Đạo đức hướng dẫn viên du lịch xuống dốc: Thiếu chế tài đủ mạnh

Ngành du lịch cần nâng cao chất lượng đội ngũ hướng dẫn viên. (Ảnh minh họa)
Ngành du lịch cần nâng cao chất lượng đội ngũ hướng dẫn viên. (Ảnh minh họa)
(PLVN) - Phẩm chất và đạo đức của hướng dẫn viên (HDV) du lịch trong thời gian gần đây đang trở thành mối quan ngại của ngành Du lịch. Không chỉ nạn HDV “chui”, nạn thẻ HDV giả tràn lan, việc HDV có những hành vi thiếu chuẩn mực ngày càng chạm ngưỡng “báo động”.

Những “vệt đen” của ngành Du lịch

Hầu hết các nước có ngành Du lịch phát triển trên thế giới, HDV du lịch có vai trò như “đại sứ” của ngành Du lịch. HDV là lực lượng trực tiếp gặp gỡ, thông tin và phục vụ du khách trên suốt cuộc hành trình của họ.

Chính vai trò quan trọng này mà nghề HDV đặt ra tiêu chuẩn cao về cả trình độ và kỹ năng của người HDV, yêu cầu người học phải trang bị đầy đủ vốn kiến thức rộng lớn, sức khoẻ tốt, nguồn nhiệt huyết dồi dào.

Song, theo phản ánh của nhiều HDV, trong hầu hết chương trình đào tạo HDV lại không có môn đạo đức nghề nghiệp. Do vậy, không phải HDV nào cũng đủ phẩm chất và đạo đức nghề nghiệp để hành nghề đúng nghĩa.

Do vậy, hàng loạt sai phạm của HDV xảy ra thời gian vừa qua chính là thực trạng nhức nhối từ sự thiếu sót này, từ việc trốn vé tham quan, cắt bớt dịch vụ cho đến chuyện trấn lột khách thông qua các shop, quán tù và các dịch vụ… 

Mới đây, vào ngày 9/11, một nam HDV đã bị xử phạt vì không làm tròn trách nhiệm của mình trong việc chăm sóc du khách trong đoàn tại điểm tham quan Mũi Cà Mau. Đáng nói, anh ta còn có hành vi tham gia hỗ trợ du khách và khách vãng lai chụp những tấm ảnh phản cảm trên cột mốc tọa độ quốc gia GPS 0001. HDV này sau đó đã bị tước hạng sao, tịch thu thẻ HDV và cấm hành nghề trong vòng 2 tháng.

Du khách bị HDV nhổ nước bọt khi đang leo núi.
Du khách bị HDV nhổ nước bọt khi đang leo núi.

Anh Hoàng Việt – HDV làm việc lâu năm cho một công ty du lịch tại Nha Trang tâm sự: “Tâm lý khách du lịch thường cho rằng, họ bỏ tiền mua tour tham quan thì họ có quyền, thậm chí có những quyền ngoài tour”.

Theo đó, để có được sự hài lòng của khách trên toàn bộ chuyến đi, HDV du lịch thường cảm thấy áp lực lớn phải đáp ứng mọi yêu cầu của du khách. Đó cũng chính là áp lực của một nghề “làm dâu trăm họ”. 

Không khó để tìm ra những ví dụ khác. Như đầu năm 2016, cư dân mạng lan truyền một clip về một HDV du lịch trốn vé, bị các lực lượng chức năng đuổi bắt, hai bên đôi co, ăn vạ... ở phố cổ Hội An. Hay hồi tháng 8/2019, một nam HDV du lịch (35 tuổi), bực tức nhổ nước bọt vào mặt du khách vì suýt bị làm bật ngửa và té ngã trong khi đang dẫn tour leo núi mạo hiểm xuống động Vân Thông (thuộc ngọn Thủy Sơn, phường Hòa Hải, quận Ngũ Hành Sơn, tỉnh Quảng Nam).

HDV này ngay sau đó đã bị công ty du lịch chấm dứt hợp đồng. Những hành vi vi phạm đạo đức và pháp luật của HDV đang là hồi chuông báo động về phẩm chất của nghề này.

