Giới chức Mexico trong tuần này vừa thông báo việc tiêu diệt Heriberto Lazcano, biệt danh "Đao phủ" và là trùm băng buôn ma túy Zetas khét tiếng tàn bạo ở quốc gia Trung Mỹ này. Sự kiện đã đánh dấu một thắng lợi lớn trong cuộc chiến chống ma túy do Tổng thống Felipe Calderon phát động, nhưng không nhiều nhà quan sát tin rằng Mexico có thể lấy lại an ninh và ổn định từ cái chết của Lazcano.
 |
| Báo chí Mexico đưa tin về chiến tích tiêu diệt Lazcano |
Tình cờ bị tiêu diệt
Trong cuộc họp báo diễn ra hôm 10/10, Tổng thống Mexico Felipe Calderon xác nhận việc Heriberto Lazcano, thủ lĩnh tối cao của băng buôn ma túy Los Zetas, đã bị bắn chết trong cuộc đọ súng với lính thủy đánh bộ Mexico ở bang Coahuila. Ông cũng cho biết rằng tới nay Mexico đã giết được 25/37 trùm ma túy nguy hiểm nhất nước.
Theo Calderon, Lazcano đã bị giết khi kháng cự nhà chức trách trong một chiến dịch quân sự tổ chức ở Progreso, một thành phố tại Đông Bắc Mexico. Nhưng nguồn tin do Hải quân Mexico đưa ra nói rằng y đã bị tiêu diệt một cách hết sức tình cờ. Có vẻ như Lazcano đã tới Progreso để theo dõi một trận đấu bóng chày, đúng lúc quân đội mở chiến dịch truy lùng một số tên tội phạm ở đây. Y cùng một thủ hạ đã bắn trả dữ dội về phía quân đội và còn ném ra 3 quả lựu đạn, trước khi cả hai bị tiêu diệt.
Phó Đô đốc Jose Luis Vergara cho biết quân đội đã để thi thể của Lazcano và đàn em ở lại một nhà xác địa phương vì người ta tưởng rằng y chỉ là một tên tội phạm bình thường. "Với chúng tôi, đó chỉ là hai tên tội phạm không hơn. Chúng tôi chẳng hề biết đó là thủ lĩnh Lazcano" - ông nói với đài phát thanh MVS Radio.
Chỉ khi các tên tội phạm tới nhà xác cướp thi thể của Lazcano đi, người ta mới biết tầm quan trọng của nhân vật này. Kiểm tra dữ liệu vân tay còn lưu lại cho thấy kẻ thiệt mạng thực sự là thủ lĩnh băng Zetas khét tiếng.
Gã "đao phủ" mưu mô và tàn bạo
Heriberto Lazcano sinh ngày 25/12/1974 tại Apan, Hidalgo, Mexico trong một gia đình nghèo. Y tham gia quân đội Mexico từ năm lên 17 tuổi và sau đó được tuyển mộ vào GAFE, một lực lượng đặc nhiệm của quân đội Mexico chuyên chống tội phạm buôn bán ma túy. Trong thời gian ở quân đội, Lazcano đã được huấn luyện từ các cố vấn Mỹ và Israel.
Lazcano phục vụ quân đội Mexico được 8 năm trước khi đào ngũ vào ngày 27/3/1998, thời điểm y được các trùm ma túy là Osiel Cárdenas Guillén và Arturo Guzmán Decena tuyển dụng làm lính đánh thuê. Cùng ba đồng đội là cựu lính đặc nhiệm, Lazcano đã thành lập Los Zetas và chuyên thực hiện các vụ giết mướn, thanh trừng, trả đũa cho băng Gulf.
Ngay từ đầu, Lazcano đã nổi tiếng tàn bạo và có lẽ vì thế mà y được đặt cho biệt danh "El Verdugo" (Đao phủ).
Khi trừng phạt ai đó, Lazcano thích sử dụng biện pháp tra tấn gọi là "La Paleta" (Kẹo que), trong đó nạn nhân bị lột trần truồng và bị đánh tàn bạo với một tấm ván. Los Zetas cũng là lực lượng tội phạm đầu tiên ở Mexico có màn chặt đầu đối phương và vứt ra nơi công cộng để "răn đe" đối thủ. Đó là vào năm 2006, khi Zetas giết và cắt đầu hai sĩ quan cảnh sát ở thành phố Acapulco. Thủ cấp của họ bị cắm trên cọc và đặt ngoài một tòa nhà chính phủ, với một thông điệp ký chữ Z mang nội dung: "Chúng ta làm thế này để dạy các người bài học về sự kính trọng".
