Đặc xá phải có sự khác biệt với các chính sách khoan hồng đang thực hiện

Đại biểu Mùa A Vàng (Điện Biên) phát biểu thảo luận. (Ảnh: Dương Giang/TTXVN)
Đại biểu Mùa A Vàng (Điện Biên) phát biểu thảo luận. (Ảnh: Dương Giang/TTXVN)
(PLO) - Tuần qua, Quốc hội đã thảo luận nhiều vấn đề “sát sườn” với cuộc sống. Trong đó dự án Luật Đặc xá (sửa đổi) thu hút được sự quan tâm của nhiều đại biểu, tập trung vào một số vấn đề chính như: Đặc xá là gì? thẩm quyền của ai? đối tượng nào được hưởng? Nên quy định thời gian thử thách đối với người được đặc xá hay không? Trách nhiệm của Tổ thẩm định trong dự án luật như thế nào?

Theo đó, tại phiên thảo luận về dự án Luật đặc xá (sửa đổi) ngày 7/11, các Đại biểu (ĐB) cơ bản tán thành với các quan điểm, định hướng xây dựng dự án Luật, cho rằng đặc xá là sự khoan hồng đặc biệt của Nhà nước do Chủ tịch nước quyết định đối với người bị kết án phạt tù, do đó các quy định về đặc xá phải có sự khác biệt cơ bản so với các chính sách khoan hồng khác đang được giao cho các cơ quan tư pháp thực hiện. Tính chất đặc biệt này phải được thể hiện ở các nội dung chủ yếu là thẩm quyền, thời điểm, điều kiện, trình tự, thủ tục đặc xá.

Nhiều ý kiến góp ý về thời điểm đặc xá

Về thời điểm đặc xá, dự thảo Luật của Chính phủ trình đã kế thừa Luật Đặc xá hiện hành, quy định ba thời điểm đặc xá gồm nhân sự kiện trọng đại của đất nước, nhân ngày lễ lớn của đất nước và trong trường hợp đặc biệt để đáp ứng yêu cầu đối nội, đối ngoại của Nhà nước.

Một số ý kiến đề nghị quy định cụ thể về thời gian, tần suất thực hiện đặc xá (3 năm hoặc 5 năm/đợt); đề nghị quy định cụ thể thời điểm đặc xá là ngày Quốc khánh 2/9, ngày Tết Nguyên đán hoặc ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước 30/4. Có ý kiến đề nghị làm rõ sự kiện trọng đại của đất nước gồm những sự kiện nào; căn cứ, mức độ nào để xác định sự kiện trọng đại của đất nước.

Về ý kiến của ĐBQH đề nghị quy định rõ trong dự thảo Luật “sự kiện trọng đại của đất nước gồm những sự kiện nào”, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, các sự kiện trọng đại của đất nước diễn ra trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, rất đa dạng, do đó nếu quy định cụ thể trong dự thảo Luật có thể sẽ không bao quát hết.

 “Vì vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị cho giữ ba thời điểm đặc xá như Luật hiện hành; không quy định thời điểm, tần suất đặc xá và không liệt kê cụ thể các sự kiện trọng đại của đất nước, mà giao Chủ tịch nước căn cứ các quy định của Luật và tình hình của đất nước ở từng thời kỳ để quyết định thời điểm đặc xá phù hợp, đáp ứng yêu cầu thực tế đặt ra” - Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho biết khi trình bày báo cáo thẩm tra dự án Luật.

Nhiều ĐB nhất trí quy định ba thời điểm đặc xá như dự thảo Luật. ĐB Trần Văn Quý (Hưng Yên) đồng tình về ba thời điểm đặc xá được quy định trong dự thảo Luật vì đặc xá là sự khoan hồng đặc biệt của Nhà nước do Chủ tịch nước quyết định tha tù trước thời hạn cho người bị kết án, nhân sự kiện trọng đại của đất nước, nhân ngày lễ lớn của đất nước và trong trường hợp đặc biệt để đáp ứng yêu cầu đối nội, đối ngoại của Nhà nước. 

