Đại biểu QH muốn phát triển án lệ trong hoạt động xét xử

ĐB Đặng Thị Kim Chi: “Qui định nhiệm kỳ vĩnh viễn sẽ khiến Thẩm phán ỷ lại”
ĐB Đặng Thị Kim Chi: “Qui định nhiệm kỳ vĩnh viễn sẽ khiến Thẩm phán ỷ lại”
(PLO) - Nhiều ĐBQH phân tích và nhận định: cần thiết phải có án lệ trong điều kiện hệ thống pháp luật còn chồng chéo, chưa thống nhất, rõ ràng dẫn đến nhiều cách hiểu và áp dụng pháp luật khác nhau. 

Những khiếm khuyết và bất cập của hoạt động TAND và Thẩm phán được TANDTC xác định chủ yếu xuất phát từ các quy định của pháp luật hiện hành về mô hình tổ chức Tòa án, vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ, bộ máy của Tòa án từng cấp còn chưa hợp lý, chưa phù hợp với các nguyên tắc về tổ chức và hoạt động của cơ quan thực hiện quyền tư pháp. 
Các TAND cấp tỉnh, cấp huyện hiện nay đang được tổ chức theo địa giới hành chính cấp tỉnh, cấp huyện nên được coi là các Tòa án địa phương; việc phân định nhiệm vụ, thẩm quyền của các cấp Toà án còn chồng chéo và không phù hợp… 
Thảo luận về Dự thảo Luật Tổ chức TAND (sửa đổi) chiều qua (3/6), nhiều Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) cho rằng cần có các qui định cụ thể để giải quyết các hạn chế đó mới tạo cơ sở pháp lý cho hoạt động của TAND xứng tầm là cơ quan được giao thực hiện quyền tư pháp, thực sự là chỗ dựa của nhân dân về công lý, góp phần tích cực vào việc bảo vệ và khôi phục những quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân bị xâm phạm.
Án tồn khi Thẩm phán… chờ tái bổ nhiệm
Đó là thực tế đang diễn ra tại không ít Tòa án. Như phản ánh của ĐB Trịnh Thị Thanh Bình, nhiệm kỳ Thẩm phán ngắn (5 năm như qui định hiện hành), thủ tục tái bổ nhiệm phức tạp không chỉ gây áp lực tâm lý mà còn ảnh hưởng lớn đến nguồn nhân lực trong công tác xét xử. Ở những Tòa án có lượng án cao, thiếu Thẩm phán thì cảnh “án tồn vì… chờ Thẩm phán, còn Thẩm phán chờ… tái bổ nhiệm” là không hiếm. 
Vì thế, qui định về nhiệm kỳ đối với Thẩm phán là một trong những nội dung được ĐBQH quan tâm trong Dự thảo Luật này. Theo một số ĐBQH, nhiệm kỳ Thẩm phán 5 năm như hiện nay khiến Thẩm phán không yên tâm, ảnh hưởng đến việc bảo đảm tính độc lập xét xử của Thẩm phán. Không chỉ có vậy, ĐB Huỳnh Ngọc Ánh - Phó Chánh án TAND TP.HCM nhận thấy qui định nhiệm kỳ chỉ còn là thủ tục khi có Thẩm phán dù có án oan sai thì vẫn được bổ nhiệm sau một thời gian.
Một số ĐBQH không tán thành qui định nhiệm kỳ Thẩm phán vĩnh viễn vì như ý kiến của ĐB Đặng Thị Kim Chi (Phú Yên), qui định như vậy “có thể tạo tâm lý ỷ lại cho Thẩm phán, không tự “soi mình” chú ý trau dồi chuyên môn, nghiệp vụ, đạo đức”. Nhưng nhiều ĐBQH đề nghị có thể qui định kéo dài nhiệm kỳ Thẩm phán đến 10 năm khi được tái bổ nhiệm và “xem xét đổi mới thủ tục tái bổ nhiệm cho phù hợp”.
Phát triển án lệ để bù đắp cho hệ thống pháp luật
Thống nhất giao cho TANDTC nhiệm vụ phát triển án lệ như qui định trong Dự thảo Luật Tổ chức TAND (sửa đổi), nhiều ĐBQH phân tích sự cần thiết phải có án lệ trong điều kiện hệ thống pháp luật còn chồng chéo, chưa thống nhất, rõ ràng dẫn đến nhiều cách hiểu và áp dụng pháp luật khác nhau. 
ĐB Trần Xuân Hùng (Hà Nam) cho rằng, trong thực tế, TANDTC đã làm công việc ban hành án lệ thông qua các nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán TANDTC hướng dẫn công tác xét xử để bù đắp cho những thiếu hụt của hệ thống pháp luật, đảm bảo sự nghiêm minh của pháp luật và sự bình đẳng trước pháp luật của người dân. 
