Sở Xây dựng cho biết đã tiến hành kiểm tra đối với 22/24 chung cư với 3.287 hộ đang cư trú. Theo đó đã phát hiện hàng trăm trường hợp chuyển nhượng, mua bán hoặc cho thuê lại. Đây là con số thể hiện bề nổi của tảng băng chìm khi mà tình trạng này diễn ra phổ biến ở hầu hết các khu chung cư do thành phố đầu tư.
Ngày 4-8-2010, UBND thành phố đã có chỉ đạo về chấn chỉnh công tác quản lý, sử dụng nhà chung cư nhằm chấm dứt tình trạng sang nhượng, cho thuê lại tại các khu chung cư, khu nhà liền kề trên địa bàn. Theo đó, đối với các hộ là công chức, viên chức đã được UBND thành phố bố trí cho thuê nhà chung cư (kể cả đã ký hợp đồng hoặc chưa ký hợp đồng thuê nhà) nhưng đã sang nhượng, cho người khác thuê lại (trừ cha mẹ, con, anh em ruột), yêu cầu Công ty Quản lý nhà Đà Nẵng lập danh sách để thành phố ra quyết định thu hồi quản lý căn hộ.
Đối với các hộ nghèo, hộ chính sách được bố trí thuê nhà chung cư, nếu sang nhượng cho người khác cũng sẽ bị thu hồi. Trường hợp các hộ đã cho thuê lại hoặc cho ở nhờ, giao Công ty Quản lý nhà Đà Nẵng phối hợp với UBND, Công an phường kiểm tra, nếu không có nhu cầu sử dụng lập thủ tục thu hồi, nếu thực sự khó khăn về nhà ở thì bố trí vào nhà liền kề trong thời gian 1 năm, sau đó thu hồi lại. Đối với các hộ thuộc diện giải tỏa, tiến hành kiểm tra, nếu hộ nào có nhu cầu sử dụng thì ký hợp đồng thuê nhà trên nguyên tắc chỉ ký hợp đồng thuê nhà đối với hộ chính chủ, trường hợp không có nhu cầu sử dụng thì lập thủ tục thu hồi.
Hiện các khu chung cư đang trong tình trạng công tác quản lý dừng lại ở “phần xác” tức là số nhà, căn hộ, còn phần lớn phần ruột là người ở luôn thay đổi. Ông Nguyễn Công Lang, Giám đốc Công ty Quản lý nhà Đà Nẵng thừa nhận việc quản lý chung cư hiện nay là rất khó thực hiện. “Công ty Quản lý nhà đã phối hợp với UBND các quận để xử lý hộ gia đình chuyển nhượng chung cư nhưng các địa phương đều cho rằng khó có thể thu hồi, bởi đằng sau việc thu hồi căn hộ chung cư do mua bán, chuyển nhượng là vấn đề chỗ ở của người đang sống trong căn hộ thu hồi” - ông Lang nói.
Càng lúng túng, phân biệt trong xử lý khi cho rằng: Cần thu hồi căn hộ mà cán bộ, công chức chuyển nhượng; ngược lại đối tượng là hộ giải tỏa, hộ chính sách thì có xem xét. Hộ được chuyển nhượng có nhu cầu thật về nhà ở có hộ khẩu thành phố thì cho hợp thức hóa thủ tục; người ngoài tỉnh thì thu hồi... Phương án này cũng không khả thi bởi những trở ngại từ Luật Cư trú, cũng như việc di dân cơ học là yếu tố tất yếu của các đô thị.
Thực tế hiện nay để đối phó với các biện pháp xử lý tình trạng chuyển nhượng, cho thuê căn hộ chung cư là không khó. Bên bán và cho thuê vốn đã thỏa thuận và người bán và người mua chỉ bán qua thỏa thuận giấy viết tay; để đối phó thì chủ cũ có hợp đồng thuê nhà quay lại ở tạm, khó có thể thu hồi. Người chưa có nhà ở, kinh tế khó khăn thì ở chung cư, khi có điều kiện tài chính thì chuyển sang mua đất làm nhà... Tình trạng chuyển nhượng, cho thuê nhà ở chung cư ở thời điểm nào cũng có chứ không phải bây giờ. Đó là thực trạng tự nhiên, tất yếu trong đời sống. Công tác quản lý nhà chung cư hiện nay được Công ty Quản lý nhà Đà Nẵng thành lập mới phòng quản lý. Ngày 16-11 vừa qua, Chủ tịch UBND thành phố đã chỉ đạo Sở Xây dựng xây dựng quy chế quản lý chung cư Nhà nước, trong đó có thể tính đến việc thành lập công ty chuyên quản lý các chung cư được đầu tư từ nguồn vốn ngân sách.
Việc lúng túng trong quản lý chung cư hiện nay là chưa quản chặt trong xét đối tượng giao nhà ở ban đầu và chưa tạo được cơ chế tài chính phù hợp dẫn đến tình trạng quản lý phần vỏ công trình mà chưa quản được đối tượng sử dụng. Thiết nghĩ quy chế mới cần chặt chẽ hơn và có hướng khai thác thêm các dịch vụ công ích để bộ máy quản lý vận hành hiệu quả.
Đơn cử như tạo điều kiện khai thác được nguồn thu từ phí và lệ phí và các dịch vụ không trái các quy định của pháp luật để phục vụ cho hoạt động. Điều rất dễ nhìn ra các nguồn thu tại các chung cư đó là phí trông giữ ô-tô, xe máy, pa-nô quảng cáo bên ngoài chung cư hay như các trạm thu phát sóng điện thoại (BTS) trên nóc nhà chung cư. Ngoài ra còn nhiều nguồn thu khác từ các mặt bằng dịch vụ khu tầng trệt, làm đại lý thu hộ phí dịch vụ cho các ngành điện lực, viễn thông, cấp nước... và truyền hình cáp.
TRIỆU TÙNG
