Đầm Thị Tường - 'Hòn ngọc giữa đồng nước' Cà Mau

Không chỉ mở ra không gian du lịch sinh thái đa trung tâm gắn với cộng đồng, đồ án quy hoạch còn đặt nền móng quan trọng cho công tác bảo tồn, khai thác bền vững hệ sinh thái đầm nước đặc hữu, hướng tới mục tiêu đưa Đầm Thị Tường trở thành điểm nhấn du lịch sinh thái – văn hóa tầm khu vực.

Du lịch sinh thái đa trung tâm

Theo quyết định phê duyệt của UBND tỉnh Cà Mau, Khu du lịch sinh thái Đầm Thị Tường có tổng diện tích quy hoạch 1.985ha. Đây là đồ án quan trọng nhằm cụ thể hóa định hướng phát triển không gian du lịch sinh thái trong Quy hoạch tỉnh Cà Mau thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050; đồng thời tạo hành lang pháp lý cho công tác quản lý, thu hút đầu tư và phát triển lâu dài.

Không gian khu du lịch được tổ chức theo mô hình đa trung tâm kết hợp phân tán, hình thành các khu chức năng độc lập nhưng liên kết chặt chẽ thông qua hệ thống giao thông ven đầm và đường thủy nội vùng. Mô hình này vừa giúp phân bổ hợp lý các hoạt động du lịch, giảm áp lực tập trung, vừa mở rộng cơ hội phát triển sinh kế cho người dân hai bên bờ đầm.

Hệ thống kết nối chính của khu vực bao gồm các tuyến giao thông đường bộ và đường thủy quan trọng như: tuyến đường bờ Nam sông Đốc, tuyến từ xã Phú Mỹ kết nối Quốc lộ 1; các tuyến thủy Đầm Thị Tường – kênh xáng Thị Kẹo – sông Ông Đốc và Đầm Thị Tường – sông Mỹ Bình – biển Tây, tạo mạng lưới kết nối liên hoàn giữa không gian đầm nước – sông – biển.

Trong tổng diện tích 1.985ha, các khu chức năng được phân bổ cụ thể, bảo đảm hài hòa giữa phát triển và bảo tồn: Trung tâm khai thác du lịch chiếm 238,4ha (12%); khu dân cư tập trung 117,8ha (5,9%); khu sản xuất phục vụ du lịch cộng đồng 86,1ha (4,3%); khu dân cư hiện trạng 504,4ha (25,4%); di tích Khu căn cứ Tỉnh ủy 3,2ha; hạ tầng, bãi xe, bến thuyền 4,8ha; mặt nước đầm và kênh, sông tự nhiên 785,6ha (39,6%); diện tích đất ven đầm, giao thông và các chức năng khác 244,7ha.

Các trung tâm khai thác du lịch được bố trí tại bờ Bắc (B1, B2) và bờ Nam (N1, N2) Đầm Thị Tường, trong đó khu N1 – khu vực gần Di tích Khu căn cứ Tỉnh ủy tại ấp Xẻo Đước (xã Phú Mỹ) được xác định là điểm nhấn của toàn khu, gắn kết hài hòa giữa giá trị sinh thái và lịch sử – văn hóa.

Đặc biệt, hệ thống hạ tầng kỹ thuật được quy hoạch đồng bộ theo tiêu chuẩn quốc gia: đường giao thông chính đạt tiêu chuẩn cấp III đồng bằng với lộ giới 45m; các tuyến ven đầm đạt cấp IV đồng bằng.

Hệ thống thoát nước chia thành 4 lưu vực chính, tiêu thoát ra các kênh rạch tự nhiên; cấp nước sinh hoạt đạt 100 lít/người/ngày; nước thải được xử lý đạt 80% lượng cấp; hệ thống cấp điện đáp ứng yêu cầu phát triển du lịch, công viên và các khu chức năng.