Với việc chính thức hóa qui định về phát triển án lệ trong Dự thảo Luật này, nhiều ĐBQH đánh giá là tích cực để không còn tình trạng  “cùng một tình tiết nhưng mỗi vụ án lại được áp dụng pháp luật theo các cách khác nhau”, dẫn đến việc xét xử oan, sai, làm kéo dài thời gian giải quyết vụ án do khiếu nại. Hay nguy hại hơn, theo ĐB Trịnh Thị Thanh Bình  - Chánh án TAND tỉnh Bến Tre:  “Còn làm suy giảm niềm tin công lý vào hệ thống cơ quan tư pháp”.
ĐB Đặng Công Lý - Chánh án TAND tỉnh Bình Định cũng cho rằng, hoàn thiện hệ thống pháp luật không chỉ qua việc nâng cao chất lượng xây dựng văn bản mà cần lựa chọn ban hành phát triển án lệ để giải quyết khó khăn, quá tải trong công tác xét xử do qui định pháp luật chưa thống nhất, chưa đầy đủ. Và có án lệ sẽ “giúp người dân nắm được đường lối, dự báo kết quả xét xử đối với vụ án, hạn chế xử sai hay những tranh luận về cách hiểu và áp dụng pháp luật đối với vụ án và khiếu kiện về kết quả xét xử” - Chánh án TAND tỉnh Bình Định nhận định.
Cùng đề cao vai trò của án  lệ trong việc bảo đảm áp dụng thống nhất pháp luật trong quá trình Tòa án xét xử, ĐB Hồ Thị Thủy (Vĩnh Phúc) nhận thấy, phát triển án lệ để từng bước công khai hóa các bản án, trừ các bản án liên quan đến an ninh quốc gia và thuần phong mỹ tục, tăng cường sự giám sát đối với hoạt động xét xử của Tòa án và làm rõ những qui định pháp luật chưa rõ ràng, còn có nhiều cách hiểu khác nhau. 
Đa số ĐBQH đều đề nghị qui định án lệ là quyết định giám đốc thẩm của TANDTC đối với một vụ án cụ thể và được áp dụng trong trường hợp pháp luật chưa có qui định; hoặc đã qui định nhưng chung chung, chưa rõ ràng dẫn đến việc hiểu và áp dụng theo nhiều cách khác nhau.
Một số ĐBQH vẫn băn khoăn với đề xuất thành lập TAND 4 cấp, nhất là thành  lập TAND sơ thẩm khu vực để “không bị phụ thuộc vào đơn vị hành chính, tăng tính độc lập cho hoạt động xét xử của Thẩm phán”. ĐBQH đề nghị phải giải thích được việc thành lập TAND sơ thẩm khu vực có làm tăng biên chế, phình bộ máy TAND, có nâng cao chất lượng hoạt động Tòa án, các phán quyết của Tòa án và mối quan hệ giữa TAND sơ thẩm khu vực với các cơ quan giám sát, tố tụng khác ở địa phương… “Nếu không giải thích được thì việc thành lập TAND sơ thẩm khu vực chỉ là sự sáp nhập cơ hữu một hoặc một vài đơn vị cấp huyện lại với nhau mà thôi”. Do đó, nhiều ĐBQH đề nghị thí điểm, tổng kết mô hình TAND sơ thẩm khu vực rồi mới qui định trong Luật để đảm bảo sự ổn định. 

Tin cùng chuyên mục

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh, Trưởng Ban tổ chức phát biểu tại buổi lễ.

Giải lan toả kết quả hoạt động của Bộ, ngành Tư pháp, tinh thần thượng tôn Hiến pháp, pháp luật

(PLVN) - Thiết thực hướng đến Kỷ niệm 80 năm ngày Truyền thống của ngành Tư pháp Việt Nam (28/8/1945 – 28/8/2025) và Đại hội Thi đua yêu nước ngành Tư pháp lần thứ VI, 100 năm ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025), phát huy vai trò của báo chí, nâng cao chất lượng công tác thông tin truyền thông, góp phần tích cực xây dựng Bộ, ngành Tư pháp ngày càng phát triển, sáng 22/11, Bộ Tư pháp phát động Giải Báo chí toàn quốc về ngành Tư pháp lần thứ nhất (gọi chung là Giải báo chí).

