Đặc sản “dỏm” tràn lan

Hiện tượng bán hàng “dỏm” cho khách du lịch đang rất phổ biến. Kiểu kinh doanh này sẽ giết chết đặc sản của nhiều địa phương.

Nói đến mua đặc sản khi đi du lịch, nhiều người nghĩ ngay đến các loại sản vật nổi tiếng như rượu, mật nho, tỏi Ninh Thuận; nước mắm, cá khô Bình Thuận, Khánh Hòa; mứt Đà Lạt... Thế nhưng, hiện những sản vật này đang ngày càng mất khách bởi cách làm ăn của chính những người trong cuộc...

Hàng “dỏm” nhiều hơn hàng thật

Khách đến Nha Trang, ngoài những danh lam, thắng cảnh đẹp thường nghĩ đến các loại đặc sản thực phẩm như cá khô, nước mắm... trong đó khá nổi tiếng là mực tẩm ăn liền. Tại chợ Đầm, mực tẩm ăn liền có mức giá niêm yết phổ biến từ 350.000 - 400.000 đồng/kg (loại 1 không có đầu) và 280.000-300.000 đồng/kg (loại nhỏ có đầu).

Tuy nhiên, khách có thể trả giá khoảng 180.000-200.000 đồng/kg, tùy loại. Song, điều đáng ngại nhất là khách có thể mua nhầm hàng Trung Quốc (TQ) chất lượng thấp, không rõ đã tẩm ướp những chất bảo quản gì. Chị Lê Thị Bình, một tiểu thương chuyên bỏ mối hải sản khô ở chợ Đầm, bật mí: “Giá mực tươi loại thường ở Nha Trang khoảng 80.000-120.000 đồng/kg. Để chế biến được 1 kg mực khô tẩm ăn liền phải mất gần 3 kg mực tươi. Trong khi mực tẩm làm sẵn của TQ nhập về giá chỉ khoảng 130.000-150.000 đồng/kg”. Anh Nguyễn Thái Phát, chủ doanh nghiệp Hương Việt (Nha Trang) chuyên kinh doanh hải sản khô nhãn hiệu Hương Quê, cho biết: Mua mực tẩm, nếm thử thấy ngon là được, chứ nhìn bằng mắt thường không ai phân biệt được đâu là mực Nha Trang chính hiệu, đâu là mực TQ đeo “mác” mực Nha Trang. Mực tẩm Nha Trang phần lớn được sản xuất quy mô hộ gia đình, nếu không có người quen giới thiệu một số địa chỉ uy tín thì khách du lịch rất dễ bị lừa và bị “chặt chém”... Dọc Quốc lộ 1A thuộc huyện Ninh Phước (Ninh Thuận), có rất nhiều cửa hàng kinh doanh buôn bán các loại đặc sản của địa phương như: rượu vang nho, mật nho, mứt nho, tỏi... Những đặc sản này vốn rất nổi tiếng nhưng thời gian gần đây nhiều khách du lịch khi mua hàng về làm quà đã “méo mặt” vì đụng phải hàng “dỏm” kém chất lượng, hàng pha nước lạnh, dùng hóa chất để “lên men” nhanh. Theo ông Ba Mọi, chủ một cơ sở sản xuất rượu, mật nho ở Ninh Phước: Quy trình sản xuất rượu nho truyền thống không dùng hóa chất, phải sử dụng nho chùm còn tươi, loại bỏ trái hư, để thật ráo nước rồi cho vào thùng ủ với đường theo tỉ lệ 10 nho 4 đường trong khoảng một tháng cho đến khi nho rục ra thì vắt lấy nước. Còn nay họ dùng hóa chất lên men thì chưa tới một tuần lại pha nhiều nước nên chất lượng giảm sút là đương nhiên... Trong nghề cũng... chào thua Nói đến đặc sản Phan Thiết, ngoài nước mắm còn có hàng hải sản khô. Với sản phẩm nước mắm, Phan Thiết là xứ sở của nhiều thương hiệu nổi tiếng vốn đã có từ rất lâu. Ông Nguyễn Huy Tiến, Chủ tịch Hiệp hội Nước mắm Phan Thiết, cho biết hiện trên địa bàn Phan Thiết có khoảng trên 100 cơ sở chế biến nước mắm truyền thống quy mô lớn, sản lượng trên 20 triệu lít/năm. Thế nhưng hiện nay, ngay cả người dân sở tại cũng đang quay lưng với loại đặc sản này. Nguyên nhân, ngoại trừ một số doanh nghiệp, cơ sở lớn, uy tín có thể bán nước mắm dưới nhiều hình thức, còn lại những cơ sở khác chủ yếu bán mắm xá cho một số nơi tự pha chế đóng chai, dán nhãn theo “gu” của riêng mình để bán cho khách du lịch. Chính vì điều này, mà không ít du khách mua nhằm “nước muối”. Một lãnh đạo của Công ty Cổ phần Nước mắm Phan Thiết (Fishaco) bức xúc: “Hiện nay để chọn được một sản phẩm nước mắm Phan Thiết bảo đảm uy tín, độ đạm quả là không dễ...”. Bên cạnh nước mắm, hàng hải sản khô xuất xứ từ Phan Thiết như: cá mai mè, cá bò, cá thiều, cá ó sao... cũng là những món đặc sản nhiều người ưa thích. Thế nhưng, hiện nay cũng ít người mua bởi giá cao, chất lượng giảm sút do pha tạp nhiều... Ông Nguyễn Văn Mỹ, Giám đốc Công ty Dã ngoại Lửa Việt, cho biết: Cứ mỗi xe chở khách du lịch 50 chỗ tấp vào bất cứ một điểm bán hàng đặc sản du lịch nào đó trên địa bàn Ninh Thuận, Bình Thuận, không cần biết khách mua những gì, nhiều hay ít, các hướng dẫn viên du lịch hay tài xế đều được cửa hàng “bồi dưỡng” từ 1 triệu - 1,5 triệu đồng. Tiền này từ đâu ra nếu không phải là tiền “móc túi” du khách từ việc kinh doanh đặc sản “có vấn đề”.

Theo Trần Nhã
NLĐ