Đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại tình hình mới

Là thành phố Cảng biển lớn nhất phía Bắc, đầu mối giao thông quan trọng với nước ngoài, từ nhiều năm nay, công tác đối ngoại có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của Hải Phòng và cả vùng. Đặc biệt, những năm gần đây, trong bối cảnh có nhiều thách thức và cơ hội đan xen, hoạt động đối ngoại của thành phố vẫn được triển khai mạnh mẽ và đạt thành tích khá nổi bật, góp phần quan trọng nâng cao vị thế Hải Phòng, tạo sức bật mới trong thu hút đầu tư, phát triển kinh tế xã hội, giữ vững quốc phòng an ninh.  

Góp phần nâng cao vị thế Hải Phòng

Năm 1954, sau khi Hiệp định Giơ-ne-vơ được ký kết, cả nước chia thành 2 miền. Hải Phòng trở thành nơi tập kết 300 ngày của quân đội Pháp tại miền Bắc. Do tình hình có những vấn đề phức tạp hơn Hà Nội và lại ở xa Trung ương và Bộ Ngoại giao nên công tác đối ngoại đã được Trung ương và Thành uỷ quan tâm chỉ đạo. Cuối tháng 3 - 1955, Ban Ngoại vụ chính thức được thành lập và là một trong những cơ quan ra đời sớm nhất để chuẩn bị cho công tác tiếp quản thành phố (13-5-1955). Kể từ cột mốc lịch sử đáng nhớ đó, công tác đối ngoại luôn đồng hành với nhiệm vụ bảo vệ, xây dựng và phát triển thành phố. Và ngày 25-3 hàng năm đã được coi là Ngày truyền thống công tác đối ngoại của riêng Hải Phòng.  

Mục tiêu xây dựng Hải Phòng trở thành thành phố hòa bình, hữu nghị , thân thiện và hợp tác được xuyên suốt trong nhiều Chỉ thị, Nghị quyết của thành phố; các cơ chế chính sách không ngừng được hoàn thiện thúc đẩy ngoại giao phát triển. Thành ủy đã ban hành Nghị quyết số 21 về phát triển, nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại, hoạt động kinh tế đối ngoại và mở rộng không gian kinh tế thành phố đến năm 2010, định hướng đến năm 2020; Chỉ thị 40 ngày 25-7-2005 về công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài và Chỉ thị 09 ngày 20/3/2007 về đẩy mạnh công tác đối ngoại nhân dân trong tình hình mới. UBND thành phố phê duyệt Đề án Phát triển công tác đối ngoại thành phố Hải Phòng đến năm 2020. Nhờ vậy, công tác đối ngoại của Hải Phòng thời gian qua phát triển có chiều sâu và hiệu quả cao ở tất cả lĩnh vực, bao gồm cả ngoại giao chính trị, kinh tế và văn hóa cũng như công tác đối ngoại nhân dân, về người Việt Nam ở nước ngoài… Trong 5 năm qua, nhiều nguyên thủ, đoàn cấp cao, tàu hải quân của các nước, các thành phố bạn đã đến thăm, làm việc với lãnh đạo thành phố nhằm tăng cường quan hệ hữu nghị và hợp tác trên nhiều lĩnh vực. Hải Phòng xúc tiến quan hệ hợp tác mới với các tỉnh, thành phố trên thế giới như: Kagawa, Kitakyushu (Nhật Bản), Hải Nam, Quảng Đông, Nam Ninh, Thâm Quyến (Trung Quốc), Queensland (Ô-xtrây-li-a), Xanh Pê-tec-bua (Nga), Brest (Pháp)… Đồng thời,  tiếp tục coi trọng và củng cố các mối quan hệ sẵn có với các tỉnh, thành phố: Vân Nam, Thiên Tân (Trung Quốc), In-chơn (Hàn Quốc), Viêng- chăn (Lào), Xihanucvin (Campuchia)… Năm 2005, Hải Phòng là thành viên của tổ chức xúc tiến du lịch châu Á- Thái Bình Dương; năm 2008, lần đầu Hải Phòng tham gia một tổ chức đa phương: Mạng lưới các thành phố khu vực châu Á-Thái Bình Dương (Citynet). Các mối quan hệ này từng bước nâng cao hiệu quả hợp tác trên các lĩnh vực kinh tế, đầu tư, quy hoạch và phát triển đô thị, bảo vệ môi trường, cải cách hành chính, khoa học, công nghệ, đồng thời góp phần chủ động hội nhập quốc tế và khu vực.

Vị thế Hải Phòng ngày càng được khẳng định rõ ràng và sắc nét hơn khi nhiều hoạt động lớn của thành phố lần đầu được tổ chức ở nước ngoài như tham gia Lễ hội Biển Brest (Pháp) 2008, Lễ hội tại Nhật Bản 2008, tham gia Hội chợ và Lễ hội toàn cầu 2009 được tổ chức tại Inchơn (Hàn Quốc)…, tạo được tiếng vang, được bạn bè quốc tế đánh giá cao. Năm 2010, Hải Phòng đăng cai tổ chức thành công Hội nghị hợp tác phi tập trung Việt- Pháp lần thứ 8 với chủ đề " Liên kết vì sự phát triển bền vững" cho thấy hoạt động đối ngoại của Hải Phòng được nâng lên tầm cao mới, đủ sức triển khai các sự kiện lớn, liên kết trong và ngoài nước..

Phó Chủ tịch thường trực UBND thành phố Đan Đức Hiệp tiếp đoàn Thâm Quyến đến thăm và làm việc tại Hải Phòng.

