Để trạm dừng nghỉ cao tốc thực sự là nơi đáng dừng chân

Cần có cách tiếp cận bài bản, chuyên nghiệp hơn trong việc quản lý, vận hành, khai thác các trạm dừng nghỉ cao tốc là một trong những nội dung được đặt ra tại tọa đàm: “Có cần Quy chuẩn chất lượng dịch vụ trạm dừng nghỉ cao tốc?” do Báo Xây dựng tổ chức, sáng 24/12.

Hệ thống pháp lý đã khá đầy đủ

Dưới góc độ là cơ quan quản lý nhà nước, bà Phan Thị Thu Hiền, Phó Cục trưởng Cục Đường bộ Việt Nam cho biết: hiện nay, hành lang pháp lý cho việc phát triển trạm dừng nghỉ nói chung, đặc biệt là trên các tuyến cao tốc đã được ban hành đầy đủ.

Cụ thể, Bộ Giao thông Vận tải, nay là Bộ Xây dựng đã ban hành Thông tư số 16 ngày 30/5/2024, quy định một số nội dung về lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư kinh doanh công trình trạm dừng nghỉ. Tiếp đó, Thông tư số 58/2024/TT-BGTVT ngày 15/11/2024 quy định về đầu tư điểm dừng xe, đỗ xe và vị trí, quy mô trạm dừng nghỉ, điểm dừng xe, đỗ xe trên đường cao tốc đã bổ sung các nội dung chưa có trong Thông tư 16.

Về quy chuẩn trạm dừng nghỉ, theo bà Hiền, hiện cũng đã được quy định đầy đủ. Theo đó, ngày 15/11/2024, tại Thông tư số 56/2024/TT-BGTVT đã ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, trong đó có quy chuẩn về trạm dừng nghỉ (QCVN 43:2024/BGTVT).

Theo đó, Trạm dừng nghỉ được xác định có các chức năng cơ bản gồm:

(1) Cung cấp các dịch vụ được miễn phí tại Trạm dừng nghỉ cho lái xe, hành khách, người tham gia giao thông đường bộ bao gồm: bãi đỗ xe; khu vực vệ sinh; không gian nghỉ ngơi; khu vực cung cấp thông tin cơ bản;

(2) Hỗ trợ công tác cứu nạn, cứu hộ, sơ cứu tai nạn giao thông hoặc các tình huống khẩn cấp khác;

(3) Cung cấp các dịch vụ thương mại như: cung cấp nhiên liệu, năng lượng cho phương tiện giao thông cơ giới đường bộ; ăn uống; sửa chữa, bảo dưỡng phương tiện; giới thiệu, bán sản phẩm hàng hóa cho hành khách, lái xe, người tham gia giao thông đường bộ.

Cùng quan điểm, ông Đặng Văn Chung - Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam cũng cho rằng: Các quy định liên quan đến trạm dừng nghỉ cao tốc đã được luật hóa và chuẩn hóa đầy đủ. Khi nói về đường cao tốc, cần hình dung rõ: kết cấu hạ tầng của cao tốc bắt buộc phải có trạm dừng nghỉ.

Theo ông Chung, khi tuyến đường được thông xe, trạm dừng nghỉ phải được đưa vào hoạt động đồng thời; không thể tồn tại tình trạng đường thông xe nhưng trạm dừng nghỉ chưa có. Đây là yêu cầu tối thiểu để đảm bảo sinh hoạt, an toàn và sức khỏe cho lái xe.

“Cần làm đúng, đủ quy chuẩn đã có”, ông Chung bày tỏ.

Vai trò nằm ở quản lý điều hành và trách nhiệm chủ đầu tư

Theo Phó Chủ tịch Hiệp hội vận tải ô tô Việt Nam, vấn đề lớn nhất không nằm ở quy chuẩn mà ở cơ chế quản lý và tổ chức thực hiện. Nhiều trạm dừng nghỉ do tư nhân đầu tư đang vận hành rất tốt, đầy đủ dịch vụ, vệ sinh sạch sẽ, không thu phí nhà vệ sinh. Trong khi đó, dịch vụ tại một số trạm lại chưa đáp ứng yêu cầu, thậm chí có nơi còn “thu tiền” hoặc “nhắc khéo” khi có người sử dụng nhà vệ sinh gây tâm lý phản cảm.

