Luật sư Lê Hiếu - Giám đốc Công ty Luật TNHH Hiếu Hùng tư vấn: Tại Điều 229 Bộ luật Dân sự 2015 quy định rõ về xác lập quyền sở hữu đối với tài sản bị chôn, giấu, bị vùi lấp. Cụ thể, người phát hiện tài sản bị chôn, giấu, bị vùi lấp, chìm đắm phải thông báo hoặc trả lại ngay cho chủ sở hữu. Nếu không biết ai là chủ sở hữu thì phải thông báo hoặc giao nộp cho Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc công an cấp xã nơi gần nhất hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác theo quy định của pháp luật.
Tài sản bị chôn, giấu, bị vùi lấp, chìm đắm được tìm thấy mà không có hoặc không xác định được ai là chủ sở hữu thì sau khi trừ chi phí tìm kiếm, bảo quản, quyền sở hữu đối với tài sản này được xác định như sau:
Thứ nhất, tài sản được tìm thấy là tài sản thuộc di tích lịch sử - văn hóa theo quy định của Luật di sản văn hóa thì thuộc về Nhà nước; người tìm thấy tài sản đó được hưởng một khoản tiền thưởng theo quy định của pháp luật.
Thứ hai, tài sản được tìm thấy không phải là tài sản thuộc di tích lịch sử - văn hóa theo quy định của Luật di sản văn hóa mà có giá trị nhỏ hơn hoặc bằng mười lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định thì thuộc sở hữu của người tìm thấy. Nếu tài sản tìm thấy có giá trị lớn hơn mười lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định thì người tìm thấy được hưởng giá trị bằng mười lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định và 50% giá trị của phần vượt quá mười lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định, phần giá trị còn lại thuộc về Nhà nước.
Đồng thời, khoản 3 Điều 4 Luật Di sản văn hóa 2001 quy định di tích lịch sử - văn hóa là công trình xây dựng, địa điểm và các di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia thuộc công trình, địa điểm đó có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học.
Tóm lại, khi một người đào được một vật, theo quy định, nếu vật đó là cổ vật thuộc di tích lịch sử - văn hóa thì sẽ được thưởng một khoản tiền và không được sở hữu cổ vật đó. Nếu đào được một vật không phải là cổ vật thuộc di tích lịch sử văn hóa thì tùy trường hợp sẽ được sở hữu vật đó.
Ngoài ra, trong bất kì trường hợp nào, một người khi phát hiện được cổ vật thì phải có trách nhiệm thông báo cho UBND cấp xã hoặc công an cấp xã nơi gần nhất. Sau đó tùy vào loại cổ vật, giá trị cổ vật mà người phát hiện ra cổ vật có thể được sở hữu hoặc được hưởng một khoản tiền thưởng nhưng phải giao cổ vật cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