Đọc thêm

Đẩy mạnh xã hội hoá công tác phổ biến, giáo dục pháp luật thông qua mô hình “Điểm hỗ trợ pháp luật cộng đồng miễn phí”

Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật, Bộ tư pháp Phan Hồng Nguyên phát biểu khai mạc Tọa đàm.
(PLVN) - Ngày 20/11/2024, tại tỉnh Sóc Trăng, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật - Bộ Tư pháp tổ chức Tọa đàm lấy ý kiến thí điểm xây dựng mô hình “Điểm hỗ trợ pháp luật cộng đồng miễn phí” với sự chủ trì của đồng chí Phan Hồng Nguyên – Phó Cục trưởng.

Xác định đúng và trúng giải pháp để đưa công tác xây dựng pháp luật lên tầm cao mới

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh phát biểu khai mạc phiên họp.
(PLVN) - Ngày 21/11, Bộ Tư pháp tổ chức phiên họp Hội đồng khoa học Bộ với chủ đề “Nhận diện những vấn đề đặt ra đối với sự phát triển của Bộ, ngành Tư pháp trên cơ sở các phát biểu chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm thời gian gần đây và Kết luận của đồng chí Tổng Bí thư tại buổi làm việc với Ban Cán sự đảng Bộ Tư pháp”. Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh chủ trì phiên họp. Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc và Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh cùng dự.

Thư ký thi hành án Trần Văn Toán và những kỷ niệm “cưỡng chế” nhớ đời!

Anh Trần Văn Toán, Thư ký thi hành án Chi cục Thi hành án dân sự huyện Phước Long, tỉnh Bạc Liêu.
(PLVN) -“Phải nhìn nhận, trong giai đoạn hiện nay hoạt động Thi hành án dân sự (THADS) vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn nhất định, tiềm ẩn nhiều rủi ro, nguy hiểm cho đội ngũ Chấp hành viên khi tổ chức thi hành án” là chia sẻ của anh Trần Văn Toán, Thư ký thi hành án Chi cục Thi hành án dân sự huyện Phước Long, tỉnh Bạc Liêu.

TS Lê Việt Nga: Người góp sức mở những “cung đường” cho hàng Việt vươn xa

TS. Lê Việt Nga - Nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương)
(PLVN) -  Chỉ từ một lời “rủ rê” mà TS. Lê Việt Nga - Nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) đã có 13 năm gắn bó với cuộc vận động Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam. Từ cuộc vận động này, cùng với nỗ lực, nhiệt huyết và tình yêu với hàng Việt của TS. Lê Việt Nga mà hàng Việt đã có một “cuộc trường chinh vạn dặm” vượt ra khỏi biên giới quốc gia, xuất hiện trên kệ những hệ thống siêu thị lớn nhất trên thế giới…

Phiên họp thứ nhất Ban Chỉ đạo của Bộ Tư pháp tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh phát biểu kết luận phiên họp.
(PLVN) -Ngày 20/11, Bộ Tư pháp đã tổ chức Phiên họp thứ nhất Ban Chỉ đạo của Bộ Tư pháp tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”.

Bộ Tư pháp quán triệt và triển khai Kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp

Bộ Tư pháp quán triệt và triển khai Kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp
(PLVN) - Ngày 20/11, Ban Cán sự Đảng Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị quán triệt và triển khai Thông báo số 108-TB/VPTW về kết luận của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp và Phiên họp thứ nhất Ban Chỉ đạo của Bộ Tư pháp về tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”.

Chung sức, đồng lòng thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, đưa đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới

Tổng Bí thư Tô Lâm, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực chủ trì cuộc họp Thường trực Ban chỉ đạo, ngày 30/10/2024. Ảnh: TTXVN
(PLVN) -Sau gần 40 năm đổi mới, dưới sự lãnh đạo toàn diện của Đảng, tình hình kinh tế - xã hội đất nước có bước chuyển mình mạnh mẽ, đột phá, mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho Nhân dân. Bên cạnh những thành tựu to lớn, Việt Nam phải đối mặt với nhiều thách thức, trong đó có tình trạng lãng phí, gây tác họa nghiêm trọng, lâu dài, khó khắc phục, cản trở đất nước vươn mình, giàu mạnh. Bởi vậy, hiện nay, Đảng, Nhà nước coi triệt bỏ lãng phí là nhiệm vụ cấp bách hàng đầu.