“Với các chế định này, tôi đồng tình việc trong luật không quy định cụ thể về thời điểm đặc xá, không quy định tần suất thực hiện đặc xá, từ đó do Chủ tịch nước quyết định tùy tình hình đất nước cũng như thực tiễn công tác đấu tranh phòng chống tội phạm nói chung” - ĐB Quý nói.

Tuy nhiên, nhiều ĐB vẫn còn những băn khoăn về quy định thời điểm đặc xá như trong dự thảo Luật. Theo ĐB Mai Khanh (Ninh Bình), sở dĩ nhiều đại biểu góp ý vào quy định này do hiện nay, theo quy định tại dự thảo về ba thời điểm đặc xá, ngày lễ lớn của đất nước đã có quy định tại Nghị định số 145/2013/NĐ-CP của Chính phủ.

Còn hai thời điểm sự kiện trọng đại của đất nước và sự kiện đặc biệt để đáp ứng yêu cầu đối nội, đối ngoại của Nhà nước thì chưa có văn bản nào quy định và cũng chưa có giải thích cụ thể nên các đại biểu còn băn khoăn.

“Chúng tôi nhận thức rằng, theo quy định về thẩm quyền đặc xá, thời điểm đặc xá, nhưng không nhất thiết đến thời điểm đó phải thực hiện đặc xá, mà việc đặc xá hay không là do Chủ tịch nước quyết định. Và trong nhiều năm qua vẫn thực hiện như vậy. Do đó, tôi đề nghị nếu giữ nguyên ba thời điểm đặc xá này thì nên có cân nhắc về giải thích từ ngữ, để những quy định này rõ ràng” - ĐB Mai Khanh cho biết.

Quy định cụ thể trách nhiệm của Tổ thẩm định liên ngành 

Các ĐB cũng đánh giá về một số điểm mới của dự thảo Luật so với quy định hiện hành. ĐB Trần Văn Quý (Hưng Yên) quan tâm đến nội dung trong dự thảo lần này có đưa ra quy định về nhiệm vụ của Tổ thẩm định liên ngành là tổ chức liên ngành gồm đại diện các cơ quan, tổ chức có liên quan do Bộ trưởng Bộ Công an quyết định thành lập để thẩm định danh sách, hồ sơ của người được đề nghị đặc xá.

Theo quy định trong dự thảo, Tổ thẩm định liên ngành tổng hợp kết quả thẩm định, lập biên bản thẩm định kèm theo danh sách người đủ điều kiện đặc xá, danh sách người không đủ điều kiện đặc xá để hoàn thiện danh sách, hồ sơ người đủ điều kiện đặc xá theo kết quả thẩm định và chuyển đến Thường trực Hội đồng tư vấn đặc xá.

“Đây là quy định mới so với luật hiện hành. Theo quy định tại Điều 15, 16 và 36 của dự thảo Luật, qua nghiên cứu, chúng tôi thấy trách nhiệm, nhiệm vụ của Tổ liên ngành này còn chưa rõ ràng, có lúc chưa chặt chẽ, nhất là kết quả thẩm định của Tổ liên ngành sẽ là tư liệu, căn cứ mang tính đầu vào rất quan trọng để các cơ quan, thủ trưởng cơ quan lập hồ sơ trình hội đồng đặc xá.

Trong dự thảo Luật, qua nghiên cứu tôi thấy chưa có chế tài để kiểm soát và phê chuẩn kết quả của Tổ thẩm định này. Mà trong thực tiễn, việc nhầm lẫn, sai sót thường xảy ra ở khâu ban đầu” - ĐB Trần Văn Quý cho biết.

ĐB đề nghị cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra nếu có thể sẽ cụ thể hóa ngay trong Luật Đặc xá những chế tài về kiểm tra, phê chuẩn kết quả thẩm định. Nếu không được trực tiếp trong luật thì đề nghị các văn bản hướng dẫn thi hành luật của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng đảm bảo chặt chẽ để kết quả đảm bảo khách quan, minh bạch.

Về đối tượng được đề nghị đặc xá, một số ý kiến đề nghị mở rộng đối tượng xét đặc xá cả với người đang được tạm đình chỉ chấp hành hình phạt tù. Một số ý kiến đề nghị không đặc xá với những đối tượng phạm vào các tội mà Bộ luật Hình sự quy định không được tha tù trước thời hạn có điều kiện.

