi mới tư duy xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng nhu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới".

Động lực để sớm hoàn thành thắng lợi các mục tiêu chiến lược của Đảng

Tổng Bí thư Tô Lâm và Ban Cán sự Đảng Bộ Tư pháp tại buổi làm việc ngày 7/11/2024.
(PLVN) - Để đất nước vững bước tiến vào kỷ nguyên mới, sớm hoàn thành thắng lợi các mục tiêu chiến lược mà Đảng đã đề ra, thực tiễn nóng bỏng đang đòi hỏi công tác xây dựng pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật ở tầm cao mới, thật sự tạo động lực mạnh mẽ cho phát triển. Đây cũng là yêu cầu cấp thiết của các lãnh đạo Đảng, Nhà nước: Tổng Bí thư Tô Lâm, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn…

Yêu cầu bức thiết của việc đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật

TS. Nguyễn Văn Cương, Viện trưởng Viện Chiến lược và Khoa học pháp lý, Bộ Tư pháp
(PLVN) -Có thể nói, gần 80 năm xây dựng nhà nước kiểu mới kể từ khi nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ làm cuộc Cách mạng tháng Tám năm 1945, giành lại nền độc lập, cũng là gần 80 năm hệ thống pháp luật Việt Nam được xây dựng và từng bước hoàn thiện. Trong mỗi thời kỳ, công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật đều đạt được nhiều thành tựu với những dấu ấn nổi bật. Mặc dù vậy, trước yêu cầu phát triển đất nước mang tính bứt phát trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam, công tác xây dựng và thi hành pháp luật cũng đang đứng trước yêu cầu phải có sự đổi mới căn bản.