Do có đầu óc chỉ huy và nền tảng quân sự, Lazcano đã xây dựng Los Zetas theo mô hình quân đội. Các tay súng được tuyển vào đều là cựu quân nhân Mexico và cựu binh Kaibiles, lực lượng đặc nhiệm của quân đội Guatemala. Chúng hoạt động dựa trên mô hình của một đạo quân thực thụ. Những yếu tố này khiến Zetas trở thành một thế lực hết sức mạnh mẽ, dần lấn át lực lượng đã thuê chúng làm sát thủ là băng Gulf.
Sau khi thủ lĩnh băng Gulf là Cárdenas Guillén bị bắt và dẫn độ sang Mỹ vào năm 2007, Los Zetas đã cắt đứt quan hệ với Gulf trong năm 2010 để trở thành băng tội phạm mạnh nhất Mexico. Lazcano ban đầu được xếp ở vị trí thủ lĩnh số 3 (Z-3), nhưng sau cái chết của Guzmán Decena (Z-1) vào năm 2002 và việc Rogelio González Pizaña (Z-2) bị bắt vào năm 2004, hắn ta đã trở thành thủ lĩnh tối cao.
Theo sau vụ cắt quan hệ, các cuộc chiến đã nổ ra giữa Los Zetas và băng Gulf ở các bang biên giới Tamaulipas và Nuevo León, khiến hàng ngàn người thiệt mạng. Cá nhân Lazcano bị nghi ngờ đã tự tay sát hại hàng trăm người, gồm cả phóng viên Francisco Ortiz Franco. Ông này đã bị bắn chết ngay trước mắt hai con gái vào năm 2004, khi vừa rời khỏi một bệnh viện.
Lazcano đã bị cả Mỹ và Mexico treo thưởng tổng cộng 7 triệu USD lên đầu. Y bị giới chức Mexico xem là nhân vật đứng thứ 2 trong danh sách các tên tội phạm nguy hiểm nhất Mexico, chỉ sau có Joaquín "El Chapo" Guzmán, một trùm ma túy khác. Hãng tin Reuters đánh giá Lazcano là trùm tội phạm ma túy hùng mạnh nhất đã bị tiêu diệt kể từ khi Mexico bắt đầu cuộc chiến trấn áp ma túy hồi năm 2006.
Chống ma túy khó như đánh rắn nhiều đầu
Cái chết của Lazcano được đánh giá có thể mang lại lợi ích cho 3 bên. Đó là Hải quân Mexico, nơi đã giáng một đòn chí tử vào tội phạm có tổ chức; Guzmán, thủ lĩnh băng Sinaloa và là đối thủ chính của Los Zetas; Miguel Trevino Morales, nhân vật hiện được xem là "thủ lĩnh không ai dám thách thức" của Los Zetas.
Hiện chưa rõ cái chết của Lazcano có ảnh hưởng gì tới tổ chức hoạt động của Los Zetas hay không. Nhưng theo giới phân tích, Los Zetas sẽ chỉ càng mạnh hơn thêm, bởi từ trước đó vài tháng, Morales đã bắt đầu nắm quyền lãnh đạo của băng, khi quyền lực của Lazcano suy giảm dần và hắn ta còn nổi tiếng là ưa bạo lực, khát máu gấp bội Lazcano.
Điều quan trọng hơn, cái chết của Lazcano không những chẳng đánh dấu sự chấm hết của Los Zetas mà còn cho thấy một tình trạng "rắn nhiều đầu" đang tồn tại trong tổ chức này, cũng như ở các băng ma túy khác hiện nay khi một thủ lĩnh bị bắt hoặc bị giết, luôn không thiếu những kẻ khác sẵn lòng nhảy vào lấp chỗ trống. Vấn đề là những kẻ thay thế này luôn trẻ hơn, ít kinh nghiệm hơn và thích sử dụng bạo lực thay vì những toan tính và mưu mô để duy trì danh tiếng của chúng, qua đó khiến cho cuộc chiến chống ma túy ở Mexico ngày càng trở nên đẫm máu.
Tường Linh
