CQĐT đề nghị truy tố ông Nguyễn Đức Chung (cựu Chủ tịch UBND TP Hà Nội) về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”. Đây là vụ án thứ 4 ông Chung bị truy tố. Ông Chung đang thi hành án 12 năm tù trong 3 vụ án: Chiếm đoạt tài liệu mật, mua sắm chế phẩm Redoxy-3C và can thiệp đấu thầu tại Sở KH&ĐT Hà Nội.
Ngoài ông Chung, C03 cũng đề nghị truy tố 14 người khác về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”, “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ; thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, “In, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách Nhà nước”, “Buôn lậu”. Các đối tượng gồm Nguyễn Xuân Hanh (TGĐ Cty Công viên cây xanh Hà Nội), Đỗ Quang Tiến (GĐ Xí nghiệp Cây xanh cây hoa cây cảnh)…
Theo KLĐT, sau khi được bổ nhiệm Chủ tịch UBND TP Hà Nội, mặc dù UBND Hà Nội đã phân công ông Nguyễn Thế Hùng, Phó Chủ tịch UBND TP phụ trách lĩnh vực dịch vụ công ích; nhưng ông Chung vẫn trực tiếp can thiệp, chỉ đạo xuyên suốt, toàn diện công tác trồng mới, chăm sóc, cắt tỉa cây xanh trên địa bàn.
Ông Chung đã chỉ đạo tạm dừng toàn bộ việc đấu thầu công tác quản lý, duy trì cây xanh, thảm cỏ trên địa bàn toàn TP giai đoạn 2016 - 2019. Cựu Chủ tịch UBND TP Hà Nội còn cho phép vừa thực hiện dự án trồng cây xanh vừa hoàn thiện thủ tục, thanh quyết toán.
Do có mối quan hệ thân quen với Bùi Văn Mận (GĐ Cty Sinh Thái Xanh) và Vũ Kiên Trung (Chủ tịch HĐQT Cty Cây xanh) nên ông Chung chỉ đạo “miệng”, áp đặt buộc Sở Xây dựng phải áp dụng hình thức đặt hàng Cty Cây xanh, Cty Sinh Thái Xanh thực hiện công tác trồng mới cây xanh trên toàn địa bàn TP và thực hiện trồng cây trước, hợp thức thủ tục phê duyệt hồ sơ đặt hàng, thanh quyết toán sau theo đúng chỉ đạo của ông Chung.
Thực hiện chỉ đạo của ông Chung, giai đoạn 2016 - 2019, mặc dù việc trồng mới cây xanh trên địa bàn TP Hà Nội có đủ điều kiện để tổ chức đấu thầu nhưng Ban duy tu không tổ chức đấu thầu mà ký Hợp đồng đặt hàng, giao Cty Cây xanh và Cty Sinh Thái Xanh tiến hành trồng cây, thực hiện hợp đồng trước.
KLĐT xác định, năm 2016, Hoàng Đình Văn, Giám đốc Công ty XNK Hoàng Anh Phát, được Nghĩa hỏi mua cây chà là, bàng Đài Loan về trồng ở Hà Nội. Tuy nhiên, Cty của Văn chưa được cấp phép kinh doanh cây có bầu đất nên không thể nhập về bán cho Nghĩa.
Văn sau đó liên hệ với một người Trung Quốc để nhập lậu cây chà là và bàng Đài Loan theo đường sông Ka Long, TP Móng Cái. Hàng về, Văn thuê vận chuyển tới Hà Nội.
Theo CQĐT, Văn chỉ đạo kế toán xóa hết dữ liệu trong máy tính nên cảnh sát không thể trích xuất đầy đủ. Nhưng dựa vào tài liệu thu thập được, C03 kết luận, Văn bán đã bán cho Nghĩa hơn 24 tỷ đồng tiền cây và hưởng lợi bất chính hơn 1,6 tỷ đồng.
Sau đó, Ban duy tu và Cty Cây xanh, Cty Sinh Thái Xanh mới thực hiện các bước lập dự toán, thẩm định, trình để UBND TP phê duyệt phương án lựa chọn nhà thầu và phê duyệt phương án đặt hàng, dự toán năm… mục đích để hợp thức hồ sơ thanh quyết toán.
Quá trình hợp thức hồ sơ đặt hàng, thanh quyết toán giữa Ban duy tu và Cty Cây xanh, Cty Sinh Thái Xanh, các đối tượng liên quan đã có hành vi thông đồng, nâng khống giá cây xanh, rút tiền ngân sách để chia nhau chiếm hưởng.
