Cưỡng chế chuyển giao quyền sử dụng đất trong thi hành án dân sự

Ảnh minh họa từ internet.
Ảnh minh họa từ internet.
(PLO) - Cưỡng chế chuyển giao quyền sử dụng đất là một biện pháp cưỡng chế thi hành án được quy định tại khoản 5 Điều 71 và Điều 117 Luật Thi hành án dân sự sửa đổi, bổ sung năm 2014 (Luật THADS). Đây là một biện pháp cưỡng chế rất phức tạp mà các cơ quan THADS thường xuyên phải áp dụng, tuy nhiên thực tiễn áp dụng các quy định của pháp luật hiện nay vẫn còn khá nhiều vấn đề phát sinh.

Quyết định số 116/2015/QĐSTHNGĐ ngày 18/10/2015 của Toà án nhân dân huyện X tuyên: Bà Nguyễn Thị A được quản lý, sở hữu và sử dụng khối tài sản chung vợ chồng bao gồm: Thửa đất 197 có diện tích 129,5m2 . Trên đất có các tài sản là sân gạch, công trình phụ diện tích 20 m2 . Tổng giá trị tài sản là 100.000.000đ. Bà Nguyễn Thị A có trách nhiệm thanh toán trả ông Nguyễn Văn B số tiền là 50.000.000đ. 

Đây là vụ việc chia tài sản chung vợ chồng, trong đó Tòa án đã xác định rõ phần sở hữu của từng người. Kết quả xác minh cho thấy ông Nguyễn Văn B đang quản lý, sử dụng toàn bộ phần tài sản của cả hai vợ chồng và không tự nguyện giao phần tài sản theo bản án tuyên cho bà Nguyễn Thị A. 

Có hai quan điểm được đưa ra đối với việc thi hành án này:

Quan điểm thứ nhất: Bản án chỉ tuyên: “Bà Nguyễn Thị A được quản lý, sở hữu và sử dụng khối tài sản…” chứ không tuyên rõ nghĩa vụ buộc chuyển giao tài sản của ông Nguyễn Văn B cho bà Nguyễn Thị A. Theo khoản 1 Điều 117 Luật THADS: “Trường hợp bản án, quyết định tuyên nghĩa vụ chuyển giao quyền sử dụng đất thì chấp hành viên tổ chức giao diện tích đất cho người được thi hành án”. Do đó, cơ quan thi hành án không thể áp dụng quy định tại Điều 117 Luật THADS để cưỡng chế thi hành án đối với ông B. Trường hợp này cần yêu cầu Tòa án giải thích bản án, tuyên rõ nội dung: Buộc ông Nguyễn Văn B phải giao tài sản trả bà A thì mới có cơ sở để tổ chức thi hành. 

Quan điểm thứ hai: Vẫn áp dụng được khoản 5 Điều 71 và Điều 117 Luật THADS để cưỡng chế thi hành án đối với ông B bởi vì: Trong phần Quyết định của bản án không tuyên rõ nghĩa vụ chuyển giao quyền sử dụng đất của ông B đối với bà A nhưng Tòa án đã xác định rõ phần tài sản của bà A trong khối tài sản chung của vợ chồng. Trên thực tế ông B đang quản lý, sử dụng phần tài sản này, do đó ông B phải có nghĩa vụ chuyển giao trả bà A phần tài sản của bà A. Do ông B không tự nguyện thi hành án nên cơ quan THADS cần phải áp dụng biện pháp cưỡng chế chuyển giao quyền sử dụng đất đối với ông B. 

Trên thực tế, số lượng các bản án chia tài sản chung vợ chồng, chia thừa kế phát sinh ngày càng nhiều, trong đó việc Tòa án chỉ xác định cụ thể phần sở hữu của các bên mà không tuyên rõ nghĩa vụ chuyển giao tài sản là rất phổ biến. Nếu chờ Tòa án giải thích, đính chính bản án sẽ dẫn đến việc kéo dài thời gian tổ chức thi hành án. Do đó, cần thiết phải có quy định cụ thể hơn nữa để xử lý đối với những trường hợp này. 

