Đại biểu QH muốn phát triển án lệ trong hoạt động xét xử

ĐB Đặng Thị Kim Chi: “Qui định nhiệm kỳ vĩnh viễn sẽ khiến Thẩm phán ỷ lại”
ĐB Đặng Thị Kim Chi: “Qui định nhiệm kỳ vĩnh viễn sẽ khiến Thẩm phán ỷ lại”
(PLO) - Nhiều ĐBQH phân tích và nhận định: cần thiết phải có án lệ trong điều kiện hệ thống pháp luật còn chồng chéo, chưa thống nhất, rõ ràng dẫn đến nhiều cách hiểu và áp dụng pháp luật khác nhau. 

Những khiếm khuyết và bất cập của hoạt động TAND và Thẩm phán được TANDTC xác định chủ yếu xuất phát từ các quy định của pháp luật hiện hành về mô hình tổ chức Tòa án, vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ, bộ máy của Tòa án từng cấp còn chưa hợp lý, chưa phù hợp với các nguyên tắc về tổ chức và hoạt động của cơ quan thực hiện quyền tư pháp. 
Các TAND cấp tỉnh, cấp huyện hiện nay đang được tổ chức theo địa giới hành chính cấp tỉnh, cấp huyện nên được coi là các Tòa án địa phương; việc phân định nhiệm vụ, thẩm quyền của các cấp Toà án còn chồng chéo và không phù hợp… 
Thảo luận về Dự thảo Luật Tổ chức TAND (sửa đổi) chiều qua (3/6), nhiều Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) cho rằng cần có các qui định cụ thể để giải quyết các hạn chế đó mới tạo cơ sở pháp lý cho hoạt động của TAND xứng tầm là cơ quan được giao thực hiện quyền tư pháp, thực sự là chỗ dựa của nhân dân về công lý, góp phần tích cực vào việc bảo vệ và khôi phục những quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân bị xâm phạm.
Án tồn khi Thẩm phán… chờ tái bổ nhiệm
Đó là thực tế đang diễn ra tại không ít Tòa án. Như phản ánh của ĐB Trịnh Thị Thanh Bình, nhiệm kỳ Thẩm phán ngắn (5 năm như qui định hiện hành), thủ tục tái bổ nhiệm phức tạp không chỉ gây áp lực tâm lý mà còn ảnh hưởng lớn đến nguồn nhân lực trong công tác xét xử. Ở những Tòa án có lượng án cao, thiếu Thẩm phán thì cảnh “án tồn vì… chờ Thẩm phán, còn Thẩm phán chờ… tái bổ nhiệm” là không hiếm. 
Vì thế, qui định về nhiệm kỳ đối với Thẩm phán là một trong những nội dung được ĐBQH quan tâm trong Dự thảo Luật này. Theo một số ĐBQH, nhiệm kỳ Thẩm phán 5 năm như hiện nay khiến Thẩm phán không yên tâm, ảnh hưởng đến việc bảo đảm tính độc lập xét xử của Thẩm phán. Không chỉ có vậy, ĐB Huỳnh Ngọc Ánh - Phó Chánh án TAND TP.HCM nhận thấy qui định nhiệm kỳ chỉ còn là thủ tục khi có Thẩm phán dù có án oan sai thì vẫn được bổ nhiệm sau một thời gian.
Một số ĐBQH không tán thành qui định nhiệm kỳ Thẩm phán vĩnh viễn vì như ý kiến của ĐB Đặng Thị Kim Chi (Phú Yên), qui định như vậy “có thể tạo tâm lý ỷ lại cho Thẩm phán, không tự “soi mình” chú ý trau dồi chuyên môn, nghiệp vụ, đạo đức”. Nhưng nhiều ĐBQH đề nghị có thể qui định kéo dài nhiệm kỳ Thẩm phán đến 10 năm khi được tái bổ nhiệm và “xem xét đổi mới thủ tục tái bổ nhiệm cho phù hợp”.
Phát triển án lệ để bù đắp cho hệ thống pháp luật
Thống nhất giao cho TANDTC nhiệm vụ phát triển án lệ như qui định trong Dự thảo Luật Tổ chức TAND (sửa đổi), nhiều ĐBQH phân tích sự cần thiết phải có án lệ trong điều kiện hệ thống pháp luật còn chồng chéo, chưa thống nhất, rõ ràng dẫn đến nhiều cách hiểu và áp dụng pháp luật khác nhau. 