Một số ý kiến đề nghị mở rộng đối tượng xét đặc xá cả với người được hoãn chấp hành hình phạt phạt tù, người đang thi hành án treo. Về điều kiện được đề nghị đặc xá, dự thảo Luật của Chính phủ trình đã kế thừa Luật Đặc xá hiện hành, quy định điều kiện trong quá trình chấp hành án phạt tù được xếp loại cải tạo từ loại khá trở lên. 

Góp ý về điều kiện đặc xá, ĐB Nguyễn Mai Bộ (An Giang) cho biết đây là “điều luật trung tâm” của luật này. Theo thiết kế về kỹ thuật lập pháp, điều 11 dự thảo Luật quy định 2 nhóm đối tượng được đề nghị đặc xá là đối tượng đang chấp hành hình phạt tù có thời hạn và tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn; đối tượng thứ hai là người đang được tạm đình chỉ chấp hành hình phạt.

Tuy nhiên, có bất cập trong điều luật là khi quy định người “đang được tạm đình chỉ chấp hành hình phạt tù” mà lại phải có điều kiện được xếp loại thi hành hình phạt tù là mâu thuẫn, không khả thi.

Tại hội trường, nhiều ý kiến cho rằng sửa đổi luật phải khắc phục được những hạn chế, bất cập sau hơn 10 năm thi hành Luật Đặc xá trên cơ sở tổng kết thực tiễn thi hành. Ngoài ra, để đáp ứng điều kiện hội nhập quốc tế sâu rộng hiện nay, quá trình sửa đổi Luật Đặc xá cần quán triệt quan điểm tham khảo kinh nghiệm tốt của các nước trên thế giới.

Không có thời gian thử thách đối với người được đặc xá

Phát biểu tại buổi thảo luận về Dự án Luật Đặc xá (sửa đổi), bà Lê Thị Nga - Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp thấy rằng nhiều ý kiến cần nghiên cứu để tiếp thu, báo cáo làm rõ thêm một số vấn đề. 

Theo bà Nga, với tính chất của đặc xá là sự khoan hồng đặc biệt của Nhà nước do Chủ tịch nước quyết định cho người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân nhân sự kiện trọng đại, nhân ngày lễ lớn hoặc trường hợp đặc biệt. Quan điểm của Ban soạn thảo từ trước đến nay đây là chính sách khoan hồng đặc biệt do người đứng đầu nhà nước quyết định.

Do đó, phải phân biệt với chính sách khoan hồng đang song song tồn tại hiện nay. Một là miễn chấp hành hình phạt theo Bộ luật Hình sự. Hai là giảm mức hình phạt đã tuyên. Ba là tha tù trước thời hạn có điều kiện. Chúng tôi tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, kế thừa luật hiện hành và quy định đặc điểm mang tính chất đặc biệt của đặc xá. 

“Một câu hỏi đặt ra là có thời gian thử thách không đối với những người được đặc xá. Chúng tôi đã nghiên cứu thực tiễn từ năm 1945 đến nay, quá trình thực hiện đặc xá không quy định thời gian thử thách đối với người được đặc xá vì bản chất đặc xá là xá tội trong trường hợp đặc biệt, tức là tha bổng do người đứng đầu Nhà nước quyết định cho nên đã tha là tha bổng luôn chứ không có quy định thời gian thử thách để sau đó không đáp ứng điều kiện này để bắt lại”, bà Nga nói.

Cũng theo bà Nga, thực tiễn qua rà soát và thông tin chúng tôi biết thì đã rà soát rất nhiều pháp luật của nhiều nước trên thế giới thì người đứng đầu Nhà nước khi tha bổng người ta cũng không có điều kiện thử thách để bắt lại, bà này nêu ý kiến: “Chúng tôi sẽ báo cáo với cơ quan có thẩm quyền cân nhắc thêm nhưng mà thông lệ trong nước cũng như quốc tế là không có thực hiện thử thách đối với những người được tha bổng này”. 

