Dầu dùng để bôi trơn hệ truyền lực như dầu hộp số, dầu cầu xe, dầu hộp trợ lực tay lái… thực chất là các loại dầu bôi trơn bánh răng.
Nói đến dầu bôi trơn, người ta thường hay nghĩ ngay đến dầu nhờn dùng cho động cơ, ít khi nghĩ đến dầu bôi trơn dùng cho hệ truyền động, dù rằng loại dầu bôi trơn này cũng có nhiều vấn đề phức tạp, đòi hỏi tính năng đa dạng có lúc còn cao hơn cả dầu bôi trơn dùng cho động cơ.
Tính năng cơ bản của dầu truyền động
Hệ thống truyền động của ôtô có chức năng truyền mômen dẫn động từ động cơ (động lực nguồn) đến các bánh xe chủ động. Tùy theo kiểu loại xe mà cơ cấu truyền động thay đổi nhưng bao giờ cũng bao gồm các bộ phận cơ bản sau:
- Hộp số kiểu bánh răng (hộp số cơ) hoặc hộp số tự động (bánh răng hành trình) hay hộp số vô cấp (đai và bánh côn).
- Trục các đăng dẫn động cầu xe.
- Cầu trước và cầu sau…
Hệ thống truyền lực Audi TT 3.2
Trong tất cả các cơ cấu trên, ngoại trừ ly hợp, đều dùng bánh răng các loại để truyền lực. Vì vậy, dầu dùng để bôi trơn hệ truyền lực như dầu hộp số, dầu cầu xe, dầu hộp trợ lực tay lái… thực chất là các loại dầu bôi trơn bánh răng.
Các loại bánh răng thường dùng trong hộp số và cầu xe như bánh răng trụ răng thẳng hoặc răng xoắn, bánh răng chữ V, bánh răng côn hay côn xoắn và bánh răng hypoit. Tùy theo tốc độ và mô-men truyền dẫn, chúng cũng đòi hỏi chất lượng dầu bôi trơn khác nhau.
So với dầu bôi trơn động cơ, ngoài những chức năng quen thuộc như bôi trơn, làm mát ra, dầu bôi trơn bánh răng của hộp số hoặc cầu xe còn có những tính năng riêng biệt như:
- Có khả năng tạo màng dầu trị được áp suất tiếp xúc cao, bảo vệ bề mặt răng khi ăn khớp.
- Có độ bám dính rất chắc trên bề mặt kim loại có tác dụng làm giảm tiếng ồn, giảm va đập khi làm việc (khi thay đổi tỷ số truyền hoặc thay đổi mô-men).
- Giảm ma sát khi truyền lực khiến hiệu suất truyền lực cao. Tuy nhiên, điều đáng chú ý là dầu bôi trơn bánh răng không có mối quan hệ tương đồng với các loại dầu bôi trơn động cơ. Vì vậy, dù dầu bánh răng và dầu động cơ có cùng một độ nhớt SAE như nhau nhưng tính năng lại khác biệt rất lớn. Đó là do nguồn gốc dầu pha chế và chất phụ gia dùng để pha chế dầu truyền động (dầu bánh răng) khác hẳn với các chất phụ gia dùng để pha chế dầu bôi trơn động cơ.
Ví dụ, để tăng tính năng bám dính của dầu bánh răng, người ta dùng phụ gia polycrylat; để chống dính kết kim loại người ta dùng phụ gia cực áp EP.dibenzyl disulfur, clobenzyl disulfur… Trong khi đó dầu bôi trơn động cơ không pha các chất phụ gia này.
Tóm lại, dầu bôi trơn bánh răng cần phải có các tính năng cơ bản sau đây:
- Có chỉ số độ nhớt VI cao. Độ nhớt ổn định trong môi trường nhiệt độ thay đổi lớn.
- Chịu được áp suất tiếp xúc cao (khả năng chịu cực áp lớn). Khi bánh răng ăn khớp truyền lực, màng dầu trên mặt bảo vệ mặt răng không gây dính kết kim loại.
- Có độ bám dính tốt, độ bền nhiệt cao, ít bị ôxy hóa.
- Ít tạo bọt khi dầu vung té hoặc bị khuấy trộn.
Phân loại dầu bôi trơn bánh răng
Dầu bôi trơn bánh răng (dầu hộp số hay dầu truyền động) phân loại theo tiêu chuẩn SAE.J300: phân loại theo độ nhớt centiStock ở 100°C thành 6 loại như bảng 1.
Loại dầu
Độ nhớt cSt ở 100°C
Min
Max
75W
4,2
-
80W
7,0
-
85W
11,0
-
90W
13,5
<24,1
140W
24,0
<41,0
250W
41,0
-
Bảng 1:Phân loại theo tiêu chuẩn SAE.J300 Trên cơ sở 6 loại dầu trên, người ta có thể pha chế dầu đa năng, ví dụ dầu bánh răng Shell Advance GL-5, 80W-90 chẳng hạn. Dầu truyền động (dầu bánh răng) còn phân loại theo cấp phẩm chất API thành 6 nhóm theo điều kiện sử dụng cụ thể (bảng 2).
