Đề cập đến hoạt động cho vay qua các app thời gian qua, Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (đoàn Bắc Kạn) phản ánh, hoạt động cho vay công nghệ này với mức lãi suất cắt cổ và thủ đoạn đòi nợ còn tàn khốc hơn rất nhiều so với hoạt động tín dụng đen "truyền thống" với chiêu thức đòi nợ là tạt sơn, tạt chất bẩn vào nhà người vay.
 |
| Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (đoàn Bắc Kạn) phát biểu về tình trạng cho vay qua app. |
Vay qua app, số tiền lãi lên đến hơn 1.000%/năm
Qua theo dõi tình hình này, đại biểu nhận thấy, loại hình cho vay này hấp dẫn ngay ở thủ tục đơn giản, nhanh chóng, không cần gặp mặt và không cần thế chấp tài sản. Đặc điểm của loại hình cho vay này là số tiền cho vay nhỏ và thời gian cho vay ngắn, khoảng một tuần.
Tuy nhiên trên thực tế, người vay chỉ nhận được 2/3 số tiền trên hợp đồng vay, 1/3 còn lại người vay giữ để trừ vào tiền lãi và tiền phí các loại dịch vụ. Hết một tuần, nếu người vay không trả được nợ thì nhân viên của các app sẽ tiếp tục giới thiệu các app mới để người vay tiếp tục vay của app sau để trả cho app trước.
Đại biểu Thuỷ cho biết, đã có hàng chục nghìn người dính bẫy tín dụng đen kiểu này với số nợ lên đến hàng trăm triệu đồng, mặc dù ban đầu chỉ vay vài triệu để tiêu dùng. Có những nạn nhân đã tâm sự là ban đầu chỉ vay 8 triệu của hai app, khi đến hạn không có tiền trả thì nhân viên của app giới thiệu để vay các app khác để trả nợ.
Đến nay, sau 3 tháng từ chỗ chỉ vay 8 triệu đồng đến nay đã phải vay hơn 200 triệu đồng để trả nợ. Từ chỗ chỉ vay của hai app thì đến nay đã phải vay của 64 app với số tiền lãi và tiền phạt tăng theo cấp số nhân hằng ngày.
"Có thể thấy loại hình tín dụng đen kiểu mới đã biến những con nợ nhỏ thành những con nợ lớn, chất chồng những khoản nợ không thể trả" - đại biểu Nguyễn Thị Thuỷ nhận xét.
Tự tử vì bị đòi nợ bằng nhiều hình thức thảm khốc
Cùng với đó, các hình thức đòi nợ cũng "hiện đại" và tra tấn, khủng bố tinh thần người vay bằng nhiều hình thức thảm khốc khiến những người vì không chịu nổi những áp lực này đã tự tìm đến chết để giải thoát như các trường hợp ở Kiên Giang, Tiền Giang và Tây Ninh thời gian qua.
Đại biểu Thuỷ phản ánh, việc đòi các khoản nợ vay qua app được thực hiện bằng cách khủng bố tinh thần của người vay. Ban đầu các app cho nhân viên sử dụng những lời lẽ thô tục, độc ác liên tục gọi điện cho người vay và gia đình của họ, không những thế còn gọi điện cho tất cả những người có trong danh bạ điện thoại để bêu riếu người vay nhằm gây sức ép trả nợ.
Có những nạn nhân đã tâm sự chỉ vì trót vay tiền qua app mà bị khủng bố điện thoại suốt ngày đêm, có những người đã bị khủng bố bởi hơn 200 số điện thoại khác nhau.
Khi biện pháp khủng bố điện thoại không có hiệu quả thì các đối tượng sẽ sử dụng triệt để mạng xã hội, chúng cắt ghép hình ảnh của toàn thể gia đình người vay đưa lên mạng, ghép với hình ảnh gái mại dâm hoặc với các đối tượng phạm tội khác để làm nhục họ, thậm chí có những cháu nhỏ là con của người vay chúng cũng không tha khiến cho các cháu xấu hổ, không dám tới trường. Có những trường hợp cha đi vay tiền nhưng mà con bị lập bàn thờ đưa lên mạng xã hội, hết sức độc ác.
Các đối tượng cho vay qua app còn lách luật bằng cách đối với lãi suất luôn để ở dưới mức trần pháp luật quy định, còn lại là dồn vào tiền phí và tiền phạt vi phạm. Theo quy định của pháp luật hiện hành thì pháp luật chỉ khống chế mức trần đối với lãi suất, không khống chế mức trần đối với tiền phạt vi phạm, mức tiền phạt vi phạm là do các bên tự thỏa thuận.