ĐB Trần Xuân Hùng (Hà Nam) cho rằng, trong thực tế, TANDTC đã làm công việc ban hành án lệ thông qua các nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán TANDTC hướng dẫn công tác xét xử để bù đắp cho những thiếu hụt của hệ thống pháp luật, đảm bảo sự nghiêm minh của pháp luật và sự bình đẳng trước pháp luật của người dân. 
Với việc chính thức hóa qui định về phát triển án lệ trong Dự thảo Luật này, nhiều ĐBQH đánh giá là tích cực để không còn tình trạng  “cùng một tình tiết nhưng mỗi vụ án lại được áp dụng pháp luật theo các cách khác nhau”, dẫn đến việc xét xử oan, sai, làm kéo dài thời gian giải quyết vụ án do khiếu nại. Hay nguy hại hơn, theo ĐB Trịnh Thị Thanh Bình  - Chánh án TAND tỉnh Bến Tre:  “Còn làm suy giảm niềm tin công lý vào hệ thống cơ quan tư pháp”.
ĐB Đặng Công Lý - Chánh án TAND tỉnh Bình Định cũng cho rằng, hoàn thiện hệ thống pháp luật không chỉ qua việc nâng cao chất lượng xây dựng văn bản mà cần lựa chọn ban hành phát triển án lệ để giải quyết khó khăn, quá tải trong công tác xét xử do qui định pháp luật chưa thống nhất, chưa đầy đủ. Và có án lệ sẽ “giúp người dân nắm được đường lối, dự báo kết quả xét xử đối với vụ án, hạn chế xử sai hay những tranh luận về cách hiểu và áp dụng pháp luật đối với vụ án và khiếu kiện về kết quả xét xử” - Chánh án TAND tỉnh Bình Định nhận định.
Cùng đề cao vai trò của án  lệ trong việc bảo đảm áp dụng thống nhất pháp luật trong quá trình Tòa án xét xử, ĐB Hồ Thị Thủy (Vĩnh Phúc) nhận thấy, phát triển án lệ để từng bước công khai hóa các bản án, trừ các bản án liên quan đến an ninh quốc gia và thuần phong mỹ tục, tăng cường sự giám sát đối với hoạt động xét xử của Tòa án và làm rõ những qui định pháp luật chưa rõ ràng, còn có nhiều cách hiểu khác nhau. 
Đa số ĐBQH đều đề nghị qui định án lệ là quyết định giám đốc thẩm của TANDTC đối với một vụ án cụ thể và được áp dụng trong trường hợp pháp luật chưa có qui định; hoặc đã qui định nhưng chung chung, chưa rõ ràng dẫn đến việc hiểu và áp dụng theo nhiều cách khác nhau.
Một số ĐBQH vẫn băn khoăn với đề xuất thành lập TAND 4 cấp, nhất là thành  lập TAND sơ thẩm khu vực để “không bị phụ thuộc vào đơn vị hành chính, tăng tính độc lập cho hoạt động xét xử của Thẩm phán”. ĐBQH đề nghị phải giải thích được việc thành lập TAND sơ thẩm khu vực có làm tăng biên chế, phình bộ máy TAND, có nâng cao chất lượng hoạt động Tòa án, các phán quyết của Tòa án và mối quan hệ giữa TAND sơ thẩm khu vực với các cơ quan giám sát, tố tụng khác ở địa phương… “Nếu không giải thích được thì việc thành lập TAND sơ thẩm khu vực chỉ là sự sáp nhập cơ hữu một hoặc một vài đơn vị cấp huyện lại với nhau mà thôi”. Do đó, nhiều ĐBQH đề nghị thí điểm, tổng kết mô hình TAND sơ thẩm khu vực rồi mới qui định trong Luật để đảm bảo sự ổn định. 

Tin cùng chuyên mục

Anh Dương Chính Nghĩa 20 năm tận tụy với công việc tư pháp ở cơ sở.