Cô giáo Lê Thị Lan Phương: “Người lái đò” thắp sáng tri thức pháp luật cho học sinh nơi dải đất biên cương

Cô giáo Lê Thị Lan Phương, Hiệu trưởng Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú tỉnh Cao Bằng
(PLVN) -Sau bao năm cống hiến cho sự nghiệp trồng người, cô giáo Lê Thị Lan Phương đã để lại nhiều dấu ấn cho các thế hệ học trò Trường Phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh Cao Bằng. Cô vinh dự được nhận nhiều danh hiệu thi đua và hình thức khen thưởng như Chiến sĩ thi đua cấp tỉnh (6 lần); Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Tỉnh ủy Cao Bằng, UBND tỉnh Cao Bằng.

Góp ý tài liệu hướng dẫn tiêu chí đánh giá chất lượng trợ giúp pháp lý

Góp ý tài liệu hướng dẫn tiêu chí đánh giá chất lượng trợ giúp pháp lý
(PLVN) - Trong khuôn khổ dự án “Tăng cường Trợ giúp pháp lý cho người nghèo và đối tượng yếu thế” do Ngân hàng Thế giới (WB) tài trợ từ nguồn vốn của Quỹ phát triển xã hội Nhật Bản (JSDF), với tư cách là cơ quan chủ quản, ngày 19/11, Bộ Tư pháp tổ chức Hội thảo góp ý tài liệu hướng dẫn tiêu chí đánh giá chất lượng trợ giúp pháp lý – Phần về điều ước quốc tế, kinh nghiệm quốc tế.

PGS.TS Nguyễn Tấn Vinh: Tấm gương sáng trong phong trào thi đua yêu nước

PGS.TS Nguyễn Tấn Vinh, Phó Bí thư Đảng ủy, Phó Giám đốc Học viện Chính trị khu vực II
(PLVN) - PGS.TS Nguyễn Tấn Vinh hiện là Phó Bí thư Đảng ủy; Phó Giám đốc Học viện Chính trị khu vực II - ông là một trong những cá nhân có đóng góp nổi bật trong lĩnh vực giảng dạy, nghiên cứu khoa học và phong trào thi đua yêu nước. Trải qua hành trình sự nghiệp hơn 20 năm, ông đã để lại nhiều dấu ấn sâu đậm và thành tựu, góp phần vào sự phát triển của nền giáo dục chính trị tại Việt Nam.

Lãnh đạo Bộ Tư pháp chúc mừng Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11

Lãnh đạo Bộ Tư pháp chúc mừng Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11
(PLVN) - Nhân dịp kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, lãnh đạo Bộ Tư pháp cùng lãnh đạo một số đơn vị thuộc Bộ đến thăm, chúc mừng Bộ Giáo dục và Đào tạo, Trường Đại học Luật Hà Nội, Học viện Tư pháp và gửi lẵng hoa tươi thắm đến các cơ sở giáo dục, đào tạo luật thuộc Bộ Tư pháp.

Tăng cường thực thi hiệu quả Công ước quốc về các quyền dân sự và chính trị

Cảnh Hội nghị.
(PLVN) - Ngày 19/11, Bộ Tư pháp phối hợp với Văn phòng Ban Chỉ đạo Nhân quyền của Chính phủ chủ trì tổ chức Hội nghị tổng kết tình hình thực hiện Quyết định 1252/QĐ-TTg ngày 26/9/2019 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Kế hoạch tăng cường thực thi hiệu quả Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị (ICCPR).

Thực thi pháp luật trở thành một giá trị, một yêu cầu rất cao trong Nhà nước pháp quyền

GS.TS Hoàng Thế Liên, nguyên Thứ trưởng Thường trực Bộ Tư pháp.
(PLVN) - Theo GS.TS Hoàng Thế Liên, nguyên Thứ trưởng Thường trực Bộ Tư pháp, nếu pháp luật không được thực thi một cách công bằng thì Nhà nước pháp quyền chưa phải là Nhà nước pháp quyền trên thực tế. Do đó, yêu cầu thực thi pháp luật trở thành một giá trị, một yêu cầu rất cao trong Nhà nước pháp quyền.