Cụ thể, Nguyễn Xuân Hanh và các đối tượng liên quan đã thông đồng với Nguyễn Tuấn Nghĩa thống nhất giá để Nghĩa mua cây xanh không rõ nguồn gốc, mua bán hóa đơn GTGT, nâng khống giá trị cây xanh đầu vào. Sau đó, sử dụng các Cty, hộ kinh doanh cá thể do Nghĩa thành lập, điều hành, ký hợp đồng, xuất hóa đơn GTGT cho Xí nghiệp cây xanh Hà Nội theo đơn giá cao hơn giá thực tế Nghĩa bán cho Xí nghiệp để đưa vào hồ sơ thanh, quyết toán giữa Cty Cây xanh với Ban duy tu.
Cty Sinh Thái Xanh là đơn vị không có đủ năng lực thực hiện đấu thầu. Khi thực hiện đặt hàng, với mục đích nâng cao lợi nhuận, rút tiền ngân sách, chia nhau chiếm hưởng cá nhân, Bùi Văn Mận và Hoàng Thị Kim Loan thông đồng, câu kết nhờ các đơn vị, hộ kinh doanh cá thể ký hợp đồng, xuất hóa đơn GTGT với số lượng, giá cây đã được nâng khống, sau đó đưa các hợp đồng, hóa đơn này vào hồ sơ thanh, quyết toán giữa Cty Sinh Thái Xanh với Ban duy tu…
Tổng số tiền Nhà nước bị thiệt hại là hơn 34,7 tỷ đồng. C03 cáo buộc ông Nguyễn Đức Chung vì động cơ cá nhân đã làm trái quy định để Cty Sinh Thái Xanh, Cty Công viên cây xanh và Nguyễn Tuấn Nghĩa, cá nhân có mối quan hệ thân thiết với cựu Chủ tịch, được hưởng lợi bất chính số tiền đặc biệt lớn.
Tài liệu điều tra còn thể hiện, do được ông Chung tạo điều kiện nên Bùi Văn Mận đã chi 1,2 tỷ đồng trồng cây tài trợ với danh nghĩa ông Chung cho một trường mầm non Nguyễn Đức Chung và nhà người thân ông Chung.
Ngoài ra, Vũ Kiên Trung còn khai sau khi nhận được tiền do Nguyễn Tuấn Nghĩa chuyển lại, Trung đã sử dụng 2,6 tỷ đồng chi tiền cho ông Chung vào các dịp lễ, Tết từ năm 2016 - 2020.
Tại CQĐT, ông Chung khai không nhận bất kỳ khoản tiền nào từ Trung và không yêu cầu Mận trồng cây ở đâu, việc mua cây của Mận đều trả tiền. Ông Chung nói rằng việc Mận trồng cây tại trường học gần nhà bố mẹ ông ở Yên Khê (Thanh Ba, Phú Thọ) là do các anh chị em cựu học sinh của trường đứng ra tài trợ, ủng hộ cho trường, thuê Mận trồng và có thanh toán đầy đủ. Việc Mận trồng cây tại nhà bố mẹ ông là do quá trình trồng cây ở trường học gần nhà, Mận thường qua chơi và “gạ” bố mẹ ông trồng một số loại cây hoa, sau đó bố mẹ ông có trả tiền…
Tuy nhiên, C03 cho rằng kết quả xác minh và sổ sách theo dõi chi nội bộ khẳng định các khoản chi để trồng cây biếu ông Chung như nội dung nêu trên là có.
Cuối năm 2015, ông Chung được bầu làm Chủ tịch UBND Hà Nội, trong bối cảnh TP vừa dừng việc chặt hạ thay thế cây xanh trên một số tuyến phố do gặp phản ứng của dư luận. TP sau đó khởi động chương trình "trồng mới một triệu cây xanh".
Để hiện thực hóa mục tiêu, TP đã yêu cầu Công ty Cây xanh cử các đoàn đi thăm quan, học tập về trồng, chăm sóc, duy tu cây xanh tại Trung Quốc, Singapore. Lúc này nhiều loại cây mới được đưa vào trồng trên đường phố thủ đô như phượng tím, bàng lá nhỏ, chà là...
Tại cuộc tiếp xúc cử tri quận Hoàn Kiếm giữa năm 2016, ông Chung cho hay coi trọng vấn đề cây xanh từ khi chuẩn bị nhậm chức và mỗi ngày đều dành thời gian để cập nhật thông tin về trồng cây của TP từ Cty Cây xanh.
