Đấu tranh với tội phạm ma túy: Tăng cường phối hợp giữa Hải quan và các bên liên quan

Vận chuyển trái phép ma túy phức tạp trên tất cả các tuyến

Hoạt động mua bán, vận chuyển ma túy đang diễn ra rất phức tạp trên phạm vi toàn cầu ở tất cả các tuyến, nhất là tình trạng vận chuyển trái phép chất ma túy qua tuyến đường biển và đường hàng không có xu hướng tăng cao. Ngoài ra, các chất hướng thần (NPS) tăng sau nhiều năm ổn định, trong đó 87 chất mới được báo cáo đã có mặt trên thị trường kể từ sau năm 2021.

Trong khi đó, theo Phó Cục trưởng Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) Phan Quốc Đông, việc áp dụng chính sách tạo thuận lợi thương mại với cơ chế quản lý hải quan thông thoáng đối với các hoạt động xuất nhập khẩu (XNK), xuất nhập cảnh trên các tuyến đang khiến Việt Nam có nguy cơ trở thành địa bàn thuận lợi để tội phạm ma túy lợi dụng vận chuyển trái phép chất ma túy xuyên quốc gia.

Tại tuyến biên giới đường bộ, tội phạm thường thực hiện các hành vi gia cố phương tiện vận tải để cất giấu ma túy; ngụy trang, cất giấu ma túy trong hàng hóa, hành lý, trong các đồ dùng cá nhân, trong người; thuê cư dân biên giới, phụ nữ, lao động làm thuê, thất nghiệp hoặc giả làm hành khách nước ngoài đi tham quan, du lịch để vận chuyển ma túy.

Trên tuyến hàng không, chuyển phát nhanh, các đối tượng thường lựa chọn vận chuyển ma túy qua các cảng hàng không sân bay quốc tế Nội Bài, Tân Sơn Nhất, Đà Nẵng từ các nước châu Âu, châu Mỹ. Trong đó, có sự chuyển dịch từ sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất ra sân bay quốc tế Nội Bài sau đó tiếp tục vận chuyển bằng đường bộ, đường sắt vào phía Nam với các loại ma túy tổng hợp, các loại tân dược có chứa chất gây nghiện, hướng thần, cần sa.

Tuyến đường biển cũng được đánh giá là tuyến trọng điểm, tiềm ẩn nguy cơ xuất lậu, nhập lậu chất ma túy, các loại tiền chất có chứa chất gây nghiện, chất hướng thần. Thời gian gần đây, xuất hiện trở lại tình trạng ma túy trôi dạt trên biển với số lượng lớn tại vùng biển, đã đặt ra yêu cầu các lực lượng chức năng phải áp dụng đồng bộ, chặt chẽ, hiệu quả nhiều biện pháp nghiệp vụ.

Trước tình hình tội phạm ma túy diễn biến phức tạp, thông qua kênh hợp tác quốc tế, thời gian qua, Hải quan Việt Nam đã thực hiện hiệu quả hoạt động trao đổi thông tin, nghiệp vụ; hỗ trợ xác minh, xây dựng và triển khai chương trình, kế hoạch tăng cường đấu tranh phòng, chống ma túy trong lĩnh vực hải quan, hợp tác quốc tế trong lĩnh vực phòng, chống và kiểm soát ma túy, tiền chất trong khuôn khổ các thỏa thuận hợp tác song và đa phương với các nước trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương và các quốc gia khác.

Từ đầu năm đến nay, Tổng cục Hải quan đã ban hành 11 cảnh báo nghiệp vụ về những phương thức, thủ đoạn mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy và tăng cường kiểm soát các hoạt động hợp pháp liên quan đến ma túy trong toàn ngành.

Song song với việc trang bị cho lực lượng chuyên trách phòng, chống ma túy những kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm, lực lượng Hải quan cũng đã quan tâm, tập trung trang bị các máy móc, thiết bị hiện đại phục vụ công tác kiểm soát hải quan như máy soi hành lý, hàng hóa, máy soi container, máy soi phương tiện vận tải, ống nhòm, vũ khí, công cụ hỗ trợ…; máy phát hiện ma túy, chó nghiệp vụ, va ly thuốc thử...