Đọc thêm

Công tác phát triển Đảng trong giới nghệ sĩ Thủ đô: Những nút thắt cần tháo gỡ - Bài 1: Tự hào là người chiến sĩ trên 'mặt trận văn hóa'

Hà Nội có 97 tác phẩm xuất sắc được trao giải trong Cuộc thi chính luận bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng lần thứ 4 năm 2024. (Ảnh: CTV)
(PLVN) -  Ngày 24/11/1946, tại Nhà hát Lớn TP Hà Nội, Hội nghị Văn hóa toàn quốc lần thứ nhất đã diễn ra. Trong diễn văn khai mạc, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi. Văn hóa lãnh đạo quốc dân để thực hiện độc lập, tự cường và tự chủ”. Lá thư Người gửi giới họa sĩ và văn nghệ sĩ năm 1951 đến nay vẫn vẹn nguyên tính thời sự: “Văn hóa, nghệ thuật cũng là một mặt trận. Anh chị em là chiến sĩ trên mặt trận ấy”.

Kiến tạo trong kỷ nguyên mới phải đột phá đi thẳng vào hiện đại

Quang cảnh Hội thảo. (Ảnh trong bài: V.Anh)
(PLVN) - Yêu cầu bao trùm trong kiến tạo kỷ nguyên mới là phải tiến hành đồng thời, thắng lợi quá trình “đột phá kép”. Một mặt, phải đột phá đi thẳng vào hiện đại, vào những lĩnh vực công nghệ cao, đặc biệt là công nghệ số mà Việt Nam có lợi thế. Mặt khác, phải đột phá trong việc giải quyết triệt để những “điểm nghẽn”, những khó khăn đang kìm hãm, cản trở sự phát triển của đất nước.

Khẳng định vị thế quốc tế của Việt Nam trong giải quyết thách thức toàn cầu

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại phiên thảo luận phát triển bền vững và chuyển đổi năng lượng. (Ảnh: TTXVN)
(PLVN) - Ngày 19/11 (theo giờ địa phương), tại Rio de Janeiro, Brazil, Hội nghị Thượng đỉnh G20 năm 2024 tiếp tục diễn ra với Phiên thảo luận về phát triển bền vững và chuyển đổi năng lượng dưới sự chủ trì của Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva, Chủ tịch G20 năm nay. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã tham dự và có bài phát biểu tại Phiên thảo luận.

Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam: Bàn làm chứ không bàn lùi

Quốc hội thảo luận ở hội trường về chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam. (Ảnh: Cổng TTĐTQH)
(PLVN) -  Chiều 20/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 8, Quốc hội tiến hành thảo luận chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam. Đa số đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tán thành với chủ trương đầu tư dự án với tinh thần bàn làm chứ không bàn lùi.

Nâng cao hơn nữa hiệu lực, hiệu quả của hoạt động giám sát

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm trình bày Tờ trình về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng Nhân dân. (Ảnh: Phạm Thắng)
(PLVN) - Chiều 20/11, tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 8, Quốc hội làm việc phiên toàn thể tại hội trường nghe các báo cáo về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân. Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương điều hành phiên họp.

Chủ tịch Hồ Chí Minh với Quốc hội Việt Nam: Quốc hội là cơ quan quyền lực tối cao của Nhà nước và Nhân dân

Bác Hồ phát biểu tại kỳ họp thứ năm Quốc hội Khóa I ngày 20/9/1955. (Ảnh tư liệu)
(PLVN) - Quốc hội nước ta được thành lập trong những năm chiến tranh chống xâm lược, do toàn dân tự do bầu cử, là đại biểu chân chính của nhân dân cả nước từ Bắc đến Nam. Đến nay, trước tình hình mới, nhiệm vụ mới, Quốc hội đã, đang cùng Nhân dân và Chính phủ thực hiện các nhiệm vụ trọng yếu của quốc gia, đưa đất nước ta từng bước đủ “cơ đồ, vị thế, tiềm lực và uy tín” để “sánh vai với các cường quốc năm châu” .

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phu nhân bắt đầu thăm chính thức Cộng hòa Dominica

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phu nhân bắt đầu thăm chính thức Cộng hòa Dominica
Sau khi kết thúc tốt đẹp chuyến công tác tham dự Hội nghị Thượng đỉnh G20 và hoạt động song phương tại Brazil, tối 19/11 (theo giờ địa phương, sáng 20/11 giờ Hà Nội), chuyên cơ chở Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phu nhân, cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã tới sân bay Las Americas, Thủ đô Santo Domingo, bắt đầu thăm chính thức Cộng hòa Dominica theo lời mời của Tổng thống Cộng hòa Dominica Luis Abinader và Phu nhân.

