Đề cao tính chủ động trong trợ giúp pháp lý trong tố tụng

Báo cáo tại Hội nghị, lãnh đạo Cục TGPL cho biết công tác TGPL những năm qua đã đạt được những kết quả nhất định. Trước năm 2015, công tác TGPL chưa tập trung vào thực hiện TGPL theo hình thức tham gia tố tụng mà chủ yếu thực hiện TGPL lưu động, phổ biến giáo dục pháp luật. Tuy nhiên, từ khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Đề án đổi mới công tác TGPL giai đoạn 2015-2025, công tác TGPL đã dần có chuyển biến tích cực, góp phần bảo đảm tối đa quyền và lợi ích hợp pháp của người được TGPL. 

Đặc biệt, từ sau khi Luật TGPL năm 2017 được Quốc hội thông qua và triển khai thi hành, công tác TGPL đã đi vào ổn định và đạt được những kết quả cụ thể, phù hợp với tình hình thực tế, đặc biệt là định hướng tập trung thực hiện vụ việc. Vì vậy, hình ảnh về TGPL nói chung và trợ giúp viên pháp lý nói riêng đã được nâng lên, các cơ quan, tổ chức, cá nhân ngày càng biết nhiều hơn về TGPL, cơ quan tiến hành tố tụng đã tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người thực hiện TGPL. 

Trong năm 2019, Cục TGPL đã hoàn thành các nhiệm vụ theo Kế hoạch đề ra từ việc xây dựng hoàn thiện thể chế, quản lý chỉ đạo, điều hành, hướng dẫn, theo dõi chuyên môn, nghiệp vụ của các địa phương, đặc biệt là các Trung tâm TGPL nhà nước. Đến nay, thể chế TGPL cơ bản hoàn thiện, việc ứng dụng công nghệ thông tin được đẩy mạnh, công tác truyền thông được đổi mới với hình thức phong phú, đa dạng, hiệu quả hơn.

Bên cạnh các kết quả đạt được, công tác TGPL vẫn còn một số khó khăn, tồn tại như: hiệu quả vụ việc tham gia tố tụng chưa cao, việc đánh giá chất lượng vụ việc TGPL có nơi, có lúc chưa thực sự chú trọng, một số địa phương chưa chủ động trong việc lập dự toán kinh phí trong lĩnh vực TGPL...

Năm 2020, Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc đề nghị Cục TGPL cần xác định rõ các tồn tại, hạn chế để có giải pháp khắc phục kịp thời. Theo đó, cần tiếp tục lấy người được TGPL làm trung tâm, cần chủ động hơn trong TGPL trong tố tụng; có cơ chế để thu hút rộng rãi cá nhân, tổ chức có năng lực ngoài nhà nước tham gia TGPL; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin theo hướng thực chất hơn để tư vấn, trả lời, hỗ trợ người dân kịp thời.

Kết luận Hội nghị, Bộ trưởng Lê Thành Long khẳng định công tác TGPL năm vừa qua có những đóng góp quan trọng vào kết quả chung của Bộ, ngành. Năm 2020, Bộ trưởng đề nghị cần tiếp tục rà soát, hoàn thiện thể chế liên quan tới công tác TGPL; đổi mới trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo để tạo chuyển biến trong công tác TGPL theo hướng thực chất, chủ động hơn. 

Đặc biệt, cần chú trọng đào tạo, bồi dưỡng, khơi dậy tinh thần tự giác học tập, trau dồi chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ để nâng cao chất lượng đội ngũ trợ giúp viên pháp lý, đảm bảo đáp ứng yêu cầu trong tình hình hình mới. Ngoài ra, Bộ trưởng cũng yêu cầu cần tiến hành đánh giá sơ kết việc thực hiện Đề án đổi mới công tác TGPL giai đoạn 2015-2025; làm tốt công tác ứng dụng công nghệ thông tin để tiết kiệm nhân lực, chi phí; nâng cao hiệu quả công tác truyền thông, xây dựng định hướng lâu dài trong hợp tác quốc tế về TGPL…