Việc xử lý tài sản gắn liền với đất được chia làm hai trường hợp phụ thuộc vào thời điểm hình thành nên tài sản:

Trường hợp tài sản gắn liền với đất hình thành sau khi có bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật thì chấp hành viên yêu cầu người có tài sản đó tháo dỡ hoặc chuyển tài sản ra khỏi diện tích đất phải chuyển giao cho người được thi hành án. Nếu người có tài sản không thực hiện thì chấp hành viên cưỡng chế tháo dỡ hoặc chuyển tài sản ra khỏi diện tích đất phải chuyển giao, trừ trường hợp đương sự có thỏa thuận khác. Chi phí cưỡng chế do người có tài sản chịu. 

Trường hợp có căn cứ xác định tài sản gắn liền với đất có trước khi có bản án, quyết định sơ thẩm nhưng bản án, quyết định được thi hành không tuyên rõ việc xử lý đối với tài sản đó: Cơ quan THADS yêu cầu Toà án đã ra bản án, quyết định giải thích rõ việc xử lý đối với tài sản hoặc đề nghị Toà án có thẩm quyền xem xét lại nội dung bản án theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm. 

Khi xem xét thời điểm hình thành tài sản gắn liền với đất đối với hai trường hợp trên, vẫn còn có một khoảng trống mà Luật THADS chưa quy định về cách thức xử lý tài sản, đó là: khi tài sản gắn liền với đất hình thành sau khi có bản án sơ thẩm chưa có hiệu lực pháp luật và trước khi có bản án phúc thẩm. Vì vậy, khi gặp trường hợp người phải THA cố tình xây dựng công trình trên đất trong khoảng thời gian Tòa án đang giải quyết theo thủ tục phúc thẩm thì cơ quan THADS chưa có căn cứ để giải quyết. 

Hoàn thiện các quy định về việc cưỡng chế chuyển giao quyền sử dụng đất là một đòi hỏi rất cần thiết trong thực tiễn công tác THADS hiện nay.

Tin cùng chuyên mục

Các đại biểu tham dự diễn đàn

Diễn đàn pháp lý quốc tế Saint – Petersburg lần thứ XIII: Pháp luật, bài học từ quá khứ cho thế giới tương lai

(PLVN) -Từ ngày 19 đến 21 tháng 5 năm 2025, tại Saint – Petersburg – Liên bang Nga diễn ra Diễn đàn pháp luật quốc tế Saint – Petersburg lần thứ XIII. Đây là diễn đàn thường niên được tổ chức từ năm 2011 đến nay, thu hút sự tham gia của chính khách, các chuyên gia, nhà khoa học hàng đầu về luật pháp của Nga và các quốc gia khác tham dự.

Đọc thêm

Đảng uỷ Tổng cục THADS tổ chức sinh hoạt chính trị nhân dịp kỷ niệm 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh

Đảng uỷ Tổng cục Thi hành án dân sự vào viếng Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh.
(PLVN) - Nhân dịp kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 – 19/5/2025), sáng 19/5, với sự tham mưu của Đoàn thanh niên Tổng cục, Đảng uỷ Tổng cục Thi hành án dân sự (THADS) đã trang trọng tổ chức Lễ dâng hương và viếng Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đoàn đại biểu do đồng chí Nguyễn Thắng Lợi - Bí thư Đảng uỷ, Quyền Tổng Cục trưởng dẫn đầu, đồng chí Trần Thị Phương Hoa, Phó Bí thư Đảng uỷ, Phó Tổng cục trưởng cùng sự tham gia của lãnh đạo các đơn vị, công chức, người lao động Tổng cục THADS.

Sự cương quyết của cựu chiến binh 78 tuổi và chuyên án thi hành án đầy nhân văn

Một buổi vạn động thuyết phục tại UND xã có sự tham gia của chính quyền địa phương
(PLVN) - Ông Nguyễn Văn Sáu – thương binh 2/4, 78 tuổi – kiên quyết không nộp 68 triệu đồng vay Ngân hàng Chính sách cho con đi  xuất khẩu lao động (XKLĐ) khi hợp đồng bị lừa đảo. Sau nhiều lần làm việc, Chấp hành viên phối hợp cùng Hội Cựu chiến binh và Đảng ủy xã đã khơi dậy trách nhiệm người đảng viên, thuyết phục ông tự nguyện chấp hành án, tránh cưỡng chế, khép lại vụ việc bằng tình người.