Để có thể trở thành một “đại sứ” du lịch, giới thiệu hình ảnh, nét đẹp văn hóa, cái nhìn đúng đắn về đất nước và con người trên mỗi vùng miền Tổ quốc, HDV du lịch phải cần rất nhiều kỹ năng. Không chỉ thông thạo ngoại ngữ, nền tảng văn hoá bản địa vững vàng, HDV cần có một bản lĩnh nghề nghiệp kiên cường, để bình tĩnh đối phó với những tình huống phát sinh khi dẫn tour. 

Quy tắc ứng xử thôi chưa đủ?

Nhiều giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ HDV du lịch được đưa ra như xếp hạng HDV du lịch tại 6 tỉnh, thành phố được áp dụng từ năm 2018 đem lại một số kết quả đáng kể. Song, con số HDV du lịch được xếp hạng cao còn khá ít. Vào tháng 6/2019, Sở Du lịch thành phố Đà Nẵng chính thức ban hành Bộ quy tắc đạo đức nghề và ứng xử của HDV hoạt động trên địa bàn thành phố.

Theo đó, tiêu chí xây dựng Bộ quy tắc gồm: Đạo đức nghề nghiệp; ứng xử văn hóa, văn minh; yêu nghề; chuyên nghiệp; thân thiện; có ý thức bảo vệ và xây dựng hình ảnh điểm đến.

Trong Bộ quy tắc nêu rõ các yêu cầu về chuẩn mực hành vi đối với HDV du lịch như: Không tuyên truyền, giới thiệu sai lệch về đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về giá trị văn hóa, lịch sử, đất nước, con người Việt Nam; không phổ biến, đăng tải trên mạng xã hội các thông tin sai sự thật, mang tính kích động, gây ảnh hưởng đến hình ảnh du lịch của thành phố; tuân thủ quy định, nội quy nơi đến tham quan; tôn trọng phong tục, tập quán của địa phương…

Nhận thấy, việc ban hành Bộ quy tắc có thể định hướng lại hành vi ứng xử của HDV trong hoạt động của mình, giúp hạn chế những ứng xử lệch lạc, thiếu chuẩn mực của nghề HDV. Song, đây mới chỉ dừng lại là Bộ quy tắc ứng xử, chưa thể có tác dụng răn đe nếu tiếp tục tái diễn tình trạng vi phạm đạo đức và pháp luật của HDV. Trong khi đó, hành vi thiếu chuẩn mực của các HDV du lịch đang có xu hướng tăng lên, nhưng tính chất còn manh mún, lẻ tẻ ở một số tour, một số địa phương. 

HDV du lịch hỗ trợ du khách chụp hình phản cảm trên cột mốc tọa độ quốc gia tại Cà Mau.
 HDV du lịch hỗ trợ du khách chụp hình phản cảm trên cột mốc tọa độ quốc gia tại Cà Mau.

Sau vụ việc nam HDV nhổ nước bọt vào mặt du khách hay vụ HDV hỗ trợ du khách chụp hình phản cảm tại cột mốc tọa độ quốc gia, phía đại diện công ty quản lý HDV đã đưa ra mức xử phạt, kỷ luật theo quy định của công ty.

Tuy nhiên, đây mới là hình thức xử lý nội bộ, chưa phải là một chế tài chung để định hướng, điều chỉnh hành vi của đội ngũ HDV du lịch trên phạm vi toàn quốc. Chính sự thiếu chặt chẽ này có thể sẽ trở thành “lỗ hổng” cho những sai phạm tương tự sẽ tiếp tục tái diễn.

Thiết nghĩ, không thể chờ có vi phạm rồi mới xử lý vi phạm một cách thụ động. Đồng thời, khi có vi phạm xảy ra, các đơn vị lữ hành, cung cấp dịch vụ du lịch cũng cần phối hợp kịp thời để xử lý, thông báo với các cơ quan chức năng. Song, giải pháp cốt lõi vẫn phải xuất phát từ sự tự ý thức chấp hành và sự chủ động nhận thức của mỗi HDV. 

Ngành Du lịch phải xây dựng đội ngũ hướng dẫn viên chất lượng

Ông Vũ Thế Bình – Chủ tịch Hiệp hội Lữ hành Việt Nam: 

“Mặc dù đạt được nhiều thành tựu nhưng du lịch Việt Nam vẫn còn tồn tại những vấn đề cần khắc phục, trong đó có việc nâng cao vai trò của đội ngũ HDV du lịch. Những năm qua, đa số HDV nắm vững về chuyên môn, nghiệp vụ, ân cần, chu đáo với khách, tuy nhiên còn có một số HDV yếu kém về chuyên môn, nghiệp vụ, suy giảm về đạo đức hành nghề.