Hoàn thiện pháp luật đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền Xã hội chủ nghĩa Việt Nam - Kỳ cuối: Quyết tâm và quyết tâm cao hơn nữa

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp Chính phủ chuyên đề về xây dựng pháp luật tháng 9/2024. (Ảnh: VGP).
(PLVN) -  Suy cho cùng, điều quan trọng nhất là chất lượng các đạo luật phải đáp ứng được yêu cầu kiến tạo để đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững, hùng cường và thịnh vượng, hội nhập quốc tế sâu rộng. Trên tinh thần đó, chúng ta đã cố gắng, càng cố gắng hơn nữa, đã quyết tâm, càng phải quyết tâm cao hơn nữa.

longformKế hoạch của Bộ Tư pháp về Tổng kết thực hiện Nghị Quyết số 18 - NQ/TW

Kế hoạch của Bộ Tư pháp về Tổng kết thực hiện Nghị Quyết số 18 - NQ/TW
(PLVN) - Ban Chỉ đạo của Bộ Tư pháp về Tổng kết Nghị quyết 18- NQ/TW đã ban hành Kế hoạch tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18 - NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới , sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”. Báo Pháp luật Việt Nam trân trọng đăng toàn văn Kế hoạch:

Cần bổ sung tiêu chuẩn 'đầu vào' đối với nguồn đào tạo giáo viên

Quang cảnh phiên làm việc sáng 20/11. (Ảnh: quochoi.vn)
(PLVN) - Để đáp ứng vai trò, vị trí của nhà giáo, có ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị, bổ sung quy định về tiêu chí, tiêu chuẩn đầu vào đối với nguồn đào tạo giáo viên tại các cơ sở đào tạo nguồn giáo viên, tránh tình trạng như nhiều năm qua, việc tuyển sinh đối với nhiều cơ sở đào tạo nguồn giáo viên có đầu vào gần như thấp nhất theo tiêu chuẩn xét tuyển so với nhiều ngành, lĩnh vực.

Bài cuối: Nghiên cứu hoàn thiện quy định về hoạt động “tái giám sát”

Một cuộc làm việc với các Bộ, ngành của Đoàn giám sát “Việc thực hiện các Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã trong giai đoạn 2019 -2021”. (Ảnh: quochoi.vn)
(PLVN) - Với hoạt động “tái giám sát” hay “giám sát lại” lần đầu tiên được Ủy ban Thường vụ Quốc hội triển khai vừa qua đã nhận về nhiều ý kiến đồng tình, ủng hộ. Cạnh đó, một số chuyên gia cho rằng vẫn còn một số vấn đề cần tiếp tục hoàn thiện để hoạt động này mang lại hiệu quả, thiết thực, nhất là trong lĩnh vực sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã vốn đòi hỏi phải tiến hành khẩn trương để phục vụ Đại hội Đảng bộ các cấp.

Bài 4: Giám sát lại - thể hiện trách nhiệm đến cùng việc thực hiện các yêu cầu về sắp xếp đơn vị hành chính

Quang cảnh phiên chất vấn và trả lời chất vấn tháng 8 năm 2024 - Ảnh quochoi.vn
(PLVN) -Trong Phiên họp thứ 36 tháng 8/2024, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tổ chức chất vấn và trả lời chất vấn để xem xét việc thực hiện của Chính phủ, các Bộ, ngành đối với 6 Nghị quyết về chất vấn và giám sát chuyên đề của Ủy ban Thường vụ Quốc hội từ đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV đến hết năm 2023. Tại đây, các đại biểu dân cử cùng nhau làm rõ vấn đề nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã thời gian qua.

Tổng Bí thư Tô Lâm: Tập trung thực hiện thắng lợi cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị

Tổng Bí thư Tô Lâm: Tập trung thực hiện thắng lợi cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị
Sáng 19/11, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW, ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII "Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả" (Ban Chỉ đạo) đã tổ chức Phiên họp thứ nhất.