Thẩm tra viên Phạm Thị Mỹ Hằng: "Phía sau mỗi phán quyết là nỗi đau day dứt"

Thẩm tra viên Phạm Thị Mỹ Hằng, Cục Thi hành án dân sự tỉnh Kiên Giang
(PLVN) - "Hơn 30 năm gắn bó với nghề, tôi đã từng trải qua vị trí từ Chuyên viên thi hành án cho đến Chấp hành viên và hiện nay là Thẩm tra viên của Cục Thi hành án dân sự tỉnh Kiên Giang. Tham gia vào hàng ngàn vụ việc, mỗi vụ một màu sắc, một tình cảnh, có lúc chỉ là những con số khô khan, nhưng cũng có lúc là những câu chuyện đời khiến mình day dứt và nhớ lại" - Báo Pháp luật Việt Nam trân trọng giới thiệu một "Chuyện nghề Thi hành án dân sự" của Thẩm tra viên Phạm Thị Mỹ Hằng, Cục Thi hành án dân sự tỉnh Kiên Giang

Sở Tư pháp TP Huế quyết tâm xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh

Đại diện Sở Tư pháp, ông Nguyễn Văn Hưng - Giám đốc Sở (ngoài cùng bên phải) nhận Bằng khen của UBND TP Huế vì đã có thành tích xuất sắc trong công tác cải cách hành chính.
(PLVN) -  Dưới sự lãnh đạo của Ban Thường vụ Đảng ủy Khối Cơ quan và Doanh nghiệp, Ban Thường vụ Đảng ủy UBND TP Huế, Đảng bộ Sở Tư pháp TP Huế nhiệm kỳ 2020 - 2025 đã tập trung xây dựng, chỉ đạo cán bộ, đảng viên và người lao động phát huy năng lực, khắc phục khó khăn, hoàn thành và thực hiện tốt các chỉ tiêu Nghị quyết (NQ) Đại hội Đảng bộ Sở Tư pháp lần thứ X đề ra. Qua đó, góp phần thực hiện hiệu quả nhiệm vụ chính trị được giao, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.

Trường Đại học Luật Hà Nội: Nỗ lực phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số

PGS.TS Tô Văn Hoà - Quyền Hiệu trưởng Trường Đại học Luật Hà Nội.
(PLVN) -Trong hơn 45 năm hình thành và phát triển, phát huy tinh thần đoàn kết của các thế hệ thầy và trò, Trường Đại học Luật Hà Nội đã luôn nỗ lực đổi mới, từng bước nâng cao chất lượng đào tạo, nghiên cứu khoa học và phục vụ cộng đồng. Nhân dịp chào mừng Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam năm 2025, Báo Pháp luật Việt Nam đã phỏng vấn PGS.TS Tô Văn Hoà – Quyền Hiệu trưởng Trường Đại học Luật Hà Nội về định hướng chiến lược và những đóng góp nổi bật của Trường trong lĩnh vực nghiên cứu pháp lý hiện nay.

8 nhóm nhiệm vụ, hoạt động được hỗ trợ từ Quỹ hỗ trợ xây dựng chính sách, pháp luật

Ảnh minh họa.
(PLVN) - Theo Nghị quyết số 197/2025/QH15 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá trong xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật, Quỹ hỗ trợ xây dựng chính sách, pháp luật có mục tiêu hỗ trợ, tài trợ cho 8 nhóm dự án, nhiệm vụ, hoạt động không được ngân sách nhà nước cấp kinh phí hoặc cần bổ sung kinh phí

Trăn trở từ vụ thi hành án "căn nhà có cửa sắt màu xanh" và ông già nghèo "không muốn nhà xấu xí trong tay người khác"

Trăn trở từ vụ thi hành án "căn nhà có cửa sắt màu xanh" và ông già nghèo "không muốn nhà xấu xí trong tay người khác"
(PLVN) -  Tôi là Đoàn Thị Đoan, một Chấp hành viên nữ trực thuộc Cục Thi hành án dân sự một tỉnh Tây Nguyên. Với gần 20 năm công tác trong ngành thi hành án dân sự và hơn 10 năm làm Chấp hành viên, tôi đã chứng kiến nhiều hoàn cảnh, nhiều trắc trở sau mỗi bản án, nhưng có lẽ, vụ việc thi hành án của gia đình ông Bảy – một người nông dân nghèo – là điều khiến tôi trăn trở nhất.