Muốn du lịch phát triển bền vững, đủ sức cạnh tranh với các nước trong khu vực và thế giới, ngành Du lịch phải đặc biệt quan tâm xây dựng đội ngũ HDV có trình độ chuyên môn cao, tâm huyết với nghề.

Hơn ai hết, đội ngũ HDV du lịch cần ý thức được vai trò của mình trong ngành Du lịch, từ đó nỗ lực nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ và đạo đức nghề nghiệp. Mỗi HDV phải ý thức mình đang là đại sứ giới thiệu tinh hoa văn hóa, con người Việt Nam với bạn bè quốc tế”.

Bà Nguyễn Thị Xuân Lan – Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Du lịch Bình Định: 

“Để nâng cao chất lượng đội ngũ HDV du lịch cần nâng cao chất lượng đào tạo HDV. Để làm được điều này, ngành Du lịch cần đưa ra bộ giáo trình đào tạo HDV chuẩn quốc tế, đào tạo toàn diện nhưng phải thiết thực, sát với công việc thực tế, các cơ quan quản lý nhà nước quản lý chặt chẽ hoạt động của HDV du lịch, xử lý nghiêm các HDV vi phạm đạo đức nghề nghiệp, công bố các HDV vi phạm trên phương tiện truyền thông để các công ty lữ hành và du khách biết”. 

Ông Bùi Văn Dũng - Phó Chủ tịch Thường trực Hội HDV du lịch Việt Nam: 

“Xếp hạng HDV du lịch  có sự lan tỏa, động viên và khích lệ mạnh mẽ đối với đội ngũ HDV, góp phần để đội ngũ HDV học tập nâng cao kiến thức, chuyên môn, nghiệp vụ, phục vụ tốt hơn nhu cầu của khách du lịch và có cái nhìn nhận, đánh giá tốt từ xã hội, ngoài ra còn trợ giúp các công ty lữ hành trong việc tìm kiếm HDV đạt tiêu chuẩn”.

H.T.Hà (tổng hợp)

Đọc thêm

Mô hình nuôi tôm rừng sinh thái ở Cà Mau mang lại hiệu quả cao

Mô hình nuôi tôm rừng sinh thái ở Cà Mau mang lại hiệu quả cao
(PLVN) -  Để khai thác tối đa lợi thế tự nhiên và gia tăng giá trị cho sản phẩm thủy sản địa phương, tỉnh Cà Mau đang đẩy mạnh mô hình nuôi tôm rừng sinh thái. Mô hình này không chỉ mang lại lợi nhuận cao cho người dân nhờ các doanh nghiệp cam kết thu mua sản phẩm với giá cao hơn thị trường từ 10% đến 20%, mà còn hướng tới phát triển bền vững, thân thiện với môi trường.

Đặt đồ ăn online và nguy cơ tiềm ẩn

Còn tồn tại nhiều rủi ro liên quan đến an toàn thực phẩm khi người tiêu dùng đặt thức ăn qua ứng dụng online. (Ảnh minh họa - baochinhphu.vn)
(PLVN) - Đặt thực phẩm online qua ứng dụng đã trở thành thói quen của nhiều người, đặc biệt tại các đô thị lớn. Không thể phủ nhận rằng hình thức này mang lại nhiều tiện ích, tuy nhiên, đằng sau đó là hàng loạt những nguy cơ tiềm ẩn về chất lượng thực phẩm, sức khỏe người dùng và những vấn đề về trách nhiệm pháp lý khi sự cố xảy ra.

Bộ Công Thương phát động Chương trình nhận diện hàng Việt Nam năm 2024

Chương trình nhận diện hàng Việt Nam thường niên trên quy mô toàn quốc với tên gọi “Tinh hoa hàng Việt Nam” “Tự hào hàng Việt Nam” năm 2024 gắn với kỷ niệm 15 năm thực hiện Cuộc vận động của ngành Công Thương. (Ảnh minh hoạ).
(PLVN) -  Bộ Công Thương vừa phát động Chương trình nhận diện hàng Việt Nam thường niên trên toàn quốc với tên gọi "Tinh hoa hàng Việt Nam – Tự hào hàng Việt Nam" năm 2024. Đây là sự kiện trọng điểm kỷ niệm 15 năm Cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam", nhằm tăng cường nhận thức, khuyến khích người tiêu dùng và doanh nghiệp ưu tiên lựa chọn sản phẩm nội địa, góp phần thúc đẩy kinh tế Việt Nam trong tình hình mới.