Đặc biệt, lực lượng Hải quan đã tích cực phối hợp với các lực lượng Công an, Biên phòng, Cảnh sát biển trao đổi thông tin, tình hình diễn biến, phương thức, thủ đoạn hoạt động của các loại tội phạm ma túy tại các địa bàn, khu vực, hoạt động của các đường dây, ổ nhóm, đối tượng phạm tội về ma túy liên quan đến địa bàn phụ trách của từng lực lượng; thông tin về đối tượng phạm tội ma túy đang bị truy nã; đồng thời chia sẻ kinh nghiệm đấu tranh với các loại tội phạm về ma túy.

Phát huy vai trò, thế mạnh của từng lực lượng

Ông Phan Quốc Đông cũng chia sẻ, tính chất, hoạt động của tội phạm ma túy phức tạp, các đối tượng có thể di chuyển qua nhiều địa bàn, thuộc thẩm quyền quản lý của nhiều lực lượng. Do đó, nếu các lực lượng không có sự phối hợp chặt chẽ với nhau, bám sát địa bàn, làm tốt chức năng, nhiệm vụ được giao, trao đổi thông tin kịp thời thì rất dễ bỏ lọt tội phạm hoặc khi phá án sẽ không thể “bóc gỡ” sạch đường dây tội phạm.

Đáng chú ý, hiện số lượng hàng XNK được kiểm soát qua cửa khẩu rất lớn, lực lượng Hải quan phải thực hiện đồng thời các mục tiêu vừa tạo cơ chế quản lý hải quan thông thoáng cho hoạt động sản xuất, kinh doanh, XNK, xuất nhập cảnh vừa bảo đảm kiểm soát chặt chẽ, kịp thời phát hiện việc mua bán, vận chuyển ma túy qua cửa khẩu, tạo nên những thách thức ngày càng lớn đối với công tác đấu tranh với tội phạm ma túy của lực lượng Hải quan và các lực lượng chức năng.

Vì vậy, để nâng cao hiệu quả, phát huy vai trò, thế mạnh của từng lực lượng trong quá trình phát hiện, bắt giữ cũng như xử lý các vụ việc, vụ án, chuyên án liên quan đến ma túy, Phó Cục trưởng Cục Điều tra chống buôn lậu cho rằng, các lực lượng cần thống nhất quy định về trình tự thực hiện và trách nhiệm của mỗi bên khi phối hợp thực hiện các biện pháp nghiệp vụ nhằm bắt giữ đối tượng và tang vật ma túy. Đồng thời, tiếp tục tham mưu hoàn thiện thể chế, tạo hành lang pháp lý; xây dựng cơ chế đặc thù và đầu tư trang thiết bị chuyên dụng cho các lực lượng chuyên trách làm công tác phòng, chống ma túy.

Hơn nữa, cần thường xuyên trao đổi, chia sẻ thông tin, nghiệp vụ trinh sát và các kiến thức, kỹ năng thiết yếu trong triển khai công tác kiểm soát ma túy, tiền chất, cách thức xử lý tình huống nghiệp vụ xảy ra trong các điều kiện, hoàn cảnh cụ thể; tăng cường xây dựng, triển khai các kế hoạch nghiệp vụ điều tra cơ bản chung của các lực lượng trên từng tuyến, địa bàn trọng điểm; đẩy mạnh tham gia các chương trình, hoạt động hợp tác quốc tế về phòng, chống ma túy nhằm trao đổi thông tin, hỗ trợ xác minh, tăng cường kiểm soát ma túy, tiền chất. Ngoài ra, đẩy mạnh công tác tuyên truyền về phòng, chống ma túy nâng cao nhận thức cho Nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp..., đặc biệt tập trung tại các địa bàn biên giới, cửa khẩu, các “điểm nóng” về tội phạm ma túy…