Bộ Tư pháp tham dự hội nghị quán triệt Nghị quyết số 66-NQ/TW và Nghị quyết số 68-NQ/TW

Bộ Tư pháp tham gia hội nghị quán triệt Nghị quyết số 66-NQ/TW và Nghị quyết số 68-NQ/TW
(PLVN) -  Sáng 18/5, Bộ Tư pháp tổ chức điểm cầu trực tuyến Hội nghị toàn quốc quán triệt và triển khai thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW, ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật trong kỷ nguyên mới, và Nghị quyết số 68-NQ/TW, ngày 04/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.

Pháp lý và tình người trong hành trình giải quyết vụ cấp dưỡng của nữ Chấp hành viên Tống Thị Ngọc Nga

Pháp lý và tình người trong hành trình giải quyết vụ cấp dưỡng của nữ Chấp hành viên Tống Thị Ngọc Nga
(PLVN) -  Giữa muôn vàn khó khăn của huyện vùng cao Yên Minh, Hà Giang, bằng sự tận tâm, thấu hiểu và vận dụng khéo léo pháp luật lẫn tình người, Chấp hành viên Tống Thị Ngọc Nga, Chi cục Thi hành án dân sự (THADS) huyện Yên Minh, Hà Giang đã vượt qua nhiều thách thức, giải quyết thấu tình đạt lý vụ án cấp dưỡng con phức tạp, đảm bảo quyền lợi và sự đồng thuận của các bên .

Phụ nữ Thủ đô ứng dụng công nghệ, đổi mới sáng tạo

“Ngày phụ nữ Thủ đô ứng dụng công nghệ - đổi mới sáng tạo” năm 2025 diễn ra với nhiều nội dung thiết thực. (Ảnh: TT)
(PLVN) - Trong hai ngày 17-18/5, Hội Liên hiệp Phụ nữ Hà Nội phối hợp với Đại học Bách Khoa Hà Nội tổ chức chương trình “Ngày phụ nữ Thủ đô ứng dụng công nghệ - đổi mới sáng tạo” năm 2025 nhân dịp kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890-19/5/2025) và ngày Khoa học công nghệ Việt Nam (18/5).

Cần định lượng rõ các tiêu chí để xin nhập quốc tịch trong trường hợp đặc biệt

Quang cảnh phiên thảo luận tại Tổ 8. (Ảnh: daibieunhandan.vn)
(PLVN) - Theo đại biểu Quốc hội, việc “có công lao đặc biệt” hay “có lợi cho Nhà nước” là những khái niệm có tính định tính cao. Nếu không được cụ thể hóa thành các tiêu chí định lượng rõ ràng thì sẽ rất khó để áp dụng thống nhất và công bằng trong việc xin nhập quốc tịch Việt Nam với các trường hợp đặc biệt.

Ưu tiên xét tuyển với người tốt nghiệp xuất sắc trình độ đại học trở lên, hoàn thành chương trình đào tạo chuyên sâu về xây dựng pháp luật

Ưu tiên xét tuyển với người tốt nghiệp xuất sắc trình độ đại học trở lên, hoàn thành chương trình đào tạo chuyên sâu về xây dựng pháp luật
(PLVN) -Người tốt nghiệp xuất sắc trình độ đại học trở lên trong các lĩnh vực, ngành nghề khác nhau và hoàn thành chương trình đào tạo chuyên sâu về xây dựng pháp luật thì được ưu tiên xét tuyển vào các cơ quan, đơn vị…Đây là một trong những nội dung quan trọng tại Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc biệt, tạo đột phá trong xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật được Quốc hội thông qua ngày 17/5.

Năm 2025, cơ bản hoàn thành việc tháo gỡ những “điểm nghẽn” do quy định pháp luật

Năm 2025, cơ bản hoàn thành việc tháo gỡ những “điểm nghẽn” do quy định pháp luật
(PLVN) -Chính phủ vừa ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30 tháng 4 năm 2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. Trong đó xác định rõ mục tiêu “Năm 2025, cơ bản hoàn thành việc tháo gỡ những “điểm nghẽn” do quy định pháp luật”.