Bác sĩ Lâm Đức Hoàng, Phó Khoa Xạ 3, Bệnh viện Ung bướu (TP HCM) cho biết ung thư khoang miệng thường gặp nhất trong các loại ung thư vùng đầu cổ và được xếp trong 10 ung thư thường gặp nhất ở nam giới. Bệnh viện Ung bướu TP HCM năm 2012 ghi nhận có gần 1.200 ca ung thư khoang miệng mới.
Trong các loại ung thư khoang miệng, vị trí lưỡi chiếm 43%, sàn miệng 14%, nướu răng 13%, niêm mạc miệng 8%, tam giác hậu hàm 7%, vòm khẩu cái cứng 4%, còn lại 11% ở các vị trị khác. Nguyên nhân của bệnh hiện chưa thể xác định rõ. Trước đây tại các nước Âu - Mỹ tỷ lệ ung thư khoang miệng rất cao, từ năm 1970 trở đi giảm rõ rệt nhờ việc phòng chống tác hại của thuốc lá và chương trình chăm sóc răng miệng được quan tâm.
Một số yếu tố nguy cơ của ung thư khoang miệng
- Hút thuốc lá.
- Nghiện rượu.
- Vệ sinh răng miệng kém.
- Nhai trầu cau để nhuộm răng đen như phong tục trước đây ở Việt Nam.
- Yếu tố di truyền: Ung thư khoang miệng có mối liên quan tương đối với yếu tố gen (gia đình) và đột biến gen.
- Nhiễm HPV: 70% ung thư khoang miệng có sự hiện diện của HPV, trong đó có 44% tuýp HPV nguy cơ cao (tuýp 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 53, 56, 58, 59, 66) và 26% tuýp HPV nguy cơ thấp (tuýp 6, 11, 40, 42, 43, 44, 54, 61, 72, 73, 81). Bướu HPV(+) có tiên lượng sống còn tốt hơn đối với một số loại ung thư.
 |
| 70% ung thư khoang miệng có sự hiện diện của HPV. Ảnh minh họa:cdn |
Các dấu hiệu nhận biết sớm ung thư khoang miệng
- Sự thay đổi màu sắc bất thường trong khoang miệng có thể quan sát bằng gương soi: Những vệt hoặc đốm nhỏ màu trắng đục hoặc màu đỏ hồng, dính chặt và không mất đi sau khi súc miệng. Đây có thể là tổn thương tiền ung thư, tức là chỉ có sự biến đổi tế bào dưới dạng nghịch sản, nhưng chưa phải là tế bào ung thư. Một sự biến đổi màu sắc bất thường nữa là những đốm màu đen sậm vùng niêm mạc miệng có thể là một tổn thương rất ác tính của tế bào hắc tố trong niêm mạc.
- Vết loét hoặc vết chồi lâu lành trên một tháng, xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trong khoang miệng. Những vết loét này thường không đau, đụng nhẹ vào thấy hơi sượng cứng hoặc mất đi độ mềm mại. Đau thường xảy ra ở giai đoạn trễ hơn.
- Chảy máu bất thường trong khoang miệng. Chảy máu có thể diễn ra tự nhiên, sau va chạm nhẹ, sau ăn uống hoặc vệ sinh răng miệng.
- Nổi cục hạch vùng cổ không đau. Vị trí thường gặp nhất là vùng dưới xương hàm và vùng dưới cằm.
Các xét nghiệm giúp phát hiện sớm ung thư khoang miệng
Theo bác sĩ Hoàng, khi xuất hiện các dấu hiệu nêu trên nên đến các bệnh viện chuyên khoa ung bướu, răng hàm mặt để được khám lâm sàng và sinh thiết bướu. Tuy nhiên không phải trường hợp nào cũng có thể chẩn đoán được đúng bệnh, đôi khi cần có sự hỗ trợ của một loạt các xét nghiệm mới hy vọng phát hiện sớm và chính xác.
Một số xét nghiệm có thể phát hiện sớm ung thư khoang miệng là phết tế bào, soi hiển thị huỳnh quang trực tiếp, nhuộm xanh Tolluidine, chải rửa tế bào, sinh thiết và chẩn đoán mô học, các dấu ấn sinh học hay Marker của bướu...
Cách phòng ngừa ung thư khoang miệng
- Vệ sinh răng miệng thường xuyên.
- Không nghiện hút thuốc lá, không nghiện rượu.
- Không nhai trầu, xỉa thuốc.
- Phòng ngừa HPV: vắcxin, tránh tình dục đường miệng.
- Nên sử dụng nhiều rau xanh và trái cây: nhiều tiền chất vitamin A, C và E. Chất chống oxy hóa và ngăn ngừa ung thư.
- Khám răng hàm mặt hoặc ung bướu định kỳ 3-6 tháng.