Cán bộ Tư pháp - Hộ tịch Dương Chính Nghĩa 20 năm tận tuỵ với tư pháp cơ sở

(PLVN) - Anh Dương Chính Nghĩa, công chức tư pháp - hộ tịch xã Tượng Sơn, huyện Thạch Hà (Hà Tĩnh) đã có gần 20 năm gắn bó với công việc tư pháp - hộ tịch ở cơ sở. Với địa bàn rộng, đông dân cư nhưng anh Nghĩa luôn tâm huyết, trách nhiệm, yêu nghề, nỗ lực hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao và luôn là “lá cờ đầu” triển khai các mô hình điểm về phổ biến, giáo dục pháp luật tại Hà Tĩnh.

Đọc thêm

Khoa Pháp luật Kinh tế, Trường Đại học Luật Hà Nội: Không ngừng đổi mới và phát triển

TS. Đoàn Trung Kiên, Hiệu trưởng Trường Đại học Luật Hà Nội.
(PLVN) - Ngày 3/11/2024, Khoa Pháp luật Kinh tế, Trường Đại học Luật Hà Nội tổ chức gặp mặt truyền thống 45 năm ngày thành lập (10 /11/1979 – 10/11/2024 ) và đón nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ. Sau 45 năm thành lập, Khoa Pháp luật kinh tế đã chủ động, sáng tạo, phát triển không ngừng, có nhiều đóng góp trong thực hiện sứ mạng, tầm nhìn của Nhà trường. Nhân dịp này, Báo Pháp luật Việt Nam đã phỏng vấn TS. Đoàn Trung Kiên, Hiệu trưởng Nhà trường.

Khánh Hòa tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2024

Quang cảnh hội nghị tập huấn.
(PLVN) -  Ngày 1/11, Hội đồng Phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) tỉnh Khánh Hòa đã tổ chức Hội nghị tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ PBGDPL năm 2024 cho khoảng 260 đại biểu là báo cáo viên pháp luật cấp tỉnh, cấp huyện; cán bộ lãnh đạo, chuyên viên các sở, ban, ngành, tổ chức chính trị - xã hội và các địa phương như: Nha Trang, Cam Ranh, Ninh Hòa.

Bộ Tư pháp tổ chức Hội thảo đánh giá tình hình triển khai công tác chuẩn tiếp cận pháp luật

Quang cảnh hội thảo (Ảnh: P. Dương)
(PLVN) - Sáng 1/11, tại thành phố Thanh Hóa, Vụ Phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) tổ chức hội thảo đánh giá tình hình thực hiện triển khai công tác chuẩn tiếp cận pháp luật và tăng cường năng lực tiếp cận pháp luật của người dân. Tiến sĩ Ngô Quỳnh Hoa, Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật, Bộ Tư pháp chủ trì hội thảo.

Giám đốc Sở Tư pháp Nam Định Trần Thị Thúy Hiền và quyết tâm “ Hôm nay phải tốt hơn ngày hôm qua”

Giám đốc Sở Tư pháp Nam Định Trần Thị Thúy Hiền
(PLVN) - Những năm gần đây, Sở Tư pháp tỉnh Nam Định đã khẳng định được vị trí, vai trò trong phong trào thi đua của Ngành Tư pháp; liên tục trong các năm nhận được Bằng khen, Cờ thi đua của Chính phủ, Bộ Tư pháp và UBND tỉnh. Để có được thành tích đó phải kể đến sự nỗ lực của các cán bộ tư pháp; trong đó phải kể đến sự đóng góp không nhỏ của người đứng đầu Sở Tư pháp - Giám đốc Sở Trần Thị Thúy Hiền.

Suy nghĩ về phát triển giáo dục đại học Việt Nam cùng khoa học và công nghệ trong kỷ nguyên mới

GS. Viện sỹ Nguyễn Quốc Sỹ – Chủ tịch Viện Công nghệ VinIT
(PLVN) - Không nên nghĩ chúng ta đang chảy máu chất xám, nguồn lực khoa học công nghệ (KHCN) cho thế giới, mà nên nghĩ theo hướng, chúng ta phải hợp tác sâu rộng để học hỏi thế giới, để Việt Nam có thể phát triển cùng thế giới. Phải có chính sách đột phá để thu hút “hiền tài” tới Việt Nam sống và làm việc, cống hiến cho Việt Nam.

