Kiến nghị cho phép áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù
Chiều 17/4, UBTVQH cho ý kiến về Tờ trình số 112/TTr-CP ngày 28/3/2024 của Chính phủ về Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Bắc - Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông) - Chơn Thành (Bình Phước).
Thừa ủy quyền của Chính phủ trình bày Tờ trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng cho biết, Dự án cao tốc Bắc - Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông) - Chơn Thành (Bình Phước) là dự án trọng điểm quốc gia.
Việc triển khai Dự án không chỉ tạo động lực, sức lan tỏa, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội khu vực Đông Nam Bộ và Tây Nguyên mà còn góp phần hoàn thiện mạng lưới cao tốc theo quy hoạch liên kết vùng.
Dự án có điểm đầu giao đường Hồ Chí Minh (QL.14) tại Km1915+900, thuộc địa phận huyện Đắk R’Lấp, tỉnh Đắk Nông; điểm cuối kết nối với đường Hồ Chí Minh đoạn Chơn Thành - Đức Hòa, thuộc địa phận thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước. Tổng chiều dài khoảng 128,8km.
Theo quy hoạch, Dự án sẽ có quy mô 4 làn xe hoàn chỉnh; giải phóng mặt bằng thực hiện một lần theo quy mô quy hoạch 6 làn xe. Sơ bộ tổng mức đầu tư khoảng 25.540 tỷ đồng bao gồm 12.770 tỷ đồng vốn nhà nước và 12.770 tỷ đồng vốn do nhà đầu tư huy động.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, Chính phủ đề xuất phân chia Dự án thành 5 dự án thành phần (gồm 1 dự án thành phần đầu tư theo phương thức PPP và 4 dự án thành phần đầu tư công).
Về tiến độ dự kiến, Dự án sẽ tiến hành chuẩn bị đầu tư từ năm 2023, thực hiện Dự án từ năm 2024, phấn đấu hoàn thành Dự án năm 2026.
Để thực hiện Dự án, Chính phủ cũng kiến nghị QH cho phép Dự án áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù.
Trong đó có chấp thuận bố trí 8.770 tỷ đồng từ nguồn tăng thu, tiết kiệm chi thường xuyên của ngân sách Trung ương năm 2022 và 1.500 tỷ đồng từ nguồn dự phòng của kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách Trung ương giai đoạn 2021-2025 để đầu tư Dự án; cho phép kéo dài thời gian giải ngân đến hết năm 2026 đối với số vốn bố trí từ nguồn tăng thu, tiết kiệm chi thường xuyên của ngân sách Trung ương năm 2022 để thực hiện Dự án.
Về cơ chế chỉ định thầu, Chính phủ kiến nghị QH cho phép người đứng đầu cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định việc chỉ định thầu trong quá trình triển khai thực hiện Dự án đối với các gói thầu tư vấn, các gói thầu phục vụ di dời hạ tầng kỹ thuật, các gói thầu thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng và tái định cư, áp dụng trong 2 năm kể từ ngày Dự án được QH quyết định chủ trương đầu tư.
Thẩm tra Tờ trình, Thường trực Ủy ban Kinh tế của QH nhất trí về sự cần thiết đầu tư Dự án với những lý do đã nêu tại Tờ trình của Chính phủ.
Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị cần đánh giá kỹ về khả năng bố trí nguồn lực, đánh giá tác động của việc triển khai cùng lúc nhiều dự án hạ tầng đối với khả năng giải ngân, hấp thụ vốn, sự cân đối và hiệu quả trong phân bổ nguồn lực, năng lực quản lý, khả năng gây ra tình trạng khan hiếm và tăng giá nguyên vật liệu, để bảo đảm hiệu quả trong việc sử dụng vốn đầu tư.
Một số ý kiến đề nghị bổ sung đánh giá tác động của Dự án đến phát triển kinh tế - xã hội của địa phương để làm rõ hơn sự cần thiết, cấp thiết của Dự án; làm rõ hơn sự phù hợp của Dự án với các quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và quy hoạch có liên quan...
Tính toán kỹ lưỡng, bảo đảm tiến độ hoàn thành dự án
Phát biểu tại Phiên họp, Tổng Thư ký QH, Chủ nhiệm Văn phòng QH Bùi Văn Cường nhất trí việc xây dựng tuyến đường quan trọng này, qua đó góp phần rất quan trọng phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương cũng như đảm bảo quốc phòng an ninh, tạo ra dư địa mới cho sự phát triển của các địa phương.
Liên quan đến cơ chế, chính sách đặc thù của Dự án, ông Bùi Văn Cường đề nghị cần rà soát theo hướng những nội dung gì khác với luật thì mới đề xuất đặc thù, còn những nội dung nào mà luật đã quy định thì không cần xin cơ chế đặc thù.
Quan tâm đến nguồn vốn thực hiện Dự án, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của QH Lê Quang Mạnh cho biết, 50% vốn thực hiện Dự án được dự kiến bố trí từ ngân sách nhà nước (12.770 tỷ đồng), trong đó, ngân sách trung ương dự kiến là khoảng 10.536 tỷ đồng, ngân sách địa phương là khoảng 2.233 tỷ đồng.
Qua quá trình giám sát việc thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15 và các nghị quyết của QH về một số dự án quan trọng quốc gia đến hết năm 2023 vừa qua cho thấy, một số địa phương khi triển khai thực hiện cam kết về đóng góp ngân sách cho các công trình lớn quốc gia cũng gặp khó khăn.
Trong khi thời gian còn lại của kế hoạch đầu tư công trung hạn không nhiều, ngân sách của địa phương eo hẹp, ông Lê Quang Mạnh đề nghị các địa phương cần tính toán kỹ lưỡng; Chính phủ cần có thêm biện pháp để cùng các địa phương đảm bảo bố trí được nguồn ngân sách của địa phương.
Trong khi đó, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê Kđăm bày tỏ băn khoăn về thời gian, tiến độ giải phóng mặt bằng phục vụ triển khai Dự án. Theo đó, cần có sự khẳng định của lãnh đạo các địa phương, trong đó cần quan tâm, tính toán đến phương án đền bù, giải phóng mặt bằng.
 |
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê Kđăm phát biểu tại phiên họp. |
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc cũng lưu ý, các địa phương có dự án đi qua cũng đang triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia, trong đó có phần vốn đối ứng thực hiện dự án. Do vậy, cần có kế hoạch bố trí nguồn vốn vừa phục vụ giải phóng mặt bằng triển khai cao tốc, vừa đảm bảo thực hiện đúng tiến độ Chương trình mục tiêu quốc gia.
Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch QH Nguyễn Đức Hải nêu rõ, UBTVQH thống nhất trình QH chủ trương đầu tư xây dựng đường cao tốc Bắc - Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông) - Chơn Thành (Bình Phước) tại Kỳ họp thứ 7 QH khóa XV.
UBTVQH đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát để đảm bảo đầu tư dự án phù hợp với các quy hoạch, các chỉ tiêu kế hoạch sử dụng đất, đề xuất tính toán sơ bộ tổng mức đầu tư và phương án thiết kế sơ bộ đảm bảo tiết kiệm, hiệu quả, đúng quy định pháp luật, tránh ảnh hưởng đến môi trường hệ sinh thái.
Đồng thời, đánh giá kỹ các yếu tố tác động đến tiến độ triển khai để có giải pháp đến năm 2026 cơ bản hoàn thành dự án.