Sắp diễn ra Ngày hội Cá tra Đồng Tháp

Sắp diễn ra Ngày hội Cá tra Đồng Tháp
(PLVN) -  Ngày hội Cá tra Đồng Tháp – năm 2024 với chủ đề “Cá tra Đồng Tháp - Hành trình xanh – Giá trị xanh” sẽ diễn ra tại TP Hồng Ngự (tỉnh Đồng Tháp) trong 2 ngày 16-17/11.

Thương hiệu mỹ phẩm Việt nuôi dưỡng 'vẻ đẹp của sự tử tế'

Sản phẩm nước sen Hậu Giang của Cocoon đạt chứng nhận Fair for life - Cam kết đồng hành phát triển bền vững cùng người nông dân.

(PLVN) - Tự hào là thương hiệu mỹ phẩm tiên phong 100% thuần chay từ thực vật Việt Nam, không có nguồn gốc từ động vật, không thử nghiệm trên động vật... Cocoon không chỉ mang đến tay người tiêu dùng những sản phẩm chất lượng mà còn không ngừng thể hiện trách nhiệm xã hội, hướng đến một tương lai xanh bằng những việc làm thiết thực.

Hoàng Anh Gia Lai đưa các sản phẩm Nông nghiệp sạch vào chuỗi Siêu thị Kingfoodmart

Ông Đoàn Nguyên Đức – Chủ tịch Tập đoàn HAGL phát biểu tại buổi lễ.
(PLVN) -  Sáng ngày 2/11/2024, tại Khách sạn Rex (TP HCM), Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai (HAGL) và Công ty Cổ phần King Food Market (Siêu thị Kingfoodmart) tổ chức Lễ ký kết hợp tác chiến lược phân phối sản phẩm, nhằm đưa các sản phẩm nông nghiệp sạch, chất lượng cao của HAGL vào hệ thống siêu thị Kingfoodmart nhằm phục vụ người tiêu dùng trong nước.

Tơ lụa – Đẳng cấp tôn vinh vẻ đẹp phụ nữ Việt Nam

Bền bỉ và dẻo dai, lụa tơ tằm Việt Nam luôn có chỗ đứng trong dòng chảy lịch sử dân tộc. (Ảnh internet).
(PLVN) -  Từ lâu, tơ lụa đã khắc sâu vào tâm thức người Việt như biểu tượng của sự thanh lịch, duyên dáng và cao quý. Không chỉ là một loại vải cao cấp, tơ lụa còn gắn liền với những giá trị văn hóa và nghệ thuật lâu đời, tôn vinh vẻ đẹp dịu dàng, tinh tế của người phụ nữ Việt qua từng thời kỳ lịch sử.

Loạt sản phẩm “Yoho Mekabu Fucoidan” chưa được cấp phép vẫn bán tràn lan trên các sàn thương mại điện tử

Loạt sản phẩm “Yoho Mekabu Fucoidan” chưa được cấp phép vẫn bán tràn lan trên các sàn thương mại điện tử
(PLVN) -  Cục An toàn thực phẩm – Bộ Y tế mới đây thông tin về một số sản phẩm có tên gọi “Yoho Mekabu Fucoidan” thuộc nhóm thực phẩm bảo vệ sức khoẻ nhưng chưa được cấp Giấy tiếp nhận đăng ký công bố sản phẩm, chưa được phép lưu thông trên thị trường. Tuy nhiên, các sản phẩm hiện đang được quảng cáo và  rao bán trên một số sàn thương mại điện tử. 

Lập kỷ lục xuất khẩu thủy sản hơn 1 tỷ USD trong 1 tháng

Xuất khẩu thuỷ sản trong tháng 10/2024 đạt trên 1 tỷ USD, tăng 28% so với cùng kỳ năm 2023. (Ảnh minh hoạ).
(PLVN) - Tháng 10/2024, xuất khẩu (XK) thủy sản Việt Nam ước đạt trên 1 tỷ USD, tăng 28% so với cùng kỳ năm trước. Đây là lần đầu tiên sau 27 tháng (kể từ tháng 6/2022), XK thủy sản theo tháng trở lại mốc 1 tỷ USD, đánh dấu bước phục hồi quan trọng cho các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam.