Nhất trí không tổ chức HĐND phường
Theo vị Đại biểu Đoàn Hải Dương, mô hình tổ chức chính quyền của TP Hà Nội theo dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) xây dựng theo Nghị quyết số 97/2019/QH14 đó là không tổ chức HĐND phường và bổ sung quy định mới về cấp chính quyền TP thuộc TP Hà Nội.
Có thể thấy mô hình chính quyền đô thị tại TP Hà Nội (không tổ chức HĐND phường) được thực hiện từ ngày 1/7/2021 đến nay tương đối ổn định và phát huy hiệu quả. Mô hình này tương đối phù hợp với đặc điểm, tính chất tập trung thống nhất cao của đô thị về kết cấu hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, không gian, kiến trúc đô thị, đòi hỏi sự thống nhất quản lý theo quy hoạch phát triển chung mà không bị giới hạn bởi ranh giới địa lý. Bộ máy chính quyền Thủ đô thời gian qua hoạt động gọn nhẹ, thông suốt hơn, giảm tầng nấc, giảm thủ tục, từ đó góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ công, chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp hoạt động.
Mặc dù việc không tổ chức HĐND phường về mặt hình thức có thể làm giảm khả năng được đại diện của người dân địa phương. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, sau hơn 2 năm triển khai thí điểm mô hình chính đô thị ở Thủ đô, quyền được đại diện của người dân vẫn được bảo đảm. Vì vậy, bà Nguyễn Thị Việt Nga nhất trí với việc luật hóa chính thức quy định không tổ chức HĐND phường ở TP Hà Nội như dự thảo Luật.
Bên cạnh đó, một số quy định bổ sung thêm một số nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền Thủ đô như trong dự thảo cũng là cần thiết. Cụ thể như quy định “TP Hà Nội được tăng thêm biên chế từ nguồn biên chế dự phòng căn cứ vào khung danh mục vị trí việc làm, quy mô dân số, thực trạng khối lượng công việc, mức độ hiện đại hóa trang thiết bị, phương tiện làm việc, đặc điểm an ninh, chính trị, an toàn xã hội trên địa bàn và khả năng cân đối ngân sách của TP Hà Nội để bảo đảm các chi phí cho biên chế tăng thêm” hay quy định tăng thêm 1 Phó Chủ tịch HĐND TP Hà Nội…
Cần tăng thêm số đại biểu HĐND chuyên trách cho Hà Nội
Cũng tán thành việc tăng số lượng đại biểu HĐND TP Hà Nội từ 95 đại biểu theo quy định hiện hành lên 125 đại biểu như khoản 2 Điều 9 dự thảo Luật, bà Nga phân tích, quy định này là phù hợp trong bối cảnh Thủ đô là một trong hai địa phương có quy mô dân số đông nhất cả nước với tốc độ gia tăng dân số cơ học hằng năm ở mức 1,4%/năm. Tuy nhiên, với số lượng 95 đại biểu HĐND TP như hiện nay thì theo báo cáo đánh giá tác động, bình quân khoảng 105.000 người dân/đại biểu, tỷ lệ quá thấp so với bình quân chung cả nước là 26.500 người dân/đại biểu. Tỷ lệ người dân trên đại biểu quá thấp sẽ ảnh hưởng đến tính đại diện, quyền lợi của cử tri và Nhân dân Thủ đô. Mặt khác, nếu theo như dự thảo Luật sẽ không tổ chức HĐND phường ở TP Hà Nội, như vậy việc tăng số lượng đại biểu HĐND ở cấp cao hơn sẽ góp phần tăng cường việc kiểm soát, giám sát quyền lực đối với chính quyền cấp dưới.
Vì vậy, bà kiến nghị tăng tỷ lệ đại biểu HĐND TP Hà Nội hoạt động chuyên trách lên cao hơn mức “ít nhất 25%” như trong dự thảo. Điều này cũng thống nhất với tinh thần chung của Quốc hội là nâng dần tỷ lệ ĐBQH hoạt động chuyên trách lên qua từng nhiệm kỳ. Tăng số lượng đại biểu nhân dân hoạt động chuyên trách là xu thế tích cực, góp phần nâng cao tính chuyên nghiệp, khoa học, nâng cao chất lượng hoạt động của các cơ quan dân cử. Thực tiễn đã chứng minh, tỷ lệ đại biểu chuyên trách càng cao thì chất lượng, hiệu quả hoạt động của Quốc hội, HĐND càng tăng. Bà đề xuất nâng mức “ít nhất” số đại biểu hoạt động chuyên trách lên “30 hoặc 35%”.
Ngoài ra, đối với quy định tại khoản 4 Điều 9 về trao quyền cho Thường trực HĐND TP Hà Nội quyết định một số nội dung trong thời gian HĐND TP không họp, theo bà Nga, nên cân nhắc, xem xét kỹ. Các trường hợp quy định tại điểm a, điểm c khoản 4 Điều 9 dự thảo Luật là các trường hợp quyết định các biện pháp hoặc hỗ trợ kinh phí trong trường hợp khẩn cấp, đột xuất, thiên tai, dịch bệnh… đều yêu cầu tính cấp bách và kịp thời thì có thể trao quyền cho Thường trực HĐND quyết định và báo cáo HĐND TP tại kỳ họp gần nhất. Nhưng đối với trường hợp tại điểm b khoản 4 Điều 9 “Quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư đối với các dự án đầu tư công nhóm B, nhóm C quy định tại Luật Đầu tư công” thì không nên trao quyền cho Thường trực HĐND TP quyết định, bởi đây là nội dung có ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế, hạ tầng của địa phương.
Bà Nga chỉ rõ, chủ trương đầu tư đã được tập thể HĐND thông qua, quyết định theo đa số nhưng sau đó lại được điều chỉnh bởi một số ít đại biểu là Thường trực HĐND là vi phạm nguyên tắc quyết định theo tập thể, tỷ lệ, tính theo đa số của HĐND; thiếu sự tôn trọng đối với quyết định mang tính tập thể của các đại biểu HĐND. Đặc biệt trong bối cảnh tại nhiệm kỳ này, Quốc hội và HĐND các tỉnh, TP thường xuyên tổ chức các kỳ họp bất thường để quyết định các nội dung quan trọng, cần thiết mà không cần chờ tới các kỳ họp thường lệ để bảo đảm tính kịp thời. Từ đó, bà Nga đề nghị, việc tổ chức các kỳ họp bất thường để điều chỉnh chủ trương đầu tư là hoàn toàn có thể thực hiện và không gặp khó khăn lớn.
