Ông Uông Chu Lưu đã đề nghị Ban soạn thảo cần làm rõ sự khác biệt về các quy định, điều kiện, thời điểm đặc xá trong dự thảo Luật với việc áp dụng các quy định trong Điều 66 Bộ luật Hình sự 2015 quy định về tha tù trước thời hạn có điều kiện.
10 năm, đặc xá 85.897 phạm nhân
Trình bày Tờ trình của Chính phủ về dự án Luật, Trung tướng Nguyễn Văn Sơn, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết, trong 10 năm thi hành Luật Đặc xá, Chủ tịch nước đã 7 lần ban hành quy định về đặc xá nhân các ngày lễ lớn, sự kiện trọng đại của đất nước, qua đó đã đặc xá cho 85.897 phạm nhân, 1.123 người đang được hoãn, tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù và đặc xá thuộc trường hợp đặc biệt cho 13 phạm nhân, 1 người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù để phục vụ yêu cầu đối ngoại của Đảng, Nhà nước.
Trong thời gian từ năm 2009-2017, công tác thi hành án dân sự liên quan đến công tác đặc xá đã thi hành xong 199.109 việc với số tiền thu được hơn 3 nghìn tỷ đồng. Công tác đặc xá được tiến hành theo quy trình xét duyệt thống nhất, khoa học và chặt chẽ, thể hiện sự công khai, dân chủ, minh bạch; khẳng định hiệu quả, thành tựu đổi mới công tác thi hành án phạt tù, nhất là sự đổi mới trong công tác giáo dục, cải tạo phạm nhân. Qua đặc xá, đã khuyến khích phạm nhân học tập, rèn luyện, lao động, phấn đấu cải tạo tốt để được hưởng chính sách khoan hồng của Đảng, Nhà nước, sớm trở về đoàn tụ với gia đình và cộng đồng. Tỷ lệ người được đặc xá tái phạm rất thấp. Với số lượng lớn người được đặc xá, tha tù trước thời hạn đã tiết kiệm được số kinh phí lớn trong việc đảm bảo ăn, mặc ở, khám chữa bệnh...
Trình tự, thủ tục cần đặc biệt
Tại phiên họp, các đại biểu đã thảo luận và đóng góp nhiều ý kiến liên quan đến điều kiện đề nghị đặc xá nhân sự kiện trọng đại của đất nước (Điều 10). Theo đó, người phạm tội lần đầu đã chấp hành án phạt tù được một thời gian do Chủ tịch nước quy định nhưng ít nhất là 1/2 thời gian đối với trường hợp bị phạt tù có thời hạn; đã chấp hành án phạt tù ít nhất 15 năm đối với trường hợp phạt tù chung thân. Như vậy, sẽ tăng thời gian chấp hành án phạt tù so với Luật Đặc xá hiện nay.
Về nội dung này, có 2 nhóm ý kiến. Nhóm thứ nhất tán thành vì điều kiện đề nghị được đặc xá chặt chẽ hơn, cơ bản khắc phục tình trạng diện người được đặc xá có số lượng lớn. Nhóm ý kiến thứ 2 cho rằng kể từ ngày 1/1/2018, hàng năm Toà án Quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện quy định tại Điều 66 của Bộ luật Hình sự, do đó, số lượng người để xem xét, đề nghị đặc xá không còn nhiều. Để đảm bảo đầy đủ đặc ân của Nhà nước thì điều kiện đề nghị đặc xá cần thông thoáng hơn.
Ghi nhận ý kiến của các đại biểu, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nhấn mạnh, đặc xá là chính sách khoan hồng của Nhà nước; đặc xá là đặc biệt nên trình tự, thủ tục cũng cần đặc biệt. Do vậy, Ban soạn thảo cần làm rõ sự khác biệt về các quy định, điều kiện, thời điểm đặc xá trong dự thảo Luật Đặc xá (sửa đổi) với việc áp dụng các quy định tại Điều 66 Bộ luật Hình sự 2015 quy định về tha tù trước thời hạn có điều kiện.
Riêng về vấn đề đặc xá vào thời điểm nào trong năm được nhiều đại biểu quan tâm, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đề nghị nên đặc xá 1 năm 1 lần, sự kiện trọng đại có thể là Quốc khánh hay ngày quan trọng khác...