Du lịch cộng đồng – hướng đi bền vững vùng đầm nước

Một trong những điểm nhấn xuyên suốt của đồ án là định hướng phát triển gắn chặt với bảo tồn hệ sinh thái tự nhiên Đầm Thị Tường. Theo đó, toàn khu được phân thành 4 vùng cảnh quan chủ đạo: vùng bảo tồn các công trình di tích lịch sử – văn hóa, tín ngưỡng; vùng phát triển ổn định là các khu dân cư hiện hữu hai bên bờ đầm; vùng quy hoạch mới từ đất nông nghiệp chuyển đổi sang trung tâm du lịch và khu dân cư mới; và vùng mặt nước – kênh mương tự nhiên, giữ vai trò bảo vệ cảnh quan sinh thái và hành lang tiêu thoát nước.

Định hướng kiến trúc cũng được nghiên cứu kỹ lưỡng theo từng khu vực: phía Bắc ưu tiên các công trình thấp tầng, nhà vườn mang đậm nét làng quê Nam Bộ, khuyến khích người dân trực tiếp tham gia kinh doanh dịch vụ du lịch; phía Đông có thể phát triển theo hướng hiện đại hơn, bố trí công trình điểm nhấn nhưng vẫn bảo đảm hài hòa với cảnh quan tự nhiên.

Cây xanh được quy hoạch đồng bộ, ưu tiên các loài thực vật bản địa; kết hợp công viên và hồ nước nhân tạo để điều hòa vi khí hậu, tạo không gian sinh thái mở, nâng cao trải nghiệm cho du khách.

Theo định hướng, Khu du lịch sinh thái Đầm Thị Tường sẽ trở thành trung tâm du lịch sinh thái – văn hóa trọng điểm của tỉnh Cà Mau, phát triển đa dạng các loại hình như du lịch cộng đồng, du lịch làng nghề, tham quan cảnh quan sông nước, trải nghiệm đời sống văn hóa bản địa.

Khu sản xuất phục vụ du lịch cộng đồng với diện tích 86,1ha tại ấp Giáp Nước (xã Phú Mỹ) được quy hoạch phát triển mô hình “làng du lịch”, nơi du khách có thể tham quan, trải nghiệm sản xuất truyền thống, thưởng thức ẩm thực dân gian, tham gia các trò chơi dân dã – qua đó tạo sinh kế bền vững cho người dân địa phương.

Đồ án cũng đặt ra yêu cầu nghiêm ngặt trong bảo vệ môi trường: giữ hành lang xanh quanh mặt nước, hạn chế xây dựng công trình cao tầng, bảo đảm cao độ nền +2,2m theo hệ cao độ quốc gia nhằm thích ứng với biến đổi khí hậu và nước biển dâng.

Mở ra sinh kế mới cho người dân

Sinh sống lâu đời ven Đầm Thị Tường, người dân hai xã Phú Mỹ và Trần Văn Thời đồng thuận và kỳ vọng lớn vào đồ án quy hoạch vừa được phê duyệt. Nhiều hộ dân cho rằng, nếu quy hoạch được triển khai đồng bộ, hài hòa giữa bảo tồn và phát triển, người dân sẽ có thêm sinh kế ổn định bên cạnh nghề nuôi trồng, khai thác thủy sản truyền thống.

Ông Nguyễn Thanh Tuấn (ấp Tân Lợi, xã Trần Văn Thời) chia sẻ: “Bà con mong muốn được trực tiếp tham gia các mô hình du lịch cộng đồng như homestay, dịch vụ trải nghiệm sông nước, ẩm thực bản địa và cung ứng sản phẩm đặc trưng của vùng đầm phá. Điều người dân quan tâm nhất là Nhà nước đầu tư hạ tầng giao thông, bến thuyền, bãi neo đậu đồng bộ để bà con làm ăn lâu dài, vừa phát triển kinh tế, vừa giữ gìn môi trường sinh thái Đầm Thị Tường”.

Đầm Thị Tường có diện tích mặt nước tự nhiên hơn 700ha, trải dài trên địa bàn các xã Phú Mỹ, Hưng Mỹ, Trần Văn Thời và Sông Đốc. Với hệ sinh thái nước lợ phong phú, cảnh quan sông nước đặc trưng vùng cực Nam Tổ quốc, nơi đây từ lâu được ví như “hòn ngọc giữa đồng nước miền Tây”.

