Theo Luật Quản lý sử dụng vũ khí có hiệu lực từ tháng 7/2018, dân quân tự vệ nằm trong 10 lực lượng được trang bị vũ khí quân dụng để bảo vệ tổ quốc, phối hợp đảm bảo an ninh, trật tự với các lực lượng chức năng ở địa phương.
Vũ khí quân dụng được trang bị cho lực lượng dân quân tự bao gồm: súng cầm tay bao gồm (súng ngắn, súng trường, súng tiểu liên, súng trung liên, súng chống tăng, súng phóng lựu); vũ khí hạng nhẹ (súng đại liên, súng cối, súng ĐKZ, súng máy phòng không, tên lửa chống tăng cá nhân); vũ khí hạng nặng (máy bay chiến đấu, trực thăng vũ trang, xe tăng, xe thiết giáp, tàu chiến, tàu ngầm, pháo mặt đất, pháo phòng không, tên lửa) và bom, mìn, lựu đạn, ngư lôi, thủy lôi.
Bộ trưởng Quốc phòng căn cứ tính chất, yêu cầu, nhiệm vụ quy định việc trang bị vũ khí quân dụng đối với đối tượng thuộc quân đội nhân dân, dân quân tự vệ, cảnh sát biển và cơ yếu thuộc phạm vi quản lý của Bộ Quốc phòng.
Thủ tục trang bị vũ khí quân dụng với các đối tượng trên được thực hiện theo quy định của Bộ trưởng Quốc phòng.
Luật quy định nguyên tắc sử dụng vũ khí quân dụng như sau:
- Phải căn cứ tình huống, tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi mà đối tượng thực hiện để quyết định việc sử dụng vũ khí quân dụng;
- Chỉ sử dụng vũ khí quân dụng khi không còn biện pháp nào khác để ngăn chặn hành vi của đối tượng và sau khi đã cảnh báo mà không được tuân theo.
- Nếu việc sử dụng vũ khí quân dụng không kịp thời sẽ đe dọa trực tiếp đến tính mạng, sức khỏe của người thi hành công vụ, người khác hoặc có thể gây ra những hậu quả đặc biệt nghiêm trọng khác thì được sử dụng ngay;
- Không sử dụng vũ khí quân dụng khi biết rõ đối tượng là phụ nữ, người khuyết tật, trẻ em, người cao tuổi, trừ trường hợp những người này sử dụng vũ khí, vật liệu nổ tấn công hoặc chống trả, đe dọa tính mạng, sức khỏe của người thi hành công vụ hoặc người khác;
- Trong mọi trường hợp, người sử dụng vũ khí quân dụng phải hạn chế thiệt hại do việc sử dụng vũ khí quân dụng gây ra.
- Khi thực hiện nhiệm vụ có tổ chức, việc sử dụng vũ khí quân dụng phải tuân theo mệnh lệnh của người có thẩm quyền. Người ra mệnh lệnh phải tuân thủ quy định của Luật này, quy định khác của pháp luật có liên quan và chịu trách nhiệm về quyết định của mình.
- Người được giao sử dụng vũ khí quân dụng trong trường hợp sử dụng vũ khí quân dụng vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng, gây thiệt hại rõ ràng vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết, lợi dụng hoặc lạm dụng việc sử dụng vũ khí quân dụng để xâm phạm tính mạng, sức khỏe, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân thì bị xử lý theo quy định của pháp luật.