Thiết lập quan hệ hợp tác về pháp luật và tư pháp giữa Việt Nam và Qatar

Thiết lập quan hệ hợp tác về pháp luật và tư pháp giữa Việt Nam và Qatar
(PLVN) -Trong khuôn khổ tháp tùng Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phu nhân cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam thăm chính thức Các Tiểu Vương quốc Arab Thống nhất (UAE) và Nhà nước Qatar, tham dự Hội nghị Sáng kiến đầu tư tương lai lần thứ 8 và thăm, làm việc tại Vương quốc Saudi Arabia từ ngày 27/10 đến 1/11/2024, vào ngày 31/10/2024, Bộ trưởng Tư pháp Việt Nam Nguyễn Hải Ninh và Bộ trưởng Tư pháp Nhà nước Qatar Ibrahim bin Ali Al Mohannadi đã ký Bản ghi nhớ hợp tác về pháp luật giữa Bộ Tư pháp nước Cộng hòa XHCN Việt Nam và Bộ Tư pháp Nhà nước Qatar.

Kiểm tra công tác phổ biến pháp luật tại Thông tấn xã Việt Nam

Kiểm tra công tác phổ biến pháp luật tại Thông tấn xã Việt Nam
(PLVN) - Ngày 31/10, Đoàn Kiểm tra Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật Trung ương do bà Đinh Thị Mai, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Uỷ viên Hội đồng phối hợp PBGDPL trung ương làm Trưởng đoàn đã tiến hành kiểm tra công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) tại Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN).

Ngành Giáo dục & Đào tạo hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn và các đại biểu chụp ảnh lưu niệm cùng thầy trò Trường THCS Thanh Xuân.
(PLVN) - Ngày 31/10, Sở GD&ĐT Hà Nội phối hợp với quận Thanh Xuân tổ chức lễ hưởng ứng Ngày Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2024 tại Trường THCS Thanh Xuân (quận Thanh Xuân, Hà Nội) kết nối trực tuyến đến các điểm cầu của tất cả các trường học trên địa bàn quận. 

Bảo đảm chức năng, nhiệm vụ quyền hạn của đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở tư pháp

Quang cảnh buổi họp.
(PLVN) -Sáng 31/10, Thứ trưởng Mai Lương Khôi, Tổ trưởng Tổ soạn thảo chủ trì cuộc họp Tổ soạn thảo về dự thảo Thông tư hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở tư pháp các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến.

Cà Mau - Bạc Liêu: Sôi nổi các hoạt động hưởng ứng Ngày Pháp luật

Cà Mau - Bạc Liêu: Sôi nổi các hoạt động hưởng ứng Ngày Pháp luật
(PLVN) -  Nhiều hoạt động sôi nổi, tích cực và hiệu quả với các hình thức tuyên truyền phong phú, đa dạng gắn với việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị địa phương đã và đang được chính quyền, Sở, ngành hai tỉnh Cà Mau - Bạc Liêu triển khai hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam 9/11 năm nay.

Bộ Tư pháp tập huấn kiến thức pháp luật về quyền dân sự, chính trị tại Thanh Hóa

Toàn cảnh hội nghị (Ảnh: Phạm Dương).
(PLVN) - Chiều 31/10, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL), Bộ Tư pháp phối hợp với Sở Tư pháp Thanh Hóa tổ chức hội nghị tập huấn nội dung cơ bản của Công ước quốc tế về quyền dân sự, chính trị và pháp luật Việt Nam về các quyền dân sự, chính trị cho gần 150 đại biểu tại huyện Cẩm Thủy, Thanh Hóa.

Phát huy vai trò cơ quan ngôn luận của Bộ trong công tác truyền thông chính sách

Quang cảnh buổi làm việc.
(PLVN) -Chiều 30/10, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh làm việc với Báo Pháp luật Việt Nam và Tạp chí Dân chủ và Pháp luật về kết quả thực hiện nhiệm vụ quý III và nhiệm vụ trọng tâm đến hết năm 2024. Tham dự buổi làm việc có Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ Phan Thị Hồng Hà, Phó Chánh Văn phòng Bộ Tư pháp Lê Thu Anh.