Cấp phẩm chất
Phạm vi sử dụng
GL1
Dùng cho hệ thống truyền động bánh răng hình trụ, trục vít, bánh răng côn xoắn, tải trọng nhỏ.
GL2
Dùng cho hệ thống truyền động như nhóm 1 nhưng trụ tải trọng lớn và nhiệt độ cao.
GL3
Dùng cho hệ truyền động bánh răng trụ xoắn, bánh răng côn xoắn chịu tải trọng lớn và nhiệt độ cao.
GL4
Dùng cho hệ thống truyền động bánh răng hypoit làm việc với tốc độ cao và mô-men lớn.
GL5
Dùng cho hệ thống truyền động bánh răng hypoit có tải trọng va đập lớn, tốc độ cao, mô-men lớn.
GL6
Dùng cho hệ truyền động bánh răng hypoit có tải trọng va đập lớn, tốc độ quay và di chuyển dọc trụ lớn, truyền mô-men lớn và tải trọng va đập mạnh.
Bảng 2: Phân cấp phẩm chất API của dầu bánh răng
Tuy phân loại và phân cấp như trên nhưng các hãng sản xuất dầu bôi trơn còn thuờng dùng các thương hiệu riêng của hãng mình như Shell Advance, Shell Dentax, BP Gear oil, Mobil Mobilube, Caltex Thuban, Castrol Deusol Gear, APP.EP để giới thiệu loại dầu truyền động. Các loại dầu trên thuờng có hai loại độ nhớt 90 và 140 cSt ở 100°C và cấp phẩm chất GL4 hoặc GL5. Tính năng cơ bản của hai loại dầu “gốc” nói trên được giới thiệu ở bảng 3.
Chỉ tiêu kỹ thuật
Dầu hộp số (dầu truyền động GL4, LG5)
SAE 90
SAE 140
Khối lượng riêng ở 15°C, kg/l
0,8905
0,9030
Độ nhớt động học ở 100°C, cSt
16,5
30,0
Chỉ số độ nhớt (VI)
98
90
Nhiệt độ chớp cháy cốc hở (°C)
230
240
Nhiệt độ đông đặc (°C)
- 9
- 9
Bảng 3: Các chỉ tiêu kỹ thuật cơ bản của dầu hộp số Sử dụng dầu hộp số
Theo kinh nghiệm sử dụng, các xe ôtô dùng hộp số cơ (số tay) ở nước ta nên dùng loại dầu hộp số và dầu cầu có cấp phẩm chất API GL4 và GL5, SAE90, SAE70W-80, SAE 80W-90… Các xe dùng hộp số tự động dùng dầu hộp số có thương hiệu riêng như dầu Shell Dexron II.
Thời gian thay dầu hộp số thường từ 20.000 đến 40.000km lăn bánh. Tuy vậy, thời gian thay dầu cầu xe thường kéo dài gấp hai lần thời gian thay dầu hộp số. Một số loại xe du lịch cao cấp như Ford Escape, Mondeo, Toyota Camry, Mercedes-Benz E240… đều quy định thời gian thay dầu hộp số tự động là 20.000km còn dầu cầu xe trong trường hợp vận hành ở điều kiện xấu thì cũng chạy đến 50.000km mới phải thay.
(PLVN) - Nhân chuyến tham dự Hội nghị COP26 và làm việc tại Vương quốc Anh, chiều 31/10 (giờ địa phương), tại thành phố Edinburg, Scotland, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã dự, chứng kiến lễ ký, trao 26 thỏa thuận hợp tác trong các lĩnh vực thương mại, nông nghiệp, năng lượng, y tế, giáo dục, đào tạo, bảo vệ môi trường, thể thao... của các bộ, ngành và doanh nghiệp Việt Nam và đối tác Anh.
(PLVN) - Thông tin từ Ban Chỉ đạo Phòng chống dịch COVID-19 tỉnh Bắc Ninh, tính đến hôm nay, 1/6, tổng cộng có 98 bệnh nhân điều trị tại địa bàn được xuất viện.
(PLVN) - Ngày 1/6, Thành ủy Đà Nẵng công bố các quyết định điều động, bổ nhiệm cán bộ chủ chốt tại các cơ quan, đơn vị trực thuộc, trong đó, chức danh được bổ nhiệm lần này có Trưởng Ban Tổ chức Thành ủy Đà Nẵng.
(PLVN) - Sau khi hoàn thành 12 ngày cách ly, Cô Phùng Thị Khánh Huyền, giáo viên chủ nhiệm lớp 7A5 trường THCS Ngô Sỹ Liên viết những dòng xúc động gửi đến cán bộ, nhân viên Khu cách ly Dĩnh Kế, Bắc Giang.
(PLVN) - “Người dân về TP phải chủ động theo dõi sức khỏe, tự cách ly y tế tại nhà. Với người về từ vùng dịch hay nơi phong tỏa thì phải khai báo cụ thể với Tổ COVID cộng đồng, ngành y tế bố trí xét nghiệm ngay”.
