"Đại gia" “xù” đấu giá từ thiện có thể bị khởi kiện?

Trong khi một số ý kiến bi quan trước việc chế tài chưa có để xử lý các tổ chức, cá nhân thất hứa đấu giá từ thiện thì các luật sư cho rằng, không có lý gì mà không kiện được những đại gia mạnh mồm hứa suông này. Tuy nhiên, để không bị ăn “quả đắng” nữa, các cuộc đấu giá cần có nội quy ràng buộc.

Đấu giá từ thiện là đấu giá

Như bài trước chúng tôi đã đề cập, một số ý kiến cho rằng việc liên tiếp xảy ra các vụ “xù” tiền đấu giá, một phần do luật pháp chưa có quy định cụ thể về đấu giá từ thiện. Nhìn nhận như vậy còn “oan” cho luật; hiện theo quy định của pháp luật Việt Nam về đấu giá thì chưa có khái niệm pháp lý nào về “Đấu giá từ thiện”.

Chưa có khái niệm pháp lý nào về “Đấu giá từ thiện”.

Đồng tình với quan điểm này, Luật sư  Nguyễn Thị Thu Hiền, Công ty Luật TNHH Đại Việt (Hà Nội) nói: “Về bản chất, đấu giá từ thiện là đấu giá tài sản, một hình thức bán tài sản công khai theo phương thức trả giá lên, có từ hai người trở lên tham gia đấu giá theo nguyên tắc và trình tự, thủ tục bán đấu giá được quy định. Phương thức trả giá ở đây là phương thức trả giá từ thấp lên cao cho đến khi có người trả giá cao nhất.

Điểm duy nhất khác ở đây là thay vì việc người tham gia đấu giá tài sản trả tiền mua tài sản với giá cao theo nhu cầu cá nhân hoặc nhu cầu lợi ích kinh doanh, thì nay họ sẵn sàng trả tiền mua tài sản với giá cao không chỉ vì nhu cầu cá nhân mà còn vì một mục đích cao cả đó là “làm từ thiện”. Điều đó, sẽ tôn vinh tấm lòng cao cả của cả người mua và người bán trong giao dịch”.

Cũng nhìn nhận như trên, Luật sư Nguyễn Đức Mạnh (Công ty Luật Bizlink) cho rằng: “Tại sao chúng ta lại phải rành mạch đấu giá từ thiện và đấu giá thông thường ?. Theo tôi, đấu giá từ thiện thực chất là đấu giá, chỉ khác mục đích của nó để làm từ thiện, thay vì để kinh doanh như những cuộc đấu giá khác mà thôi”.
Hoàn toàn có thể khởi kiện

Liên quan đến đấu giá, ngoài luật chung là Bộ luật Dân sự năm 2005 đang điều chỉnh thì hiện nay Luật Thương mại năm 2005 và Nghị định 17/2010/NĐ-CP cũng đang điều chỉnh vấn đề này. Có ý kiến cho rằng, Ban tổ chức các cuộc đấu giá đã không yêu cầu bên tham gia đấu giá đăng ký, đặt cọc là sai qui định. Tuy nhiên, theo Điều 199 Luật Thương mại thì thủ tục này không bắt buộc.

Điều luật qui định: “Người tổ chức đấu giá có thể yêu cầu người muốn tham gia đấu giá phải đăng ký tham gia trước khi bán đấu giá ; Người tổ chức đấu giá có thể yêu cầu người tham gia đấu giá nộp một khoản tiền đặt trước, nhưng không quá 2% giá khởi điểm của hàng hoá được đấu giá"

Giải quyết trường hợp “chạy làng” sau khi trúng đấu giá, Luật Thương mại cũng qui định: Trường hợp cuộc đấu giá không thành thì người rút lại giá đã trả phải chịu chi phí cho việc bán đấu giá và không được hoàn trả khoản tiền đặt trước” và “Trừ trường hợp có thoả thuận khác, sau khi tuyên bố kết thúc cuộc đấu giá, người mua hàng bị ràng buộc trách nhiệm; nếu sau đó người mua hàng từ chối mua hàng thì phải được người bán hàng chấp thuận, nhưng phải chịu mọi chi phí liên quan đến việc tổ chức bán đấu giá”.

Đối chiếu với những qui định hiện hành về đấu giá, có thể  khẳng định việc Ban tổ chức không yêu cầu người tham gia đấu giá đăng ký hay đặt cọc được pháp luật cho phép. Vì vậy, nếu có thể xác định rõ về người tham gia đấu giá thì tổ chức bán đấu giá tài sản có thể khởi kiện ra tòa yêu cầu họ phải nhận hàng và thanh toán tiền mua hàng. Trong trường hợp họ không lấy hàng thì yêu cầu họ thanh toán các chi phí liên quan đến việc tổ chức bán đấu giá tài sản.

Luật sư Trần Thu Nam (Văn phòng Luật sư Tín Việt) cho biết: “Băng hình, băng ghi âm, lời khai của người làm chứng có thể coi là chứng cứ trong vụ án dân sự. Việc cung cấp các chứng cứ này thuộc nghĩa vụ của bên khởi kiện. Trong trường hợp không cung cấp được có thể đề nghị Tòa án thu thập. Việc băng hình còn lưu giữ có thể hoàn toàn tìm ra được thủ phạm.

Cũng không lo ngại việc không thể xác định người đấu giá qua điện thoại, vì luật pháp đã có những quy định cụ thể về việc cá nhân phải đăng ký tên họ khi sử dụng sim điện thoại. Nếu người sử dụng sim điện thoại không khai báo hoặc khai báo tên họ gian dối, nếu ban tổ chức đấu giá có thể yêu cầu thì cơ quan chức năng hoàn toàn có thể tìm ra ai là người sử dụng sim điện thoại ấy”.

Hoàn toàn đồng ý với việc luật không bó tay trong vụ việc này, Luật sư  Nguyễn Ngọc Sơn (Văn phòng Luật sư Lavi) phân tích, việc ký Hợp đồng bằng văn bản giữa người tổ chức đấu giá và người trúng đấu giá chỉ là việc chính thức hóa giao dịch.

Theo Điều 458 Bộ Luật Dân sự  thì “Người trả giá cao nhất và  ít nhất bằng giá khởi điểm là người mua được tài sản bán đấu giá và được coi là đã chấp nhận việc giao kết hợp đồng”. Như vậy, bản thân người đấu giá khi đăng ký tham gia đấu giá đã chấp nhận toàn bộ các quy định của việc bán đấu giá. Trong trường hợp người đấu giá thành công mà không thực hiện Hợp đồng sẽ phải bồi thường do vi phạm hợp đồng.

Như vậy, theo qui định của luật hiện nay, việc người trả giá cao nhất trong cuộc đấu giá từ thiện được coi là đã chấp nhận giao kết hợp đồng, nếu gây thiệt hại thì phải thực hiện bồi thường. Luật hiện hành như viện dẫn trên đây, đủ để ràng buộc trách nhiệm của họ.

“Xù” đấu giá sẽ gây thiệt hại rất lớn đối với chủ sở hữu tài sản như: chủ sở hữu không thực hiện được mục đích bán tài sản theo giá ấn định và mức chênh lệch cao nhất có thể và tốn kém chi phí tổ chức bán đấu giá…./.

Thanh Quý – Vũ Hoài