Nhờ có nhiều đổi mới, tăng cường các mối quan hệ nên công tác đối ngoại của Hải Phòng góp phần tích cực thúc đẩy kinh tế phát triển. Đến nay, Hải Phòng tiếp nhận 290 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài từ 25 nước và vùng lãnh thổ với tổng vốn đầu tư 4,3 tỷ USD; có quan hệ thương mại xuất nhập khẩu hàng hóa với 50 nước và vùng lãnh thổ. Thành phố tích cực thiết lập và củng cố quan hệ với các tổ chức, các tập đoàn có tiềm lực kinh tế lớn như: Ngân hàng Thế giới (WB), Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JBIC), Cơ quan hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA), Tập đoàn Foxconn (Đài Loan), GE (Mỹ), Sembcorp (Xingapo), Kumho, Huyn - đai, Đu-san, LG (Hàn Quốc), mở quan hệ mới với các đối tác khu vực Trung Đông v.v... Trong 5 năm qua, các cấp, ngành cùng các tổ chức đoàn thể đẩy mạnh quan hệ hợp tác với các tổ chức phi chính phủ nước ngoài, với 400 chương trình, dự án và phi dự án của 120 tổ chức phi chính phủ nước ngoài tài trợ đang triển khai trên địa bàn thành phố, có tổng giá trị cam kết tài trợ ước tính 20,44 triệu USD (tương đương 368,8 tỷ đồng) và số vốn thực hiện 17,17 triệu USD (tương đương 310 tỷ đồng) tập trung cho các lĩnh vực an sinh xã hội. Nhờ có mối quan hệ gắn kết chặt chẽ với cộng đồng người Việt Nam, đặc biệt là người Hải Phòng ở nước ngoài nên Việt kiều về Hải Phòng đầu tư ngày càng nhiều, thể hiện qua con số 26 doanh nghiệp, dự án liên doanh có sự tham gia của bà con Việt kiều, với tổng số vốn trên 120 triệu USD và hàng trăm tỷ đồng Việt Nam. Một số dự án lớn đang được triển khai như:  Làng Việt kiều, Bệnh viện quốc tế, Nhà máy May tại Cụm công nghiệp Tân Liên, Vĩnh Bảo… Sở Ngoại vụ hoàn thành đề tài nghiên cứu khoa học về người Hải Phòng ở nước ngoài; phối hợp với Cục Thống kê khảo sát số lượng người Hải Phòng định cư ở nước ngoài và hộ thân nhân trên địa bàn thành phố, góp phần thiết thực làm tốt hơn nữa công tác về người Việt Nam ở nước ngoài.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác đối ngoại còn có những hạn chế, bất cập nhất là làm thế nào để phát huy hơn nữa tiềm năng thế mạnh của thành phố, đẩy mạnh thu hút các nguồn lực đầu tư trong các lĩnh vực công nghệ cao, công nghệ nguồn; nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế trên các lĩnh vực và xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác đối ngoại, kinh tế đối ngoại có khả năng đáp ứng các yêu cầu cạnh tranh, hội nhập quốc tế. 

Hướng tới nền ngoại giao toàn diện

Để tích cực góp phần thực hiện đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước, thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội 14 của Đảng bộ thành phố, thời gian tới, nhiệm vụ quan trọng và cấp bách của công tác đối ngoại là chủ động đi trước, tạo tiền đề mở rộng và phát triển các quan hệ chính trị gắn với quan hệ về kinh tế, xây dựng và củng cố môi trường quốc tế thuận lợi, làm tốt công tác vận động xúc tiến đầu tư, thương mại, du lịch nhằm thu hút các nguồn lực phục vụ yêu cầu đẩy nhanh sự nghiệp CNH- HĐH thành phố. Tiếp tục phát triển, mở rộng quan hệ hữu nghị, hợp tác với các tổ chức, địa phương trên thế giới, tăng cường các hoạt động hợp tác song phương, đa phương; đổi mới và đẩy mạnh công tác thông tin đối ngoại, quảng bá rộng rãi tiềm năng thế mạnh, nâng cao vị thế của thành phố Hải Phòng. Bên cạnh đó là chú trọng công tác đối ngoại nhân dân, tranh thủ các nguồn lực viện trợ phi chính phủ phục vụ nhiệm vụ bảo đảm an sinh xã hội: nhân đạo từ thiện, y tế, giảm đói nghèo, dạy nghề, bảo vệ môi trường đồng thời đẩy mạnh công tác về người Việt Nam ở nước ngoài, huy động nguồn lực về vốn, chất xám của kiều bào ở nước ngoài; tăng cường giao lưu, hợp tác quốc tế về giáo dục và đào tạo, văn hóa, khoa học công nghệ, y tế, thể thao, xây dựng và quản lý đô thị, quy hoạch, bảo vệ môi trường... triển khai thực hiện chiến lược công tác đối ngoại đến năm 2010 và 2020; xây dựng đội ngũ những người làm công tác đối ngoại có phẩm chất chính trị vững vàng, có trình độ chuyên môn cao, tâm huyết vì sự nghiệp xây dựng và phát triển thành phố, góp phần thực hiện thắng lợi kế hoạch phát triển kinh tế -xã hội thành phố giai đoạn 2010- 2015./.

Phạm Hữu Thư

Giám đốc Sở Ngoại vụ,

Phó chủ tịch thường trực Liên hiệp các tổ chức hữu nghị thành phố