(PLVN) - Những ngày vừa qua, số ca F1 chuyển biến thành F0 tăng nhanh nên TP Hà Nội đã chỉ đạo xét nghiệm toàn bộ số F1 đang cách ly để sàng lọc, rà soát mà không cần chờ đủ thời gian 7 ngày theo quy định. Qua xét nghiệm đã xác định thêm 27 ca bệnh chuyển từ F1 thành F0.
(PLVN) - Từ khu vực như chợ, dãy phố trung tâm đến điểm cân vải, vùng nông thôn của huyện Tân Yên đều vắng vẻ khi UBND tỉnh Bắc Giang yêu cầu giãn cách xã hội.
(PLVN) - Trong bất kể lĩnh vực công tác nào, thì những “bông hồng thép”- nữ cán bộ, chiến sĩ Phòng Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội Công an Phú Thọ đều luôn nỗ lực phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ, góp phần mang lại cuộc sống bình yên, hạnh phúc cho nhân dân.
(PLVN) - UBND tỉnh Bắc Ninh đã có văn bản chỉ đạo về việc thành lập 40 tổ công tác kiểm tra, hướng dẫn điều kiện an toàn phòng chống dịch tại tất cả các doanh nghiệp trong KCN trên địa bàn tỉnh để thực hiện Quyết định số 2194/QĐ-BCĐQG ngày 27/5/2020 của Ban chỉ đạo quốc gia phòng chống Covid – 19.
(PLVN) - Đồng chí Vương Quốc Tuấn – Phó Chủ tịch tỉnh Bắc Ninh cùng đồng chí Nguyễn Đình Lợi – Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh Bắc Ninh đã tiếp nhận ủng hộ của các doanh nghiệp và câu lạc bộ báo chí Bắc Ninh tại Hà Nội.
(PLVN) - Vừa qua, Bến Tre đã thống nhất đề xuất thành lập Quỹ vaccine phòng, chống dịch COVID-19, việc thành lập quỹ. Đây được đánh giá là yêu cầu phù hợp và đáp ứng nhu cầu của người dân.
(PLVN) - Ngày 29/5,Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh Bến Tre vừa ban hành Công văn số 2946/UBND-KGVX gửi các sở, ban, ngành tỉnh; các cơ quan, tổ chức chính trị xã hội trên đại bàn Bến Tre về việc tiếp tục tăng cường triển khai các biện pháp phòng, chống dịch COVID-19.
(PLVN) - Cùng với việc khẩn trương truy vết F1, F2 của bệnh nhân Covid-19 từng đến địa phương, tỉnh Lâm Đồng chỉ đạo dừng toàn bộ các loại xe vận chuyển hành khách từ Tp HCM vào tỉnh Lâm Đồng từ 0h ngày 30/5.
(PLVN) - Để quyết liệt triển khai các biện pháp phòng, chống dịch COVID-19 trên địa bàn TP, UBND TP Hà Nội yêu cầu dừng tổ chức hoạt động tôn giáo, tín ngưỡng tại các cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng, điểm nhóm sinh hoạt tôn giáo tập trung từ 0h ngày 29/5/2021.
(PLVN) - Tối muộn 28/5, Trung tâm kiểm soát bệnh tật Lâm Đồng phát đi thông báo khẩn tìm người đến một số địa điểm mà bệnh nhân COVID-19 liên quan Hội thánh Truyền giáo Phục hưng từng đến trên địa bàn.
(PLVN) - Trước diễn biến phức tạp của đại dịch COVID-19, các cấp công đoàn huyện Văn Chấn (Yên Bái) đã tăng cường các biện pháp phòng, chống dịch bệnh, nhất là khi đã có trường hợp tiếp xúc gần với bệnh nhân nhiễm SARS Cov-2 trở về địa phương.
(PLVN) - UBND TP Hà Nội chỉ đạo UBND các quận, huyện, thị xã chỉ đạo các xã, phường, thị trấn rà soát lại Tổ COVID cộng đồng và phối hợp Công an TP kiện toàn lại Tổ COVID cộng đồng.
(PLVN) - Đó là nội dung đáng chú ý tại văn bản về tăng cường quản lý cán bộ đảng viên, công chức, viên chức, người lao động do Ban Thường vụ Tỉnh ủy Lâm Đồng vừa ban hành.
(PLVN) - Đêm 27/5, Ban chỉ đạo phòng chống dịch COVID-19 tỉnh Long An đã tổ chức họp khẩn sau khi xác định được một người sống tại tổ 17, ấp 4, xã Long Hậu, huyện Cần Giuộc, Long An có kết quả xét nghiệm dương tính với virus SARS-CoV-2.
(PLVN) - Chiến thuật ứng phó với dịch COVID-19 của TP vẫn đúng đắn, hiệu quả. Cơ bản các chùm ca bệnh đã được kiểm soát, chỉ còn 2 chùm ca bệnh mới đang được các lực lượng chức năng tập trung khoanh vùng, dập dịch.