Đâu rồi miếng đánh “hổ lao” ?

Lạc điệu trên sới chọi

Trong vài năm trở lại đây, người xem rất ít khi được chứng kiến những miếng đánh “hổ lao” của các trâu, cho dù đây là miếng đánh được chú ý nhiều nhất. Từ năm 2005 đến nay, miếng đánh này hầu như chỉ còn là nốt nhạc lạc điệu trên sới chọi, thay vào đó chỉ là nghênh rồi lên cáng và ghìm. Tất nhiên, mỗi thế đánh của các trâu đều có sự hấp dẫn riêng, nhưng miếng đánh “hổ lao” có sự hấp dẫn đặc biệt, vì nó thể hiện sức khoẻ, độ lỳ, độ dũng cảm của các trâu và cũng thể hiện tài huấn luyện của các chủ trâu. Thế nhưng miếng đánh này hầu như đã bị mai một dần trong thời gian gần đây.

Nhớ lại Hội chọi trâu du lịch năm 2006, 12 trận đấu diễn ra liên tục nhưng chỉ có 2 trận trâu sử dụng miếng đánh “hổ lao”. Hội chọi trâu du lịch 2007 có khá hơn nhưng cũng chỉ có gấp đôi số lần của năm 2006 cho dù có tới 15 trận của 16 trâu. Đến vòng loại Hội chọi trâu 2007, miếng đánh này lại càng ít đi khiến vòng đấu loại kém hấp dẫn nhất trong vòng 5 năm trở lại đây. 16 trận đấu trong vòng đấu loại trực tiếp để chọn ra trâu thắng nhưng chỉ có 5 trận trâu sử dụng miếng đánh này. Trận đấu được người xem thích thú nhất chính là trận cuối cùng. Chỉ trong 3 phút thi đấu, 2 trâu cống hiến cho người xem những miếng đánh tuyệt hay, nhưng hay nhất chính là miếng “hổ lao” ngay đầu trận. Hai trâu lao vào nhau không chút e dè, chứng tỏ sự khéo chọn và tài huấn luyện của chủ trâu số 04 Phạm Văn Vọng và chủ trâu số 06 Đinh Đình Phú.

Miếng đánh “hổ lao” của các trâu đã trở thành một phần không thể thiếu trong lễ hội chọi trâu Đồ Sơn và không ngoa khi nói rằng đây chính là miếng đánh hấp dẫn nhất của Hội chọi trâu và miếng đánh này đã tạo nên nét riêng biệt của Lễ hội mang đậm bản sắc văn hoá và tinh thần thượng võ của người dân miền biển Hải Phòng. Sự mai một của miếng đánh này cũng là một phần làm kém dần sức hấp dẫn ở Hội chọi trâu. Nếu chứng kiến những miếng đánh “hổ lao” mới thấy hết giá trị của miếng đánh này đối với người xem. Hai trâu lao vào nhau, sự hò reo và vui mừng của người xem càng tăng vì người xem luôn vô tư cổ vũ cho những miếng đánh hay và đẹp. Sự sôi động từ sới chọi lên khán đài  làm cho Hội chọi trâu Đồ Sơn càng trở nên hấp dẫn .

Do trâu hay do tính toán ?

Để có được miếng đánh “hổ lao” phải trải qua quá trình chăm sóc và huấn luyện lâu dài của các chủ trâu. Việc lựa chọn trâu chọi rất quan trọng. Để có được con trâu chọi tốt, các chủ trâu phải “khăn gói” hàng tháng trời từ Bắc vào Nam, thậm chí phải ra nước ngoài mới mua được trâu. Qua những con mắt tinh đời của người chọn, những con trâu nào có thể chọi được sẽ được mua với giá cao để đưa về Đồ Sơn, trâu nào càng hung hăng, càng tốt. Ngay tại vòng loại Hội chọi trâu 2007, trâu được coi là “hung hăng” nhất chính là trâu số 20, ngoài miếng “hổ lao” mạnh mẽ loại bỏ đối thủ, trâu này còn hạ “nốc ao” luôn cả trọng tài Lê Bá Đường ngay trên sân chọi. Tuy nhiên, không phải trâu nào cũng có thể sử dụng được miếng đánh độc đáo này. Theo các cụ già ở Đồ Sơn, trâu có thể sử dụng được miếng đánh này phải là trâu “chiến” tức là trâu ngoài có độ lỳ phải có thêm độ “máu”. Điều đáng buồn ở chỗ, trong vài năm gần đây, rất ít chủ trâu chọn được trâu có độ “máu” nên có những trận đấu trên sới, càng chọi càng nhạt nhẽo khiến người xem chán nản, không muốn xem.

Một nguyên nhân dẫn đến việc miếng đánh “hổ lao” nhạt nhoà dần chính là sự tính toán của các chủ trâu.  Để trâu sử dụng miếng đánh này sẽ có ảnh hưởng lớn đến sức khoẻ trong các trận đấu tiếp theo nên sức trâu sẽ không bền, bài học năm 2004 có một trâu  bị chết ngay trên sân sau miếng “hổ lao” đã làm các chủ trâu giật mình. Họ ít huấn luyện trâu có miếng đánh này mà thay vào đó là các miếng… tránh, khi trâu đối thủ sử dụng “hổ lao”, chỉ cần lắc đầu, trâu bên kia sẽ dễ dàng tránh được và có đủ thời gian, sức khỏe để nghênh chiến. Tuy vậy, trong khoảng 10 năm trở lại đây, rất ít trâu sử dụng “hổ lao” ngay từ đầu gặp thất bại.

Việc dắt trâu vào sới chọi không được quy định chặt chẽ cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng này. Trên sân chọi, bao giờ Ban tổ chức Hội chọi trâu cũng cắm cờ quy định điểm để rút mũi buộc trâu, khoảng cách đó đủ để các trâu lao vào nhau chọi, nhưng do sự dễ dãi của ban tổ chức nên tình trạng dắt trâu tháo buộc mũi khi qua điểm rút mũi khoảng gần 2 m  là điều thường xuyên xảy ra, thậm chí có người dắt trâu đến sát trâu đối thủ rồi mới rút dây buộc mũi. Chính sự tính toán này của các chủ trâu đã phần nào xoá đi cái hay, cái đẹp của Hội chọi trâu. Đối với những người lần đầu được xem trâu chọi, đó cũng là điều bình thường, nhưng đối với những người được xem trâu chọi nhiều năm, đây quả là chuyện “phản cảm”, càng xem càng thất vọng.

Miếng đánh “hổ lao” đã làm nên sự hấp dẫn của Hội chọi trâu, vì vậy không ai được phá bỏ đi điều đó, nếu như không nói là phải làm tăng thêm sự hấp dẫn qua miếng đánh này. Đã đến lúc Ban tổ chức Hội chọi trâu thị xã Đồ Sơn cần phải xem lại thể lệ và có cách thức xử phạt công minh đối với các chủ trâu chọi. Bên cạnh đó, các chủ trâu cũng cần vì cái chung, cái hay, cái đẹp của Hội chọi trâu để làm rạng rỡ thêm Lễ hội đã được xếp vào danh sách 15 lễ hội của quốc gia.

Chi Phương