Vừa qua công an các địa phương đã truy quét nhiều nhóm cho vay qua app, trong đó có những vụ số tiền phạt và số tiền lãi lên đến hơn 1.000%/năm, nhưng mà công an các địa phương cũng đang phản ánh gặp rất nhiều khó khăn trong vấn đề áp dụng pháp luật để xử lý, bởi vì từ tình trạng lách các quy định của pháp luật nêu trên.
Bịt "lỗ hổng" luật pháp đang "giúp" tín dụng đen hoành hành
Hàng loạt các vụ cho vay qua app vừa qua đã cho thấy tính chất đặc biệt nghiêm trọng của loại hình tín dụng đen thời công nghệ, với kiểu cho vay và kiểu đòi nợ bất lương, sử dụng mọi thủ đoạn để dồn người vay đến chân tường.
Qua đó, Đại biểu Thuỷ đưa ra nhận định, trên thị trường còn đang thiếu các khoản tín dụng nhỏ, với thủ tục xét duyệt vay nhanh chóng, thuận lợi từ phía các tổ chức tín dụng. Cùng với đó, có nhiều đối tượng đang lách các quy định của pháp luật để tạo ra tình trạng nêu trên.
 |
| Hàng chục nghìn người đã dính bẫy tín dụng đen qua các app. Ảnh: laodong.vn |
Vì thế, bà Nguyễn Thị Thuỷ kiến nghị Bộ Công an thông tin đầy đủ các phương thức, thủ đoạn của tội phạm này để người dân chủ động phòng, tránh; các cơ quan tố tụng trung ương khẩn trương tổng kết những vướng mắc trong việc áp dụng các quy định pháp luật để xử lý đối với hành vi này.
Kiến nghị Quốc hội sửa các quy định pháp luật có liên quan và Ngân hàng nhà nước nghiên cứu để có các khoản vay nhỏ, với thủ tục xét duyệt vay nhanh chóng, thuận lợi để giúp cho những người dân có nhu cầu tiếp cận được với các khoản tín dụng này.
Chia sẻ quan điểm với đại biểu Nguyễn Thị Thủy, đại biểu Nguyễn Sỹ Cương (Ninh Thuận) cho biết, mặc dù thời gian qua ngành Công an đã rất quyết liệt đấu tranh với loại tội phạm tín dụng đen, nhưng vẫn còn đó những vấn đề tồn tại mà nếu như không có giải pháp hữu hiệu, loại hình tội phạm này vẫn hiện hữu như một tất yếu khách quan.
Tuy nhiên, theo ông Cương, mục đích vay trong dân rất đa dạng, nhiều trường hợp không thể đáp ứng tiêu chí cho vay của ngân hàng dù các ngân hàng tạo điều kiện rất dễ dàng cho người dân vay tiền. Cùng với đó, thời gian giải quyết hồ sơ vay. Trong khi các ngân hàng phải mất hàng giờ, thậm chí nhiều ngày xét duyệt thì với tín dụng đen chỉ cần vài phút là có thể cho vay.
Trước đó, tại Hội nghị "Tuyên truyền mở rộng tín dụng ngân hàng, đấu tranh với hoạt động tín dụng đen,” Trung tá Ngô Hồng Vương, Đội trưởng Phòng Trọng án, Cục Cảnh sát hình sự (Bộ Công an) chia sẻ, trường hợp vay của người thân, bạn bè với lãi suất dưới 20% (theo Bộ luật Dân sự) thì vẫn đúng quy định, còn nếu mức lãi suất vượt quá 20% thì đó là hành vi vi phạm pháp luật.
Trường hợp người thân giúp đỡ về mặt tài chính trong lúc khó khăn, mà vẫn đúng quy định pháp luật (lãi suất dưới 20%/năm) đó là điều đáng hoan nghênh. Còn nếu cho vay với lãi suất rất cao nhằm trục lợi trên khó khăn của người khác thì đó là điều phải lên án và rất có thể bị xử lý hình sự nếu lãi suất trên 100%/năm và thu lời bất chính từ 30 triệu đồng trở lên thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự…
“Tuy nhiên, hiện nay lãi suất trong tín dụng đen thường rất cao, có khi lên đến 300-700%/năm. Thậm chí, một số mô hình cho vay qua mạng lãi suất lên 1.400%/năm, cao gấp 700 lần quy định,” Trung tá Ngô Hồng Vương cho hay.
“Trong hoạt động cho vay dân sự, cho vay lãi suất cao và các hành vi đòi nợ côn đồ, chiếm đoạt tài sản trái pháp luật là 2 đặc trưng cơ bản để xác định đó là hoạt động tín dụng đen,” Trung tá Ngô Hồng Vương chia sẻ.
“Chúng tôi khuyến cáo bà con nên tìm hiểu thật kỹ khi vay qua các app và cũng không nên truy cập vào danh bạ thông tin cá nhân tránh những phiền phức sau này,” Trung tá Ngô Hồng Vương nhấn mạnh./.