Không chỉ giàu tiềm năng tự nhiên, Đầm Thị Tường còn gắn liền với Di tích Khu căn cứ Tỉnh ủy – nơi lưu giữ nhiều giá trị lịch sử, văn hóa và tập quán sinh hoạt đặc trưng của cư dân Nam Bộ. Những yếu tố đó tạo nên lợi thế hiếm có để phát triển các sản phẩm du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, trải nghiệm và ẩm thực – những dòng sản phẩm đang ngày càng được du khách quan tâm.

Quy hoạch bài bản, thu hút đầu tư và phát triển bền vững

Đánh giá về ý nghĩa của đồ án quy hoạch, ông Nguyễn Thế Châu – Bí thư Đảng ủy xã, Chủ tịch HĐND xã Trần Văn Thời cho rằng, việc quy hoạch bài bản sẽ mở ra dư địa lớn trong thu hút đầu tư, đồng thời phát huy hiệu quả các lợi thế sẵn có về du lịch sinh thái, thủy sản và giá trị văn hóa bản địa.

“Chúng tôi hoàn toàn ủng hộ và sẵn sàng phối hợp chặt chẽ trong quá trình triển khai thực hiện quy hoạch. Trần Văn Thời có nhiều tiềm năng phát triển du lịch gắn với hệ sinh thái đầm phá, nghề nuôi trồng thủy sản và đời sống văn hóa đặc trưng của người dân địa phương. Khi hạ tầng giao thông được đầu tư đồng bộ, kết nối thông suốt, khu vực Đầm Thị Tường sẽ từng bước trở thành điểm đến hấp dẫn, góp phần tạo sinh kế ổn định, nâng cao thu nhập cho người dân”, ông Nguyễn Thế Châu chia sẻ.

Cùng quan điểm, ông Lê Văn Đen – Phó Chủ tịch UBND xã Phú Mỹ cho biết, việc UBND tỉnh phê duyệt Quy hoạch chung Khu du lịch sinh thái Đầm Thị Tường sẽ tạo cú hích quan trọng cho phát triển kinh tế – xã hội địa phương.

“Người dân kỳ vọng rất lớn vào quy hoạch lần này. Phú Mỹ có điều kiện thuận lợi để phát triển du lịch cộng đồng, làng nghề và các dịch vụ trải nghiệm. Khi hạ tầng được đầu tư đồng bộ, đời sống người dân chắc chắn sẽ được nâng lên, đồng thời góp phần giữ gìn cảnh quan, hệ sinh thái tự nhiên của Đầm Thị Tường”, ông Lê Văn Đen nói.

Trong chuyến khảo sát thực tế tại Đầm Thị Tường và Di tích Khu căn cứ Tỉnh ủy Xẻo Đước cùng lãnh đạo các sở, ngành chuyên môn, ông Huỳnh Chí Nguyện – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau cho rằng yêu cầu phát triển Đầm Thị Tường phải đặt trong tổng thể phát triển du lịch sinh thái của tỉnh, bảo đảm hài hòa giữa khai thác và bảo tồn hệ sinh thái nước lợ; đồng thời tăng cường quản lý hoạt động khai thác thủy sản theo hướng bền vững.

Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh, các địa phương cần chủ động nghiên cứu, đề xuất mô hình du lịch cộng đồng phù hợp, từng bước hoàn thiện quy hoạch chi tiết, đầu tư hạ tầng giao thông, bến thuyền, bảo đảm an toàn đường thủy, vệ sinh môi trường và cảnh quan sinh thái.

Với quy hoạch tổng thể vừa được phê duyệt, tỉnh Cà Mau kỳ vọng Đầm Thị Tường sẽ từng bước vươn lên trở thành trung tâm du lịch sinh thái – cộng đồng tầm khu vực, góp phần đưa du lịch trở thành ngành kinh tế quan trọng, tạo động lực phát triển kinh tế – xã hội bền vững cho địa phương trong giai đoạn tới.