Với nhiều năm tham gia cùng tổ chức JICA, Chuyên gia giao thông - TS Phan Lê Bình đặc biệt lưu ý đến vấn đề đồng bộ các công trình thuộc hệ thống đường cao tốc, trong đó có trạm dừng nghị.

Ông Bình cho biết: Ngay từ năm 2009, khi xây dựng các trạm dừng nghỉ do JICA hỗ trợ, bạn đã rất quan tâm đến xử lý nước thải, tác động môi trường, bởi mỗi ngày có thể có tới hàng vạn lượt người sử dụng dịch vụ tại trạm dừng nghỉ. Đó là điều mà đến nay, sau rất nhiều năm, ở nhiều trạm vẫn chưa được quan tâm đúng mức.

“Tôi cho rằng trong quá trình triển khai đường bộ cao tốc, ưu tiên hàng đầu của chúng ta thường là thông xe, thông tuyến. Vì vậy, khi đưa tuyến đường vào khai thác, nhiều nơi chưa kịp bố trí đầy đủ các điểm dừng nghỉ đáp ứng nhu cầu ăn uống, vệ sinh của người dân. Trong khi đó, Nhật Bản luôn đầu tư rất đồng bộ ngay từ đầu. Đây là bài học quan trọng mà chúng ta cần nghiên cứu, vận dụng, nhất là trong xu hướng phát triển xanh và bền vững”, TS Bình nói.

Ở góc độ doanh nghiệp vận tải, là người thụ hưởng dịch vụ, ông Đỗ Văn Bằng, Giám đốc Công ty TNHH TM&DV Minh Thành Phát cho rằng: Người tiêu dùng xứng đáng được hưởng dịch vụ trạm dừng nghỉ chất lượng, với không gian thoáng mát, sạch sẽ, hàng hoá đảm bảo chất lượng và phòng nghỉ cho lái xe.

Ông Bằng cho rằng, cần đi sâu vào quản lý chất lượng hoạt động và dịch vụ để các nhà đầu tư nâng cao chất lượng phục vụ, với tinh thần xây dựng trạm dừng nghỉ trở thành điểm dừng chân an toàn, văn minh.

Chia sẻ từ kinh nghiệm thực tế, ông Vũ Tuấn Phong, Giám đốc Công ty Dịch vụ Đường cao tốc VRS – đơn vị đang quản lý, vận hành một số trạm dừng nghỉ trên tuyến cao tốc Hà Nội – Hải Phòng (V52, V23…) cho biết, trong quá trình lựa chọn đơn vị vận hành, chủ đầu tư tuyến cao tốc là VIDIFI đã tìm hiểu rất kỹ Công ty VRS, với mong muốn mang đến một trạm dừng nghỉ phục vụ khách hàng tốt nhất, phù hợp với quy mô của tuyến Hà Nội - Hải Phòng, hiện là một trong những tuyến được đánh giá có chất lượng dịch vụ tổng thể tốt nhất.

“Mỗi ngày, VIDIFI có 4 lượt qua trạm để ghi nhận chất lượng dịch vụ, từ công tác vận hành, hàng hoá đến cơ sở vật chất. Chúng tôi quan niệm: trạm dừng nghỉ là công trình dịch vụ, mục tiêu trước hết là phục vụ khách hàng. Chúng tôi có cơ chế và cam kết: nếu khách hàng cảm thấy không hài lòng sẽ hoàn trả lại tiền. Bên cạnh đó, các trạm dừng nghỉ của công ty còn có thêm các dịch vụ miễn phí như: bơm lốp xe, kích bình acquy và được đón nhận rất tích cực. Chúng tôi cố gắng đặt mình vào vị trí của một người tham gia giao thông để phục vụ cho tốt”, ông Phong nói.

Như vậy, từ thực tế có thể thấy, vấn đề đặt ra hiện nay, bên cạnh việc nghiên cứu hoàn thiện, bổ sung, tích hợp tiêu chuẩn về chất lượng dịch vụ tại các trạm dừng nghỉ cao tốc thì vai trò, trách nhiệm của các chủ đầu tư, đơn vị vận hành cũng cần được đặt lên hàng đầu. Đây chính là nhân tố quan trọng để nâng cao chất lượng dịch vụ tại các trạm dừng nghỉ cao tốc.